Jump to content

Georgia (pagilian)

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 42°00′N 43°30′E / 42.000°N 43.500°E / 42.000; 43.500

Georgia[1]
საქართველო
Sakartvelo
Wagayway ti Georgia (pagilian)
Wagayway
Eskudo ti Georgia (pagilian)
Eskudo
Napili a pagsasao: 
ძალა ერთობაშია
Dzala Ertobashia
Ti Kapigsa ket adda iti Panagkaykaysa
Nailian a kanta: 
თავისუფლება
Tavisupleba
Wayawaya
Ti maitutop a Georgia ket adda ti nangisit a berde, dagiti lugar a saan a tinegtengngel ti Georgian ket adda ti nakusnaw a berde
Ti maitutop a Georgia ket adda ti nangisit a berde, dagiti lugar a saan a tinegtengngel ti Georgian ket adda ti nakusnaw a berde
KapitolioTbilisi
Kutaisi (lehislatibo
41°43′N 44°47′E / 41.717°N 44.783°E / 41.717; 44.783
Kadakkelan a siudadTbilisi
Opisial a sasaoGeorgiano[2]
Dadduma a pagsasao
Grupgrupo ti etniko
(2002)
Nagan dagiti umiliGeorgiano
GobiernoUnitario a semi-presidential a republika
Salome Zurabishvili (სალომე ზურაბიშვილი)
Irakli Garibashvili (ირაკლი ღარიბაშვილი)
LehislaturaParlamento
Moderno a Pannakaestado
Mayo 26, 1918
• 
Pebrero 25, 1921
• Panagwaywayas manipud ti Kappon ti Sobiet Nairangarang
Nalpas
Abril 9, 1991
Disiembre 25, 1991
Kalawa
• 
69,700 km2 (26,900 sq mi) (Maika-120)
Populasion
• Karkulo idi 2011
4,469,200[3] (Maika-121)
• Densidad
68.1/km2 (176.4/sq mi) (Maika-144)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$24.541 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao
$5,491[4]
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$14.347 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao
$3,210[4]
Gini (2012)41.4[5]
kalalainganna
HDI (2013)increase 0.744[6]
nangato · Maika-79
KuartaLari (ლ) (GEL)
Sona ti orasUTC+4 (UTC)
• Kalgaw (DST)
UTC+4 (saan a mapalpaliiw)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag995
Kodigo ti ISO 3166GE
TLD ti internet.ge

Ti Georgia /ˈɔːrə/ (Maipanggep iti daytoy nga unidengngen) (Georgiano: საქართველო Sakartvelo, IPA: [sɑkʰɑrtʰvɛlɔ] (Maipanggep iti daytoy nga unidengngen)) ket maysa a naturay nga estado idiay Kaukaso a rehion ti Eurasia. Daytoy ket mabirukan kadagiti pagtutumpongan iti Akinlaud nga Asia ken Akindaya nga Europa, daytoy ket nabeddenga iti laud babaen ti Nangisit a Baybay, iti amianan babaen ti Rusia, iti abagatan babaen ti Turkia ken Armenia, ken iti abagatan a daya babaen ti Azerbaijan. Ti kapitolio ti Georgia ket Tbilisi. Ti Georgia ket sumakop ti teritorio iti 69,700 km² ket ti populasionna ket gangani ti 4.7 a riwriw. Ti Georgia ket maysa a unitario, semi-presidential a republika, nga adda ti gobierno a nabutosan babaen ti maysa a representatibo a demokrasia.

Idi las-ud ti klasiko apanawen dagiti nawaya pagarian ket naiapabangonda a tattan ket isu ti Georgia. Dagiti pagarian ti Colchis ken Iberia ket nangamponda ti Kristianidad idi kasapaan ti maika-4 a siglo. Ti naipagkaykaysa a Georgia ket nakaabot ti panakapasayaat ti poltika ken ekonomiko idi las-ud ti panagturay ni Ari David IV ken Reina Tamar iti maika-11 ekn maika-12 a sigsiglo. Iti rugi ti maika-19 a siglo, ti Georgia ket inkapet idi baben ti Ruso nga Imperio.[7] Kalpasan ti nabiit a paset ti panawen apanagwaywayas kalpasan ti Ruso a Rebolusion iti 1917, ti Georgia ket sinakupan babaen ti Sobiet a Rusia idi 1921, a nagbalinan daytoy ti Georgiano a Sobiet Sosialista a Republika ken paset ti Kappon ti Sobiet. Kalpasan ti panagwaywayas idi 1991, ti kalpasan ti komunista a Georgia ket nagsagsagaba manipud ti sibil a panaggulogulo ken ekonomiko a didigra iti kaaduan a panawen ti 1990. Daytoy ket nagpaut aginggana ti Rosas a Rebolusion iti 2003, kalpasan ti panagiyamammo ti baro a gobierno kadagiti demokratiko ken ekonomiko a reporma.[8]

Ti Georgia ket maysa a kameng iti Konseho iti Europa ken ti GUAM nga Organisasion para iti Demokrasia ken Ekonomiko a Panagrangrang-ay. Daytoy ket aglaon kadagiti dua a de facto a nawaya a rehion, ti Abhasia ken Abagatan nga Osetia, a nakagun-od ti adda patinggana a sangalubongan a pannakabigbig kalpasan ti 2008 Ruso-Georgiano a Gubat. Ti Georgia ket nagipanpanunot a dagitoy a rehion ket paset ti naturay a teritoriona babaen ti milisia a panagsakop ti Rusia.[9]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ "Artikulo 1.3", Batay-linteg iti Georgia
  2. ^ "Artikulo 8", Batay-linteg iti Georgia. Iti pay Abkhazia, ken Abhasia.
  3. ^ "Dagiti Estadistika ti Georgia" (PDF). GE: Geostat. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2012-08-30. Naala idi Pebrero 11, 2011.
  4. ^ a b c d "Georgia". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-18.
  5. ^ "Gini Index". World Bank. Naala idi Hunio 5, 2015.
  6. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  7. ^ David M. Lang, Ti Moderno a Pakasaritaan ti Georgia, p. 109
  8. ^ Parsons, Robert (Enero 11, 2008), "ti napait a panagballigi ni Mikheil Saakashvili Naiyarkibo 2017-04-15 iti Wayback Machine", openDemocracy.net. Naala idi Mayo 21, 2008.
  9. ^ Linteg ti Georgia kadagiti Nasakupan a Teritorio (431-IIs, Oktubre 23, 2008). Ministro ti Estado para iti Panagkaykaysa. Naala idi Disiembre 15, 2011.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Georgia (pagilian) iti Wikimedia Commons