37,036
nga inur-urnos
Lam-ang (tungtungan | aramid) m (Nagsimpa iti panangiletra/gramatika) |
m (a gumay-at-->nga umabot (via JWB)) |
||
[[Papeles:Longitude Vespucci.png|thumb|Pamay-an ni Amerigo Vespucci iti panangikeddeng ti longitud]]
Ti '''longitud''' ket ti [[Heograpikal a nagsasabtan|heograpiko a koordinato]] a manginagan ti puesto iti daya-laud a punto iti rabaw ti Daga. Daytoy ket naibatay iti anggulo a panagrukod, ken kadawyan a maiyebkas kadagiti [[Grado (anggulo)|grado]] ken naibagbaga babaen ti Griego a letra ti [[lambda]] (λ). Dagiti punto nga addaan iti agpada a longitud ket mabirukan kadagiti linia a mapmapan manipud itithe [[Amianan nga Ungto]] aginggana iti [[Abagatan nga Ungto]]. Babaen ti taripnong, maysa kadagitoy, ti [[Kangrunaan a Meridiano]], a lumabas babaen ti [[Naarian nga Obserbatorio, Greenwich]], Inglatera, ket naikeddeng idi a panangibangon ti puesto ti sero gradgrado longitud. Ti longitud dagiti sabali a lugar ket marukodto koma a kas ti anggulo ti daya wenno laud manipud iti Kangrunaan a Meridiano, a sumakop manipud iti 0° iti Kangrunaan a Meridiano aginggana iti +180° nga agpadaya ken −180° nga agpalaud. Iti pannakaisangayan, daytoy ti anggulo a nagbaetan ti dalumpinas nga aglaon ti Kangrunaan a Meridiano ken ti dalumpinas nga aglaon iti Amianan nga Ungto, Abagatan nga Ungto ken ti lokasion a naibagbaga. (Daytoy ket mangporma iti [[alagaden ti kanawan nga ima|kanawan]] a [[sistema ti kanawan a koordinato|sistema ti koordinato]] nga addaan iti pagtayyekan iti ''z'' (tangan ti kanawan nga ima) a mangitudtudo manipud iti tengnga ti Daga iti Amianan nga Ungto ken ti pagtayyekan iti ''x'' axis (rtammudo ti kanawan nga ima)
Ti puesto a lokasion ti amianan-abagatan itiparaigid ti meridiano ket maited babaen ti bukodna a [[latitud]],a daytoy ket (saan nga eksakto) ti anggulo a nagbaetan ti lokal a bertikal ken ti dalumpinas ti Ekuador.
|