Pamilia ti pagsasao: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Lam-ang (tungtungan | aramid) m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika |
Lam-ang (tungtungan | aramid) m Nagsimpa iti panangiletra/gramatika |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
Ti '''pamilia ti pagsasao''' ket isu ti grupo dagiti [[pagsasao]] a maikabagian babaen ti [[Henetiko (lingguistika)|tinaudan]] manipud iti maysa a puonan, a tinawtawagan ti [[proto-pagsasao]] iti dayta a pamilia, ti termino a 'pamilia' ket nagtaud manipud iti [[puonan a modelo]] iti taudan ti pagsasao iti [[naipakasaritaan a lingguistika]], nga agus-usar iti insasao a mangpada kadagiti pagsasao ti tao iti bilolohiko a [[puonan ti pamilia]], wenno iti maysa a sumarsaruno a panagbalbaliw, iti sebbangan iti maysa a [[pilohenetiko a puonan]] iti ebolusionario a [[taksonomia (biolohia)|taksonomia]]. Awan ti pudno a biolohiko a pannakaikabagian a baetan dagiti agsasao a maibagbaga iti daytoy nga insasao. |
Ti '''pamilia ti pagsasao''' ket isu ti grupo dagiti [[pagsasao]] a maikabagian babaen ti [[Henetiko (lingguistika)|tinaudan]] manipud iti maysa a puonan, a tinawtawagan ti [[proto-pagsasao]] iti dayta a pamilia, ti termino a 'pamilia' ket nagtaud manipud iti [[puonan a modelo]] iti taudan ti pagsasao iti [[naipakasaritaan a lingguistika]], nga agus-usar iti insasao a mangpada kadagiti pagsasao ti tao iti bilolohiko a [[puonan ti pamilia]], wenno iti maysa a sumarsaruno a panagbalbaliw, iti sebbangan iti maysa a [[pilohenetiko a puonan]] iti ebolusionario a [[taksonomia (biolohia)|taksonomia]]. Awan ti pudno a biolohiko a pannakaikabagian a baetan dagiti agsasao a maibagbaga iti daytoy nga insasao. |
||
Manipud idi 2009, ti [[SIL Ethnologue]] |
Manipud idi 2009, ti [[SIL Ethnologue]] ket nangikatologo kadagiti 6,909 a sibibiag a pagsasao.<ref>[http://www.ethnologue.com/ "Ethnologue: Dagiti pagsasao iti lubong, Maika-16 nga edision"]. Naala idi 8 Hunio 2010, {{ISBN|978-1-55671-216-6}}</ref> Ti "sibibiag a pagsasao" ket isu ti nawatiwat a naus-usar a kas nangruna a porma iti pannakisinnarita babaen ti naisangayan a grupo dagiti sibibiag a tao. Ti apag-isu a bilang dagiti sibibiag a pagsasao ket aggigiddiat manipud iti 5,000 aginggana ti 10,000, segun ti sapasap a kasayaat ti panangipalpalawag ti maysa a tao iti "pagsasao", ken iti maysa a naisangayan no kasano ti panangidasig kadagiti [[dialekto]]. Adu pay dagiti [[Ipapatay ti pagsasao|natayen]] ken [[Awanen a pagsasao|awanen]] a pagsasao. |
||
Ti pannakaikameng dagiti pagsasao iti isu met laeng a pamilia ti pagsasao ket maipatakder babaen ti [[komparatibo a lingguistika]]. Dagiti [[anak a pagsasao]] ket naibagbaga nga adda dagiti henetiko wenno henelohiko a pannakaikabagian; ti immuna a termino a naibagbaga ket ad-adu a moderno , bayat a ti naudi a naibaga ket ad-adu a tradisional.<ref>{{cite book|title=Dagiti lektura ti siensia ti pagsasao: a naibagbaga idiay Naarian apatakder ti Royal Gran Britania idi Abril, Mayo ken Hunio, 1861|first=Max |last=Müller|location=Londres|publisher=Longman, Green, Longman ken ni Roberts|year=1862| |
Ti pannakaikameng dagiti pagsasao iti isu met laeng a pamilia ti pagsasao ket maipatakder babaen ti [[komparatibo a lingguistika]]. Dagiti [[anak a pagsasao]] ket naibagbaga nga adda dagiti henetiko wenno henelohiko a pannakaikabagian; ti immuna a termino a naibagbaga ket ad-adu a moderno , bayat a ti naudi a naibaga ket ad-adu a tradisional.<ref>{{cite book|title=Dagiti lektura ti siensia ti pagsasao: a naibagbaga idiay Naarian apatakder ti Royal Gran Britania idi Abril, Mayo ken Hunio, 1861|first=Max |last=Müller|location=Londres|publisher=Longman, Green, Longman ken ni Roberts|year=1862| |
||
Kinaudi a rebision manipud idi 22:27, 15 Hunio 2018
Ti pamilia ti pagsasao ket isu ti grupo dagiti pagsasao a maikabagian babaen ti tinaudan manipud iti maysa a puonan, a tinawtawagan ti proto-pagsasao iti dayta a pamilia, ti termino a 'pamilia' ket nagtaud manipud iti puonan a modelo iti taudan ti pagsasao iti naipakasaritaan a lingguistika, nga agus-usar iti insasao a mangpada kadagiti pagsasao ti tao iti bilolohiko a puonan ti pamilia, wenno iti maysa a sumarsaruno a panagbalbaliw, iti sebbangan iti maysa a pilohenetiko a puonan iti ebolusionario a taksonomia. Awan ti pudno a biolohiko a pannakaikabagian a baetan dagiti agsasao a maibagbaga iti daytoy nga insasao.
Manipud idi 2009, ti SIL Ethnologue ket nangikatologo kadagiti 6,909 a sibibiag a pagsasao.[1] Ti "sibibiag a pagsasao" ket isu ti nawatiwat a naus-usar a kas nangruna a porma iti pannakisinnarita babaen ti naisangayan a grupo dagiti sibibiag a tao. Ti apag-isu a bilang dagiti sibibiag a pagsasao ket aggigiddiat manipud iti 5,000 aginggana ti 10,000, segun ti sapasap a kasayaat ti panangipalpalawag ti maysa a tao iti "pagsasao", ken iti maysa a naisangayan no kasano ti panangidasig kadagiti dialekto. Adu pay dagiti natayen ken awanen a pagsasao.
Ti pannakaikameng dagiti pagsasao iti isu met laeng a pamilia ti pagsasao ket maipatakder babaen ti komparatibo a lingguistika. Dagiti anak a pagsasao ket naibagbaga nga adda dagiti henetiko wenno henelohiko a pannakaikabagian; ti immuna a termino a naibagbaga ket ad-adu a moderno , bayat a ti naudi a naibaga ket ad-adu a tradisional.[2] Ti ebidensia ti linguistiko a pannakaikabagian ket makita iti mapalpaliiw a pakabingayan a panakailasin a saan a naigupit iti panagbulod. Ti henelohiko a pannakaikabagian dagiti pagsasao nga adda ket makibinningayda ti pannakatalinaay, dagitoy dagiti langa iti proto-pagsasao a saan a maipalawag babaen ti pannakairana wenno panagbulod. Ti pannakaikameng iti maysa a sanga wenno grupo iti kaunegan ti pamilia ti pagsasao ket nabangon babaen dagiti pakibingayan a panagbaparo, isu daytoy dagiti sapasap a langa kadagitoy a pagsasao a mabirukan iti sapsap a puonan iti intero a pagsasao. Kas pagarigan, dagiti Hermaniko a pagsasao ket dagitoy ti "Hermaniko" a nakibinningay ti bokabulario ken dagiti gramatiko a langa a naipampamattian nga adda iti Proto-Indo-Europeano a pagsasao. Dagitoy a langa ket naipammatian a dagiti baro nga panagpabaro a napasamak iti Proto-Hermaniko, ti tinaudan ti Proto-Indo-Europeano nga isu idi ti tinaudan kadagiti amin a Hermaniko a pagsasao.
Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ "Ethnologue: Dagiti pagsasao iti lubong, Maika-16 nga edision". Naala idi 8 Hunio 2010, ISBN 978-1-55671-216-6
- ^ Müller, Max (1862). Dagiti lektura ti siensia ti pagsasao: a naibagbaga idiay Naarian apatakder ti Royal Gran Britania idi Abril, Mayo ken Hunio, 1861 (3rd nga ed.). Londres: Longman, Green, Longman ken ni Roberts. p. 216.
Ti henelohiko a pannakaidasig kadagiti nakaipatakderan dagiti pagsasao nga Aryano, a nakitkita tayo, iti asideg a panangipada iti gramatiko a panangilasin iti tunggal maysa;....