Dagiti Krusada: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Lam-ang (tungtungan | aramid) Pinartuat ti panid iti "thumb|300px|Ti [[Gubat iti Ager Sanguinis, 1337 miniatura]] {{Kahon ti kampania dagiti krusada }} {{Kristianidad}} {{Islam}} Dagiti..." |
HiW-Bot (tungtungan | aramid) m r2.7.2) (Robot: Agnaynayon af, als, an, ar, arz, ast, az, bat-smg, be, be-x-old, bg, bn, br, bs, ca, ceb, ckb, cs, cy, da, de, el, eo, es, et, eu, fa, fi, fiu-vro, fr, fur, fy, ga, gl, he, hi, hr, hu, hy, ia, id, ig, io, is, it, ja, jv, ka, kk, ko... |
||
Linia 94: | Linia 94: | ||
[[Kategoria:Dagiti krusada]] |
[[Kategoria:Dagiti krusada]] |
||
[[af:Kruistog]] |
|||
[[als:Kreuzzug]] |
|||
[[an:Cruzatas]] |
|||
[[ar:حملات صليبية]] |
|||
[[arz:حملات صليبيه]] |
|||
[[ast:Cruzaes]] |
|||
[[az:Xaç yürüşləri]] |
|||
[[bat-smg:Krīžiaus žīgē]] |
|||
[[be:Крыжовыя паходы]] |
|||
[[be-x-old:Крыжовыя паходы]] |
|||
[[bg:Кръстоносен поход]] |
|||
[[bn:ক্রুসেড]] |
|||
[[br:Kroaziadegoù]] |
|||
[[bs:Krstaški ratovi]] |
|||
[[ca:Croades]] |
|||
[[ceb:Mga Krusada]] |
|||
[[ckb:شەڕەکانی خاچپەرستی]] |
|||
[[cs:Křížové výpravy]] |
|||
[[cy:Y Croesgadau]] |
|||
[[da:Korstog]] |
|||
[[de:Kreuzzug]] |
|||
[[el:Σταυροφορίες]] |
|||
[[en:Crusades]] |
[[en:Crusades]] |
||
[[eo:Krucmilitoj]] |
|||
[[es:Cruzadas]] |
|||
[[et:Ristisõjad]] |
|||
[[eu:Gurutzadak]] |
|||
[[fa:جنگهای صلیبی]] |
|||
[[fi:Ristiretket]] |
|||
[[fiu-vro:Ristisõda]] |
|||
[[fr:Croisades]] |
|||
[[fur:Crosadis]] |
|||
[[fy:Krústocht]] |
|||
[[ga:Crosáidí]] |
|||
[[gl:Cruzadas]] |
|||
[[he:מסעי הצלב]] |
|||
[[hi:क्रूसेड]] |
|||
[[hr:Križarski ratovi]] |
|||
[[hu:Keresztes háborúk]] |
|||
[[hy:Խաչակրաց արշավանքներ]] |
|||
[[ia:Cruciadas]] |
|||
[[id:Perang Salib]] |
|||
[[ig:Njè Ághá Jésu]] |
|||
[[io:Kruco-milito]] |
|||
[[is:Krossferðir]] |
|||
[[it:Crociata]] |
|||
[[ja:十字軍]] |
|||
[[jv:Perang Salib]] |
|||
[[ka:ჯვაროსნული ლაშქრობები]] |
|||
[[kk:Крест жорықтары]] |
|||
[[ko:십자군]] |
|||
[[ku:Seferên Xaçperestan]] |
|||
[[la:Expeditio sacra]] |
|||
[[lad:Krusatas]] |
|||
[[lt:Kryžiaus žygiai]] |
|||
[[lv:Krusta kari]] |
|||
[[mk:Крстоносни војни]] |
|||
[[ml:കുരിശുയുദ്ധങ്ങൾ]] |
|||
[[mn:Загалмайтны аян дайн]] |
|||
[[mr:क्रुसेड]] |
|||
[[ms:Perang Salib]] |
|||
[[mt:Kruċjata]] |
|||
[[mwl:Cruzada]] |
|||
[[my:ခရူးဆိတ် စစ်ပွဲများ]] |
|||
[[nds:Krüüztog]] |
|||
[[new:क्रुसेड्स्]] |
|||
[[nl:Kruistocht]] |
|||
[[nn:Krosstog]] |
|||
[[no:Korstog]] |
|||
[[nrm:Crouésade]] |
|||
[[oc:Crosada]] |
|||
[[pl:Krucjata]] |
|||
[[pms:Crosià]] |
|||
[[pnb:صلیبی جنگاں]] |
|||
[[ps:صليبي جګړې]] |
|||
[[pt:Cruzada]] |
|||
[[ro:Cruciadă]] |
|||
[[ru:Крестовые походы]] |
|||
[[scn:Cruciati]] |
|||
[[sh:Križarski ratovi]] |
|||
[[si:කුරුස යුද්ධ]] |
|||
[[simple:Crusades]] |
|||
[[sk:Križiacka výprava]] |
|||
[[sl:Križarske vojne]] |
|||
[[sq:Kryqëzatat]] |
|||
[[sr:Крсташки ратови]] |
|||
[[sv:Korståg]] |
|||
[[sw:Vita za Misalaba]] |
|||
[[ta:சிலுவைப் போர்கள்]] |
|||
[[te:క్రూసేడులు]] |
|||
[[th:สงครามครูเสด]] |
|||
[[tk:Haçly ýörişler]] |
|||
[[tl:Krusada]] |
|||
[[tr:Haçlı Seferleri]] |
|||
[[ug:سەلىپنىڭ شەرققە يۈرۈش قىلىشى]] |
|||
[[uk:Хрестові походи]] |
|||
[[ur:صلیبی جنگیں]] |
|||
[[uz:Salib yurishi]] |
|||
[[vec:Crociade]] |
|||
[[vi:Thập tự chinh]] |
|||
[[wa:Croejhåde (guere)]] |
|||
[[war:Krusada]] |
|||
[[wo:Xarey jóoñe]] |
|||
[[yi:קרייצצוג]] |
|||
[[za:Cibcihginh doengcwngh]] |
|||
[[zh:十字軍東征]] |
|||
[[zh-min-nan:Si̍p-jī-kun]] |
|||
[[zh-yue:十字軍東征]] |
Rebision manipud idi 19:49, 9 Hulio 2012
Paset ti serie iti |
Kristianidad |
---|
Daytoy nga artikulo ket paset ti serye iti: |
Islam |
---|
Dagiti Krusada ket dagidi serie dagiti relihioso nga ekspedisionario a gubat a binendisionan babaen ti Papa ken ti Katoliko a Simbaan, nga adda ti naisao a pagtungpalan iti panangisubli ti Kristiano a pagserkan kadagiti nasantuan a lugar idiay ken ti asideg ti Herusalem. Dagiti Krusada ket kasisigud a nairugi para itipanagsungbat manipud kadagit panagtawag babaen dagiti daulo ti Imperio a Bisantino para iti panagtulong a makilaban ti panakairaman a panagpadakkel idiay Anatolia babaen dagiti Muslim a Seljuk Turk a naglaped ti panagserrek dagiti Kristiano idiay Herusalem, ken daytoy pay ket nairissik babaen ti panakadadael kadagiti adu a sagrado a pagsaadan ti Kristiano ken ti panagirurumen dagiti Kristiano babaen ti Fatimid caliph Al-Hakim.[1] Dagiti krusada a binukel dagiti Romano a Katoliko manipud kadagiti amin a lumaud ti Europa, ken saanda idi a nagkaykaysa a nabilbilinan. Dagiti kangrunaan a serie dagiti Krusada, a kangrunaan para iti panasuppiat kadagiti Muslim idiay Levant, ket rimsua idi ti nagbaetan ti 1095 ken 1291. Dagiti historiador ket nagited kadagiti adu a bilang dagiti immuna a krusada. Kalpasan dagiti nasapa a panagbalballigi, dagiti naududi a kusada ket napayda ken dagiti krusada ket naabakda ket napilitda a napasubli kadagiti naggapuanda..
Dagiti ginasut a ribo a soldado ket nagbalinda kadagiti Krusada babaen ti panagsapata;[2] ti Papa ket nangited kaniada ti plenario a panuynuy.[3] Ti kayariganda ket ti krus — ti termino a "krusada" ket naala manipud ti termino a Pranses para iti panagala ti krus.Adu kadagitoy ket nanipud idiay Pransia ken tinawtawaganda ti bagbagida a kas dagiti "Pranko," nga isu daytoy ti nagbalin a sappasap a termino nga inus-usar babaen dagitiMuslim.[4]
Idi panawen ti Kristianidad a saan pay a nabingbingay kadagiti dadakkel a bilang iti heograpiko a nagtitipon a sangsanga a naporma kalpasan daytoy, ti (lumaud) Romano Katoliko ken (dumaya) dagiti simbaan ti Bisantino nga Ortodokso ket isu dagitoy ti kangrunaan a grupo; dagiti Krusada ket inbagbgada kaniada a dagiti "Kristiano" ngem dagiti "Katoliko" wenno "Ortodokso".
Ti termino a "krusada" ket naus-usay pay a mangpalawag kadagiti naipanggep ti relihioso a kampania a naaramid iti nagbaetan ti 1100 ken 1600 kadagidiay teritorio ti ruar ti Levant[5] a kadawyan ti panagsuppiat kadagiti pagano, heretiko, ken dagiti tattao babaen ti panakaiparitan ti ekskomunikasion[6] para kadagiti panaglalaok a rason ti relihioso, ekonomiko, ken politiko.[7] Dagiti sinuppiatan ti bileg ti Kristiano ken Muslim ket nangiturong dagiti nakikaduaan a nagbaetan dagiti relihioso a grupo a nakisuppiat kadagiti kabusorda, a kas dagiti kimmaduaan ti Kristiano ken dagiti Islamiko a Sultanato iti Rûmidi panawen ti Maikalima a Krusada.
Dagiti Krusada ket taudan dagiti nagruna nga impakto ti politika, ekonomiko, ken sosial idiay lumaud a Europa. Daytoy ket nagbanagan nakaro a panakakapsutan ti Kristiano nga Imperio ti Bisantino, a natnag kadagiti sumaganad a siglo babaen dagiti Muslim a Turko.
Ti Rekonkista, ti maysa nga atiddog a paset t panawen a gubgubat idiay España ken Portugal (Iberia), a ditoy ket innala manen dagiti puersa ti Kristiano ti peninsula manipud kadagiti Muslim, ket asideg a mairamraman daytoy kadagiti Krusada
Iti moderno a panagusar ti termino a "krusada", wenno "krusada a sumuppiat ...", ket kadawyan a pangngarig a mangitudo ti aniaman nga idealistiko wenno ideolohiko-a panggepan ti kampania nga awan ti relihioso a kapanggepan, a kas ti "Krusada a Panagsuppiat ti Kanser".
Pinagibasaran
- ^ Riley-Smith, Jonathan. Dagiti Immuna a Krusada, 1095–1131 Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan, 1998. ISBN 0-521-64603-0.
- ^ Asbridge (2011) p 1
- ^ Riley-Smith, Jonathan. Ti Oxford a Pakasaritaan dagiti Krusada New York: Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan, 1999. ISBN 0-19-285364-3.
- ^ Asbridge (2011) p 6
- ^ A kas dagiti teritorio ti Muslim idiay Al-Andalus, Ifriqiya, ken Ehipto, ken idiay pay Dumaya a Europa
- ^ Biddut ti dakamat: Imbalido nga etiketa ti
<ref>
; awan ti teksto a naited para kadagiti ref a nanaganan tiCathEnc
- ^ e.g. ti Albihense a Krusada, ti Aragone a Krusada, ti Rekonkista, ken [dagiti Akin-amianan a Krusada|]].
Dagiti pay mabasbasa
Dagiti pangyuna
- Andrea, Alfred J. Ensiklopedia dagiti Krusada. (2003).
- Asbridge, Thomas. Ti Immuna aKrusada: Ti Baro a Pakasaritaan: Dagiti Ramu ti Suppiat a nagbaetan ti Kristianidad ken Islam (2005) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Asbridge, Thomas. Dagiti Krusada: Ti Autoratibo a Pakasaritaan iti Gubat para iti Nasantuan a Daga (2011) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- France, John. Lumaud a Pannakigubat idi Panawen dagiti Krusada, 1000-1300 (1999) online nga edision
- Hillenbrand, Carole. Dagiti Krusada, Islamiko a Panagsirmata. (2000). pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Holt, P.M. Ti Panawen dagiti Krusada: Ti Asideg a Daya manipud ti Maikasangapulo ket maysa aSiglo aginggana idi 1517. (1986).
- Madden, Thomas F. TI Baro nga Ababa a Pakasaritaan dagiti Krusada. (2005).
- Phillips, Jonathan. Dagiti Nasantuan a Makiginnubat: Ti Modernoa Pakasaritaan dagiti Krusada (2010)
- Riley-Smith, Jonathan. Dagiti Krusada: Maysa a Pakasaritaan (2005) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Riley-Smith, Jonathan, ed. Ti Oxford a Pakasaritaan dagiti Krusada. (1995). online nga edision; pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Riley-Smith, Jonathan, ed. Ti Atlas dagiti Krusada (1991)
- Runciman, Steven. Ti Pakasaritaan dagiti Krusada, Tomo I: Ti Immmuna a Krusada ken dagiti Pundasion ti Pagarian iti Herusalem.; Tomo II: Ti Pagarian iti Herusalem ken ti Pranko a Daya 1100-1187. ken Tomo III: Ti Pagarian iti Acre ken dagiti Naududi a Krusada (1951–53), ti klasiko a salaysay ti pakasaritaan; sigugura para kadagiti krusada
- Tyerman, Christopher. Gubat ti Dios: Ti Baro a Pakasaritaan dagiti Krusada (2006)
Naisangsangayan a panagadadal
- Abulafia, David. Frederick II: Maysa a Mediebal Emperador (1988)
- Baldin, M. W., ed. Ti immuna a sangagasut a tawtawen (Ti Pakasaritaan dagiti Krusada, tomo, I) 1969 online
- Boas, Adrian J. Ti Herusalem idi Panawen dagiti Krusada: Kagimongan, Ladawan ti daga, ken Arte idiay Nasantuan a Siudad babaen ti Pranko a Turay (2001) online nga edision
- Bréhier, Louis. "Dagiti Krusada," Katoliko nga Ensiklopedia (1908) tomo 4. online
- Bréhier, Louis. "Latin a Pagarian iti Herusalem (1099-1291)," Katoliko nga Ensiklopedia (1910) tomo 8. online
- Bull, Marcus, ken Norman Housley, eds. Ti Napadasan iti Panagkrusada Tomo 1, Dagiti Lumaud a Panagarngian. (2003) 323 pp.
- Butler, R. Urban. "Urbano II," Katoliko nga Ensiklopedia (1911) online
- Constable, Giles. "Ti Historiograpia dagiti Krusada" iti Angeliki E. Laiou, ed. Dagiti Krusada manipud ti Perspektibo iti Bisantinio ken ti Muslim a Lubong (2001); kangrunaan a pakabuklan ti panakaeskolar online
- Edbury, Peter, ken Jonathan Phillips, eds. Ti Napadasan iti Panagkrusada Tomo 2, Panagipalpalawag ti Pagarian dagiti Krusado. (2003) 326pp; dagiti naipangpangruna nga artikulo babaen dagiti eskolar
- Edgington, Susan B., and Sarah Lambert, eds. Gendering the Crusades. (2002) 232pp. essays by scholars.
- Florean, Dana. "Simmabat ti Daya ken Laud: Kultural a Panagsuppiat ken Panakitunggali kalpasan ti Immuna a Krusada." Lengguahe & Interkultural a Komunikasion, 2007, Tomo 7 Pablaak 2, pp. 144–151 iti EBSCO
- Folda, Jaroslav. Ti Krusada nga Arte idiay Nasantuan a Daga, Manipud ti Maikatlo a Krusada aginggana ti Panakatnag iti Acre (2005) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- France, John. Panagballigi idiay Daya: Ti Milisia a Pakasaritaan iti Immuna a Krusada (1996)
- Harris, Jonathan. Ti Bisantinio ken dagiti Krusada. (2003). 276 pp.
- Hillenbrand, Car. Dagiti Krusada: Dagiti Islamiko a Perspektibo (1999) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Hodgson, Natasha Babbai, Panagkrusada ken ti Nasantuan a Daga iti Naipakasaritaan a Salaysay (Boydell, 2007) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Housley, Norman. Dagiti Naududi a Krusada, 1274-1580: Manipud idiay Lyons agnggan idiay Alcazar (1992) online nga edision
- James, Douglas. "Dagiti Kristiano ken ti Immuna aKrusada." Panagrepaso a Pakasaritaan (Dis 2005), Pablaak 53; online idiay EBSCO
- Kagay, Donald J., ken L. J. Andrew Villalon, eds. Dagiti Krusada, Condottieri, ken Cannon: Mediebal a Pannakigubatan kadagiti Kagimongan ti lawlaw ti Mediteraneano. (2003) online nga edision
- Lane-Poole, Stanley. Saladin ken ti Panakatnag ti Pagarian iti Herusalem (1898) napno a testo ti online
- Maalouf, Amin. Dagiti Krusada babaen ti Mata dagiti Arabo (1989) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Madden, Thomas F. ed. Dagiti Krusada: Dagiti Pammakasapulan aMabasbasa (2002) ISBN 0-631-23023-8. 284 pp, dagiti artikulo babaen dagiti eskolar
- Madden, Thomas F. et al., eds. Dagiti Krusada a Suppiatan ti Mediebal a Lub-lubong (2010), salaysay babaen dagiti espesialista
- Munro, Dana Carleton. "Gubat ken Pakasaritaan,' Amerika a Panagrepaso ti Pakasaritaan 32:2 (Enero 1927): 219–31. Iti mediebala pakasaritaan dagiti krusada. online nga edision
- Munro, Dana Carleton. Ti Pagarian dagiti Krusado (1936) online nga edision
- Peters, Edward. Kristiano a Kagimongan ken dagiti Krusada, 1198-1229 (1971) online nga edision
- Powell, James M. Anatomia iti Kruasada, 1213-1221, (1986) online nga edision
- Queller, Donald E., ken Thomas F. Madden. Ti Maikapat a Krusada: Ti Panagrukma iti Kontantinopla (maika-2 nga ed. 1999) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Richard, Jean. Santo Louis: Krusado nga Ari iti Pransia (1992)
- Riley-Smith, Jonathan.Ti Immuna aKrusada ken ti Kapanunotan ti Panagkrusada. (1986).
- Runciman, Steven. Ti Pakasaritaan dagiti Krusada, Tomo I: Ti Immuna a Krusada ken dagiti Pundasion ti Pagarian iti Herusalem.; Tomo II: Ti Pagarian iti Herusalem ken Pranko a Daya 1100-1187. ken Tomo III: Ti Pagarian iti Acre ken dagiti Naududi a Krusada (1951-53), ti klasiko apakasaritaan; nakagurgura unay kadagiti krusado
- Setton, Kenneth ed., Ti Pakasritaan dagiti Krusada. (1969-1989), ti pagalagadan nga eskolar a pakasaritaan iti innem a tomo, inpablaak babaen ti Unibersidad iti Wisconsin a Pagmalditan complete text online.
- Smail, R. C. "Dagiti Krusada Dagiti Kastilio iti Maikasangapulo ket dua a Siglo" Naipakasaritaan a Warnakan ti Cambridge Tomo 10, Bilang 2. (1951), pp. 133–149. idiay JSTOR
- Stark, Rodney. Dagiti Batalion ti Dios: Ti Kaso para kadagiti Krusado (2010) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Tyerman, Christopher. Ti Inglatera ken dagiti Krusada, 1095-1588. (1988). 492 pp.
Dagiti kangrunaan a taudan
- Barber, Malcolm, Bate, Keith (2010). Dagiti Sinursurat manipud idiay Daya: Dagiti Krusada, Dagiti Peregrino ken Agtataeng iti Maika-12 ken Maika-13 a Siglo (Dagiti Naipatarus a testo ti Krusada Tomo18, Ashgate Publishing Ltd). ISBN 978-0-7546-6356-0
- Housley, Norman, ed. Dagiti Dokumento ti Naududi a Krusada, 1274-1580 (1996)
- Krey, August C. Ti Immuna a Krusada: Dagiti Sarita dagiti Nakakita ken Nakibinglay (1958).
- Shaw, M. R. B. ed.Dagiti Kroniko dagiti Krusada (1963) online nga edision
- Villehardouin, Geoffrey, ken Jean de Joinville. Dagiti Kroniko dagiti Krusada ed. babaen ni Apo Frank Marzials (2007) pakabuklan ken testo a panagbiruk
- Villehardouin's Panagrukma iti Konstantinopla ket maysa a pagalagadan a reperensia nga obra para iti Maikapat a Krusada; daytoy ti immuna nga obra ti mediebal a prosa ti Pranses. Ti biag ni St. Louis babaen ni Joinville ket maysa a klasiko a panagipalpalawag ti biag ken panawen ni Ari Louis IX; naisurat daytoy iti Daan a Pranses ken naipanunotan a ti kasayaatan a naisurat a biograpia kadagiti Tengnga a Panawen.
Kasilpo iti ruar
Dagiti midia a mainaig iti Dagiti Krusada iti Wikimedia Commons