Pagsasao nga Ilokano: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Ilokano
Ilokano
Ilocano
Iloko, Iluko
Patubo iti	Pilipinas
Rehion	Akin-amianan a Luzon
Etnisidad	Tattao nga Ilokano
Patubo a mangisasao	9.1 a riwriw (2007); Maika-3 a kaaduan ti mangisasao a patneng a pagsasao iti Pilipinas
Pamilia	Austronesio Malayo-Polinesio Pilipinas Amianan a Pilipinas Amianan a Luzon Ilokano; ; ; ; ;
Panagsurat	Latin (Ilokano nga abesedario),; Braille nga Ilokano; Naipakasaritaan a Baybayin
Opisial a kasasaad
Opisial a mangisasao	Rehional a pagsasao iti Pilipinas; Opisial a pagsasao ti probinsia ti La Union
Nagalagad	Komision iti Pagsasao a Filipino
Kodkodigo ti pagsasao
ISO 639-2	ilo
ISO 639-3	ilo
Linguaesperio	31-CBA-a
	Lugar a ti Ilokano ket maisasao segun ti Ethnologue; Dagiti nagaritan a lugar ket Itneg-Dua ti insasao a komunidad ti Ilokano idiay probinsia ti Abra
	Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti simbolo ti ponetiko ti IPA. No awan ti maitunos a suporta ti panangipaay, mabalin a makitam dagiti marka-ti-saludsod, kahon, wenno sabali pay a simbolo imbes a dagiti karakter ti Unicode.

Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan

← Nadadaan nga urnos Barbaro nga urnos →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Rebision manipud idi 03:17, 5 Hulio 2015

Ti Ilokano (wenno Iloko, Iloco, mabalin met nga Ilocano) ket maysa kadagiti kangrunaan a pagsasao (maikatlo a kadakkelan ti bilang ti agsasao) iti Pilipinas. Daytoy ti pagsasao a kangrunaan nga aramat (lingua franca) ti agarup isuamin a pakabuklan ti Amianan a Luzon, nangruna iti Rehion ti Ilocos, iti Tanap ti Cagayan ken iti adu a paset ti Abra, Pangasinan, ken Zambales. Adu met ti agsasao iti Iloko iti Nueva Ecija, Tarlac, Mindoro ken iti dadduma a probinsia iti Mindanao.

Mairaman ti Ilokano iti pamilia ti Sassao nga Austronesio a nagpuonan dagiti pagsasao kadagiti puro iti Pasipiko ken Umabagatan-a-Daya nga Asia. Kabagian ti Iloko dagiti nadumaduma a dildila kas iti Bahasa Indonesia, Bahasa Melayu, Maori, Hawayano, Malagasi, ken Paiwan.

Adda aganay a walo (8) riwriw ti agus-usar iti Iloko iti Pilipinas.

Adu a paset ti lubong, a napanan ken pagnanaedan dagiti Ilokano, ti pakasarakan met iti dakkel a porsiento dagiti agsasao iti Ilokano, kas kadagiti estado ti Hawaii ken California iti Estados Unidos.

Iloko ken Ilokano

Ti awag wenno termino nga "Iloko" ken "Ilokano" awan paggidiatanna no ti pagsasao ti madakdakamat. Ti laeng pagdumaanna ket no dakamaten ti sao wenno pagsasao ken ti tao nga agsasao wenno agus-usar iti pagsasao (kas patneng wenno natibo nga agsasao). Kadawyan nga Iloko ti awag iti sao wenno pagsasao, ket Ilokano met no iti tao. Nupay kasta, gagangayen a maawagan a kas Ilokano ti agpada a tao ken pasasao. Kaaduan no di man amin a natibo nga agsasao wenno agar-aramat iti daytoy a pagsasao ket awaganda iti Ilokano.

Panakaidasig ken dialekto

Ti Ilokano ket isu ti kakaisuna a sanga ti pamilia lingguistika a Kordiliera ti Pilipinas, maibilang nga inauna wenno kabaketan kadagiti pagsasao iti amianan. Kakabsatna ti Pangasinense, Ibanag ken dagiti nadumaduma a pagsasao iti kabambantayan ti Kordiliera.

Dua ti makuna a dialekto ti Ilokano: ti maawagan iti “Umamianan” wenno “nauneg nga Ilokano,” pagsasao dagiti taga-Ilokos, ken ti “Umabagatan,” a kaaduan a pagsasao dagiti adda iti probinsia ti La Union ken Pangasinan. Agassideg ketdi dagitoy a dialecto. Bassit ti pagdumaanda, ti laeng panangibalikas iti letra nga e.

Maysa laeng ti balikasna daytoy a letra para kadagiti "umamianan"—nakalukat, tengnga’t-sango, ken di nabukel a bokal. Dagiti met "umabagatan" ket dua ti balikasna. Kas kadagiti "umamianan," no ti sao ket ganggannaet ti naggapuananna, wenno nakarikep, ket impalikud, ken di nabukel a bokal, no ti agsarita ket patneng nga Ilokano. Daytoy a panangibalikas ket naiseknan iti pagsasao dagiti sabsabali kas iti Pangasinense ken Kankanaey.

Saan ketdi a madlaw unay dagitoy a naggidiatan kadagiti talaga a patneng nga Ilokano iti man abagatan wenno abagatan nga Ilocos. Madlaw laeng ti naiduma a panangibalikas iti e kadagiti saan a patneng nga Ilokano wenno dagiti nasanay iti Tagalog wenno Ingglés a saan unayen nga agsasao iti Ilokano. Wenno dagiti nakasursuro iti Ilokano a saan a natibo nga Ilokano (kas pagarigan maysa a natibo a Tagalog wenno Bisayano a nakasursuro nga agsao iti Ilokano).

Dagiti patneng nga Ilokano ken umiiloko, maymaysa ti panangisaoda iti letra e kadagiti balikas a kas koma "wen," "met," "bedbed," "ilem," "isem," "panagem," "nakem," "timel," "belleng," "aweng," "palileng," "baket," "ubet," "gawed," "kerret," "siket," "lengleng" "alimuteng," "alsem," "pekkel," "kuribetbet," "pamulinawen" ken dadduma pay.

Dagiti nagibasaran

^ Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" Dagiti Kadakkelan a 100 a Pagsasao idi 2007
^ Senso ti Pilipinas, 2000. Tabla 11. Sangkabalayan a Populasion babaen ti Etnisidad Sekso ken Rehion: 2000
^ Elias, Jun (Septiembre 19, 2012). "Iloko La Union's official language". Philippine Star. Naala idi Septiembre 24, 2012.

Naikabil ti Ethnologue para iti Iloko

Kitaen pay

Wikipedia:Annuroten iti grammatika ken panangiletra

Dagiti silpo ti ruar

[1] Nationalencyklopedin "Världens 100 största språk 2007" Dagiti Kadakkelan a 100 a Pagsasao idi 2007

[speakers-2] Senso ti Pilipinas, 2000. Tabla 11. Sangkabalayan a Populasion babaen ti Etnisidad Sekso ken Rehion: 2000

[launionofficiallanguage-3] Elias, Jun (Septiembre 19, 2012). "Iloko La Union's official language". Philippine Star. Naala idi Septiembre 24, 2012.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 26: / Linia 26: @@
 }}
-Ti '''[[Ilokano]]''' (wenno Iloko, Iluko, Iloco, mabalin met nga Ilocano) ket maysa kadagiti kangrunaan a pagsasao (maikatlo a kadakkelan ti bilang ti agsasao) iti [[Pilipinas]]. Daytoy ti pagsasao nga aramat ([[lingua franca]]) ti agarup isuamin a pakabuklan ti [[Amianan a Luzon]], nangruna iti [[Rehion ti Ilocos]], iti [[Tanap ti Cagayan]] ken iti adu a paset ti [[Abra]], [[Pangasinan]], ken [[Zambales]]. Adu met ti agsasao iti Iloko iti [[Nueva Ecija]], [[Tarlac]], [[Mindoro]] ken iti dadduma a probinsia iti [[Mindanao]].
+Ti '''[[Ilokano]]''' (wenno Iloko, Iloco, mabalin met nga Ilocano) ket maysa kadagiti kangrunaan a pagsasao (maikatlo a kadakkelan ti bilang ti agsasao) iti [[Pilipinas]]. Daytoy ti pagsasao a kangrunaan nga aramat ([[lingua franca]]) ti agarup isuamin a pakabuklan ti [[Amianan a Luzon]], nangruna iti [[Rehion ti Ilocos]], iti [[Tanap ti Cagayan]] ken iti adu a paset ti [[Abra]], [[Pangasinan]], ken [[Zambales]]. Adu met ti agsasao iti Iloko iti [[Nueva Ecija]], [[Tarlac]], [[Mindoro]] ken iti dadduma a probinsia iti [[Mindanao]].
-Mairaman ti Iloko iti pamilia ti [[Sassao nga Austronesio]] a nagpuonan dagiti pagsasao kadagiti puro iti [[Pasipiko]] ken Umabagatan-a-Daya nga [[Asia]]. Kabagian ti Iloko dagiti nadumaduma a dildila kas iti [[Bahasa Indonesia]], [[Bahasa Melayu]], [[Maori]], [[Hawayano]], [[Malagasi]], ken [[Paiwan]].
+Mairaman ti Ilokano iti pamilia ti [[Sassao nga Austronesio]] a nagpuonan dagiti pagsasao kadagiti puro iti [[Pasipiko]] ken Umabagatan-a-Daya nga [[Asia]]. Kabagian ti Iloko dagiti nadumaduma a dildila kas iti [[Bahasa Indonesia]], [[Bahasa Melayu]], [[Maori]], [[Hawayano]], [[Malagasi]], ken [[Paiwan]].
 Adda aganay a walo (8) [[riwriw]] ti agus-usar iti Iloko iti Pilipinas.
-Adu a paset ti lubong, a napanan ken pagnanaedan dagiti [[Ilokano]], ti pakasarakan met iti dakkel a porsiento dagiti agsasao iti Iloko, kas kadagiti estado ti [[Hawaii]] ken [[California]] iti [[Estados Unidos]].
+Adu a paset ti lubong, a napanan ken pagnanaedan dagiti [[Ilokano]], ti pakasarakan met iti dakkel a porsiento dagiti agsasao iti Ilokano, kas kadagiti estado ti [[Hawaii]] ken [[California]] iti [[Estados Unidos]].
 === ''Iloko'' ken ''Ilokano'' ===
-Ti awag wenno termino nga "Iloko" ken "Ilokano" awan paggidiatanna no ti pagsasao ti madakdakamat. Ti laeng pagdumaanna ket no dakamaten ti sao wenno pagsasao ken ti tao nga agsasao wenno agus-usar iti pagsasao (kas patneng wenno natibo nga agsasao). Kadawyan nga Iloko wenno Iluko ti awag iti sao wenno pagsasao, ket Ilokano met wenno Ilocano no iti tao.
+Ti awag wenno termino nga "Iloko" ken "Ilokano" awan paggidiatanna no ti pagsasao ti madakdakamat. Ti laeng pagdumaanna ket no dakamaten ti sao wenno pagsasao ken ti tao nga agsasao wenno agus-usar iti pagsasao (kas patneng wenno natibo nga agsasao). Kadawyan nga Iloko ti awag iti sao wenno pagsasao, ket Ilokano met no iti tao. Nupay kasta, gagangayen a maawagan a kas Ilokano ti agpada a tao ken pasasao. Kaaduan no di man amin a natibo nga agsasao wenno agar-aramat iti daytoy a pagsasao ket awaganda iti Ilokano.
 === Panakaidasig ken dialekto ===
-Ti Iloko ket isu ti kakaisuna a sanga ti pamilia lingguistika a Kordiliera ti Pilipinas, maibilang nga inauna wenno kabaketan kadagiti pagsasao iti amianan. Kakabsatna ti [[Pangasinense]], [[Ibanag]] ken dagiti nadumaduma a pagsasao iti kabambantayan ti [[Rehion Administratibo ti Kordiliera|Kordiliera]].
+Ti Ilokano ket isu ti kakaisuna a sanga ti pamilia lingguistika a Kordiliera ti Pilipinas, maibilang nga inauna wenno kabaketan kadagiti pagsasao iti amianan. Kakabsatna ti [[Pangasinense]], [[Ibanag]] ken dagiti nadumaduma a pagsasao iti kabambantayan ti [[Rehion Administratibo ti Kordiliera|Kordiliera]].
-Dua ti makuna a dialekto ti Iloko: ti maawagan iti “Umamianan” wenno “nauneg nga Iloko,” pagsasao dagiti taga-Ilokos, ken ti “Umabagatan,” a kaaduan a pagsasao dagiti adda iti probinsia ti [[La Union]] ken [[Pangasinan]]. Agassideg ketdi dagitoy a dialecto. Bassit ti pagdumaanda, ti laeng panangibalikas iti letra nga ''e''.
+Dua ti makuna a dialekto ti Ilokano: ti maawagan iti “Umamianan” wenno “nauneg nga Ilokano,” pagsasao dagiti taga-Ilokos, ken ti “Umabagatan,” a kaaduan a pagsasao dagiti adda iti probinsia ti [[La Union]] ken [[Pangasinan]]. Agassideg ketdi dagitoy a dialecto. Bassit ti pagdumaanda, ti laeng panangibalikas iti letra nga ''e''.
 Maysa laeng ti balikasna daytoy a letra para kadagiti "umamianan"—nakalukat, tengnga’t-sango, ken di nabukel a bokal. Dagiti met "umabagatan" ket dua ti balikasna. Kas kadagiti "umamianan," no ti sao ket ganggannaet ti naggapuananna, wenno nakarikep, ket impalikud, ken di nabukel a bokal, no ti agsarita ket patneng nga Ilokano. Daytoy a panangibalikas ket naiseknan iti pagsasao dagiti sabsabali kas iti [[Pagsasao a Pangasinense|Pangasinense]] ken [[Pagsasao a Kankanaey|Kankanaey]].
-Saan ketdi a madlaw unay dagitoy a naggidiatan kadagiti talaga a patneng nga [[Ilokano]] iti man abagatan wenno abagatan nga Ilocos. Madlaw laeng ti naiduma a panangibalikas iti ''e'' kadagiti saan a patneng nga Ilokano wenno dagiti nasanay iti [[Tagalog]] wenno [[Pagsasao nga Ingglés|Ingglés]] a saan unayen nga agsasao iti Iloko. Wenno dagiti nakasursuro iti Iloko a saan a natibo nga Ilokano (kas pagarigan maysa a natibo a Tagalog wenno [[Pagsasao a Cebuano|Bisayano]] a nakasursuro nga agsao iti Iloko).
+Saan ketdi a madlaw unay dagitoy a naggidiatan kadagiti talaga a patneng nga [[Ilokano]] iti man abagatan wenno abagatan nga Ilocos. Madlaw laeng ti naiduma a panangibalikas iti ''e'' kadagiti saan a patneng nga Ilokano wenno dagiti nasanay iti [[Tagalog]] wenno [[Pagsasao nga Ingglés|Ingglés]] a saan unayen nga agsasao iti Ilokano. Wenno dagiti nakasursuro iti Ilokano a saan a natibo nga Ilokano (kas pagarigan maysa a natibo a Tagalog wenno [[Pagsasao a Cebuano|Bisayano]] a nakasursuro nga agsao iti Ilokano).
 Dagiti patneng nga Ilokano ken umiiloko, maymaysa ti panangisaoda iti letra ''e'' kadagiti balikas a kas koma ''"wen," "met," "bedbed," "ilem," "isem," "panagem," "nakem," "timel," "belleng," "aweng," "palileng," "baket," "ubet," "gawed," "kerret," "siket," "lengleng" "alimuteng," "alsem," "pekkel," "kuribetbet," "pamulinawen"'' ken dadduma pay.