Is-isla Babuyan

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Grupo ti Is-isla ti Babuyan)
Is-isla Babuyan
Is-isla Babuyan ti Lingsat Luzon
Ti Is-isla Babuyan ket mabirukan idiay Filipinas
Is-isla Babuyan
Is-isla Babuyan
Lokasion idiay Filipinas
Heograpia
LokasionLingsat Luzon
Nagsasabtan19°15′N 121°40′E / 19.250°N 121.667°E / 19.250; 121.667Nagsasabtan: 19°15′N 121°40′E / 19.250°N 121.667°E / 19.250; 121.667
Kadenna a bagbagi ti danum
Kangrunaan nga is-isla
Administrasion
RehionTanap ti Cagayan
ProbinsiaCagayan
Ili

Ti Isla Babuyan ammo pay a kas ti Grupo ti Is-isla ti Babuyan, ket ti maysa a purpuro idiay Filipinas, mabirukan idiay Lingsat Luzon iti amianan ti nangruna nga isla ti Luzon. Ti purpuro ket buklen dagiti nangruna nga uppat nga isla ken dagiti mangpalikmut kaniada a babbabassit nga isla. Dagitoy a nangruna nga isla ket, iti agpakanawan manipud iti amianan a daya, ti Babuyan, Calayan, Dalupiri, Fuga, ken Camiguin. Ti is-isla Babuyan ket naisinsinada manipud iti Luzon babaen ti Kanal Babuyan, ken manipud iti probinsia ti Batanes iti amianan babaen ti Kanal Balintang.

Tattao[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti nagtaudan dagiti tattao a Babuyan ket napetsado kadagiti napalabas a tawen ti 60,000+ idi dagiti tribu ti Negrito ket tinagtagitaoda dagiti isla, kalpasanna napan dagiti Austronesio iti isla. Kadagiti naladaw a tawen ti 1580, dagiti dakkel a grupo dagiti Filipino ket pimmanawda iti nangruna daga idi nangrugi ti Espaniol a nangraut iti Filipinas. Dagiti bassit nga isla itan ket addaan kadagiti aglalaok a sabsabali a grupo ti etniko. Manipud kadagiti nasapa a tawen ti 1800, dagiti tattao manipud idiay Hawaii, Samoa, Tonga ken ti pay Hapon ket nagtataengda iti grupo dagiti isla. Bayat a dagiti patneng a tattao ket naikeddengda a Filipino, isuda ket naglalaok nga etniko ti tattao manipud iti Samoa, Hawaii, Hapon ken Tonga nga itan ket tinawtawaganda ti isla kas ti pagtaenganda.

Relihion[urnosen | urnosen ti taudan]

Adda dagiti dadduma a tattao a Babuyan ket kaaduanda a politeistiko ken namatmatida kadagiti nadumaduma a dios, dagiti dadduma ket agsansanayda iti Hinduismo. Kadagiti tawen ti 1940, dagiti soldado nga Amerikano ket nangipaammoda kadagiti patneng a tattao iti relihion ti Kristiano ken itan ket 30% kadagiti patneng ket Kristianoda.

Gobierno[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti sibubukel a purpuro ket inadministro babaen ti probinsia ti Cagayan, a ti Babuyan, Calayan, Camiguin, ken Dalupiri ket isuda ti mangbukel iti ili ti Calayan[1] bayat a ti Fuga ket turayan babaen ti ili ti Aparri.[2] Ti Babuyan ken Dalupiri ket dagiti agmaymaysa a baranggay iti ili ti Calayan, ket respektiboda nanaganan iti Babuyan Claro ken Dalupiri, bayat a ti Isla Fuga ket maysa pay nga agmaymaysa a baranggay, nga agnagan pay iti Isla Fuga idiay Aparri.

Heolohia[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti Bulkan Smith iti Isla Babuyan

Dagiti akindaya nga isla ti purpuro ket parteda ti Bulkaniko nga Arko ti Luzon. Dagiti tallo a bulkan manipud kadagiti dua nga isla ket bimtakda kadagiti naipakasaritaan a panawen – ti Camiguin de Babuyanes iti Isla Camiguin,[3] ti Babuyan Claro (ammo pay a kas Bantay Babuyan) iti Isla Babuyan.[4] Ti pay sabali a bassit a bulkaniko nga isla ket mabirukan bassit iti 22 km (14 mi) iti amianan a daya ti Isla Camiguin, ti Bulkan Didicas iti Isla Didicas, ket nagbalin laeng a permanente nga isla iti las-ud ti aktibidad idi 1952.[5]

Is-isla[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti sumaganad ket dagiti isla ti Babuyan ken dagiti kadennada a babassit nga isla ken batbato:[6]

  • Babuyan Claro
    • Isla Pan de Azucar
  • Calayan
    • Isla Panuitan
    • Batbato Wyllie
  • Camiguin
    • Batbato Guinapac
    • Isla Pamoctan
    • isla Pinon
  • Isla Dalupiri
    • Bassit nga Isla ti Irao

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ "Calayan" Naiyarkibo 2014-07-12 iti Wayback Machine. Opisial a Website ti Gobierno ti Probinsia ti Cagayan. Naala idi 2013-04-01.
  2. ^ "Aparri" Naiyarkibo 2016-03-05 iti Wayback Machine. Opisial a Website ti Gobierno ti Probinsia ti Cagayan. Naala idi 2013-04-01.
  3. ^ "Camiguin de Babuyanes" Naiyarkibo 2017-03-13 iti Wayback Machine. Global Volcanism Program. Naala idi 2013-04-01.
  4. ^ "Babuyan Claro" Naiyarkibo 2018-10-03 iti Wayback Machine. Global Volcanism Program. Naala idi 2013-04-01.
  5. ^ "Didicas" Naiyarkibo 2018-10-03 iti Wayback Machine. Global Volcanism Program. Naala idi 2013-04-01.
  6. ^ U.S. Coast and Geodetic Survey (1919). "United States Coast Pilot, Philippine Islands, Part 1", pp. 41–44. Government Printing Office, Washington.

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]