Jump to content

Komoros

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Comoros)

Nagsasabtan: 12°10′S 44°15′E / 12.167°S 44.250°E / -12.167; 44.250

Kappon iti Komoros
Union des Comores  (Pranses)
Udzima wa Komori (Komoriano)
الاتحاد القمري
al-Ittiḥād al-Qumurī/Qamarī
 (Arabiko)
Wagayway ti Komoras
Wagayway
Selio ti Komoras
Selio
Napili a pagsasao: Unité – Solidarité – Développement  (Pranses)
"Panagkaykaysa – Solidarsdad – Panagrangrang-ay"
Nailian a kanta: Udzima wa ya Masiwa  (Komoriano)
"Ti Panagkaykaysa dagiti Nalatak nga Isla"
Lokasion ti Komoras
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Moroni
11°41′S 43°16′E / 11.683°S 43.267°E / -11.683; 43.267
Opisial a sasaoKomoriano
Arabiko
Pranses
Nagan dagiti umiliKomoran[1]
GobiernoPederal a republika
Azali Assoumani
LehislaturaAsemblia iti Kappon
Wayawaya
• manipud iti Pranses
6 Hulio 1975
Kalawa
• Dagup
2,235 km2 (863 sq mi) (Maika-178 (a mairaman ti Mayotte))
• Danum (%)
maliwayan
Populasion
• Karkulo idi 2010
798,000[2] (Maika-163)
• Densidad
275/km2 (712.2/sq mi) (Maika-25)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$837-riwriw[3] (Maika-179)
• Tunggal maysa a tao
$1,231[3] (Maika-165)
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$614 riwriw[3] (Maika-177)
• Tunggal maysa a tao
$902[3] (Maika-155)
Gini (2004)64.3[4]
nangato unay
HDI (2013)decrease 0.488[5]
ababa · Maika-159
KuartaPranko ti Komoros (KMF)
Sona ti orasUTC+3 (EAT)
• Kalgaw (DST)
UTC+3 (saan a mapalpaliiw)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag+269
TLD ti internet.km

Ti Komoros /ˈkɒmərz/ (Maipanggep iti daytoy nga unidengngen) (Arabiko: جزر القمر‎, Ǧuzur al-Qumur/Qamar), opisial a ti Kappon iti Komoros (Komoriano: Udzima wa Komori, Pranses: Union des Comores, Arabiko: الاتحاد القمريal-Ittiḥād al-Qumurī/Qamarī) ket maysa a naturay, a purpuro nga isla a pagilian idiay Taaw Indiano, a mabirukan idiay daya nga aplaya iti Áprika, iti akin-amianan a gibus iti Kanal Mozambique, a nagbaetan ti amianan a daya ti Kanal Mozambique ken amianan a laud ti Madagascar. Dagiti dadduma pay a pagilian nga asideg iti Komoros ket ti Tanzania iti amianan a laud ken ti Seychelles iti amianan a daya. Ti kapitoliona ket ti Moroni idiay Grande Comore.

Iti 1,862 km2 (719 sq mi) (malaksid ti Mayotte),[6] ti Komoros ket isu ti maikatlo a kabassitan a pagilian iti Aprika babaen ti kalawa. Ti populasion ket (malaksid ti Mayotte) ket nakarkulo iti 798,000. Ti naganna ket naala manipud iti Arabiko a balikas a قمر qamar ("bulan").[7] Ti purpuro ket nalatak kadagiti nadumaduma a kultura ken pakasaritaan, a kas maysa a pagilian a naporma iti nagsasabtan kadagiti adu a sibilisasion. Isu daytoy ti akin amianan unay a kameng ti estado iti Liga ti Arabo. Bayat nga idiay naisuppiatan nga isla iti Mayotte ti opisial a pagsasao laeng ket ti Pranses, ti "Kappon iti Komoros" ket adda dagiti tallo nga opisial a pagsasao: Komoriano, Arabiko, ken Pranses.

Daytoy a pagilian ket opisial a mangbukel kadagiti uppat nga isla idiay bulkaniko a Komoros a purpuro: iti akin-amaianan a laud unay ti Grande Comore wenno Ngazidja, Mohéli wenno Mwali, Anjouan wenno Nzwani, ken ti akin abagatan unay a ti Mayotte wenno Maore, ken dagiti daduma pay a babassit nga isla. Nupay kasta, ti gobierno iti Komoros (wenno dagiti sinarunona, manipud iti panakawayawayas) ket saanda pay a naiturayan ti isla iti Mayotte, a ti Pransia ket turayanna a kas ti maysa a ballasiw taaw a departamento. Ti Mayotte ket isu laeng ti isla ti purpuro a nasaan a bimmutos para ti panakawayawaya manipud iti Pransia idi 1974; ti kinaudi ket bineto dagiti Konsilo ti Salaknib ti Nagkaykaysa a Pagpagilian a resolusion a mangpasingked iti Komoriano a katurayan iti dayta nga isla.[8][9][10][11] Ken mairaman pay ti, 29 Marso 2009 a panagbutos iti panagbalin ti Mayotte ti maysa a ballasiw taaw a departamento iti Pransia idi 2011 ket binutosan babaen dagiti tattao iti Mayotte.

Ti Komoros ket isu laeng ti estado a kameng dagiti sumaganad: Aprikano a Kappon, Prankoponia, Organisasion iti Islamiko a Panagtitinnulongan, Liga ti Arabo, ken Komision ti Taaw Indiano. Daytoy a pagilian ket adda ti pakasaritaan babaen dagiti adu a kudeta manipud iti pannakawayawayas idi 1975. Manipud idi 2008 agarup a kagudua ti populasion ket agbibiag iti baba ti internasional a linia ti kapanglaw iti US$1.25 ti maysa nga aldaw.[12]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ "Komoras". State.gov. 5 Mayo 2010. Naala idi 1 Hunio 2010.
  2. ^ excl. Mayotte
  3. ^ a b c d "Komoros". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 18 Abril 2012.
  4. ^ "GINI index". World Bank. Naala idi 26 Hulio 2013.
  5. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  6. ^ Ti Dominique ken Michelle Frémy (2004).Quid 2005 Dagitiedision Robert Laffont. p.1175.
  7. ^ "Comores Online.com – reperensia ti pakasaritaan iti nagan". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-10-13. Naala idi 2012-05-15.
  8. ^ Ti umuna a Resolusion ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilaian iti daytoy a banag, "Saludsod iti Komoros nga isla iti Mayotte Naiyarkibo 2008-04-08 iti Wayback Machine (PDF)," Resolusion ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilaian A/RES/31/4, (21 Oktubre 1976) ket ibagan a "ti panagsakup babaen ti Pransia iti Komoriano nga isla iti Mayotte ket madi a panagipan iti nailaina a panagkaykaysa iti Komoriano nga estado, a Kameng iti Nagkaykaysa a Pagpagilian," a saan nga inawawat dagiti tinurayan ti Pransia a panagbutos ken agpabpabasol ti kaada ti ti Pransia idiay Mayotte.
  9. ^ A kas naipalpalawagan babaen ti Organisasion iti Aprikano a Panagkaykaysa, ti Tignay dagiti Di-Naikaduaan a Pagilian, ti Organisasion iti Islamiko a Panagtitinnulong, ken ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian: ti kinaudi a Resolusion ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian a mangipagarup iti daytoy a banag, "Saludsod iti Komoriano nga isla iti Mayotte," Resolution ti Sapapsap nga Asenblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian A/RES/49/18, (6 Disiembre 1994) ket agibaga a "dagiti nagbanagan dagiti panagbutos iti 22 Disiembre 1974 ket maikapanunutan iti maysa a sangalubongan ken san nga iti tungngal maysa nga isla,...Daytoy ket agpasingked ti katurayan iti Islamiko a Pederal a Republika iti Komoros iti isla iti Mayotte".Adda pay dagiti resolusion nga agisasao kadagiti naipadpada a nabutusan idi 1977 (31/4) ken 1994 (49/18). Naiyarkibo 2008-01-06 iti Wayback Machine
  10. ^ "Dagiti Suheto dagiti UN Beto ti Konsilo ti Salaknib". Sangalubongan a Porum ti Annuroten. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-03-17. Naala idi 27 Marso 2008.
  11. ^ "Article 33" (PDF). Tulag ti UN. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2012-01-11. Naala idi 2012-05-15.
  12. ^ Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan, Tabla 3: Nagtagitaoan ken matgedan a kapanglaw, p. 35. Naala idi 1 Hunio 2009