Bulkan Didicas

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Bulkan Didicas
Ti Bulkan Didicas ket mabirukan idiay Filipinas
Bulkan Didicas
Bulkan Didicas
Mapa ti Filipinas
Kangatuan a punto
Kangato228 m (748 ft)
Kalatak228 m (748 ft)
ListaanDagiti aktibo a bulkan ti Filipinas
Nagsasabtan19°4.6′N 122°12.1′E / 19.0767°N 122.2017°E / 19.0767; 122.2017Nagsasabtan: 19°4.6′N 122°12.1′E / 19.0767°N 122.2017°E / 19.0767; 122.2017
Heograpia
LokasionKipet ti Luzon
Heolohia
Kita ti bantayBulkaniko nga isla
Arko/barikesBulkaniko nga Arko ti Luzon
Naudi a bimtak1978

Ti Bulkan Didicas ket maysa nga aktibo a bulkaniko nga isla idiay probinsia ti Cagayan iti akin-amianan a Filipinas. Ti isla ket rimmuar manipud ti baybay idi 1952, ket mabirukan idiay amianan a daya iti 22 kilometro (14 mi) ti Isla ti Camiguin, maysa kadagiti Isla ti Babuyan idiay Lingsat Luzon. Sakbay ti 1952, ti bulkan ket immuna a rimmuar iti rabaw ti taaw idi 1857.[1]

Dagiti pisikal a langa[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti dati a submarino a bulkan ti Didicas ket natuktukan ti simborio ti lava ng adda ti kangato iti 228 metro (748 ft) ken ti diametro ti baba iti 1,200 metro (3,900 ft) iti lesaad ti baybay. Daytoy ket mabirukan idiay akin-abagtan a patingga ti Bulkaniko nga Arko ti Luzon, ken kasla met dagiti dadduma bulkan idiay Filipinas, daytoy ket paset ti Singsing ti Apuy ti Pasipiko.

Pakasaritaan ti panagbettak[urnosen | urnosen ti taudan]

Adda metten dagiti nnem a naipakasaritaan a nairehistro a panagbettak manipud ti bulkan manipud idi maika-18 a siglo.

  • Ti immuna unay a submarino a panagbettak manipud ti bulkan, ket mabirukan ti naam-ammuan a kas kadagiti raw-ang ti Didicas ti Farallones, ket nairehistro idi 1773.[2]
  • Idi Septiembre wenno Oktubre 1856, ti immuna nga aktibidad ket nangrugi a kas batong ti "asok" iti nagbaetan ti dua a bato nga am-ammo dagiti lokal, ngem awan met ti narikna a gingined. Saan nga aginggana idi sumaganad a tawen a ti panagparang ti maysa a baro a bulkan. Daytoy ket naranggas a bimtak a kinaduaan dagiti gingined ken kalpasanna rimmuar daytoy ti rabaw ti baybay. Manipud ti dayta a panawen aginggana idi 1860, ti bulkan ket kankanayon nga aktibo ken kadagiti uppat a tawen ket nakabuten ti katayag iti 700 kadapan (210 m). Ti isla ket kanungpalan a nainurunor babaen dagiti allon ken nailemmengen idi sirok ti baybay.[2][1][3]
  • Ti panagbettak idi 1900 ket nangibati kadagiti dakkel a masa ti bato nga agtayag iti 82 kadapan (25 m).[4]
  • Ti bulkan ket rimmuar manen iti rabaw ti taaw iti panagbettak idi 1952 a nangrugi idi agarup a Marso 16. Kalpasan ti panaginana dagiti panagbettak ti simmaruno a tawen, ti nagresultaan nga isla ket 1+12 milia (2.4 km) ti kalawaan nga addaan ti kangato iti 240 metro (800 kadapan).[4]
  • Dagiti nadangran manipud ti bulkan ket immuna idi a nairehistro iti panagbettak idi 1969 idi dagiti tallo a mangngalap ket natayda bayat nga agkalkalap idiay asideg ti bulkan. Ti aktibidad a nangrugi idi Marso 21, ket nagtaud manipud ti baro nga abut ti bulkan idiay akin-amianan a bangir ti isla. Ti panagtayab a pannakakita ti bulkan ket nangireporta ti agsib-sibbo a pitak iti 20 m (66 ft) a kalawa a sirok ti abut. Ti aktibidad ti bulkan ket bimmassit idi Hunio iti isu met laeng a tawen.[5]
  • Ti naudi a panagbettak ti Didicas ket idi Enero 6 aginggana idi 9 ti 1978. Ti saan unay a nakaro a panagbettak ket inabungotanna ti isla kadagiti baro a dapo ti bulkan.[5]

Kitaen pay[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ a b Villamor, Ignacio. "SEnso ti Is-isla ti Filipinas, 1918, Vol. I", p. 112. Opisina ti Pagmalditan ti Manila, 1920.
  2. ^ a b U.S. Bureau of Insular Affairs. "Description of the Philippines, Part 1", p. 39. Manila Bureau of Printing, 1903.
  3. ^ U.S. Coast and Geodetic Survey.. "United States Coast Pilot Philippine Islands, Part I", p.44. Washington Government Printing Office, 1919.
  4. ^ a b "Didicas". Programa ti Global a Bulkanismo (iti Ingles). Instituto ti Smithsoniano. Naala idi 2011-06-14.
  5. ^ a b "Dagiti Binulan a Reporta ti Didicas" Naiyarkibo 2012-10-12 iti Wayback Machine. Programa ti Global a Bulkanismo. Naala idi 2011-06-14.

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]