Libya

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan: 27°N 17°E / 27°N 17°E / 27; 17

Libya
ليبيا
ⵍⵉⴱⵢⴰ
Wagayway ti Libya
Wagayway
Nailian a kanta: 
ليبيا ليبيا ليبيا
(Ilokano: Libya, Libya, Libya)[1][2]
Selio iti Nailian a Pagibaliwan a Konseho
Lokasion ti Libya
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Tripoli
32°52′N 13°11′E / 32.867°N 13.183°E / 32.867; 13.183
Opisial a sasaoArábiko[a]
Dagiti PagsasaoLibio nga Arábiko, dadduma pay Dagiti Arábiko a dialekto, Berber
Nagan dagiti umiliLibio, Taga-Libya
GobiernoProbisional a gobierno
Mohamed al-Menfi
Abdul Hamid Dbeibeh
LehislaturaSelio iti Nailian a Pagibaliwan a Konsilo
Pannakawayawayas
• Inibbatan babaen ti Italia
10 Pebrero 1947
24 Disiembre 1951
Kalawa
• Dagup
1,759,541 km2 (679,363 sq mi) (Maika-17)
Populasion
• Senso idi 2006
5,670,688[b]
• Densidad
3.6/km2 (9.3/sq mi) (Maika-218)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$37.492 billion[3] (Maika-95)
• Tunggal maysa a tao
$5,787[3] (Maika-109)
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$36.874 bilion[3] (Maika-84)
• Tunggal maysa a tao
$5,691[3] (Maika-87)
HDI (2013)decrease 0.784[4]
nangato · Maika-55
KuartaDinar (LYD)
Sona ti orasUTC+2 (EET)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag218
Kodigo ti ISO 3166LY
TLD ti internet.ly
a. ^ Ti Libio nga Arábiko ken dagiti dadduma a pagsasao. Dagiti pagsasao a Berber kadagiti naisangayan a bassit ti populasionna a luglugar. Ti opisial a pagsasao ket nainaganan a kas ti "Arábiko" (Pannakairangaran ti Batay-linteg, artikulo 1).
b. ^ Nairaman dagiti 350,000 a ganganaet

Ti Libya (Arabiko: ‏ليبيا‎, Berber: ⵍⵉⴱⵢⴰ, Libya) ket maysa a pagilian idiay Maghreb a rehion iti Amianan nga Aprika a nabeddengan babaen ti Baybay Mediteraneo iti amianan, ti Ehipto iti daya, ti Sudan iti abagatan a daya, ti Chad ken Niger iti abagatan, ken ti Arhelia ken Tunisia iti laud.

Nga adda iti gangani a 1.8 riwriw kuadrado kilometro (700,000 sq mi), ti Libya ket isu ti maikatlo a kadakkelan a pagilian idiay Áprika babaen ti kalawa, ken ti maika-17 a kadakkelan iti lubong.[5] Ti kadakkelan a siudad ket ti, Tripoli, a pagtaengan daytoy kadagiti 1.7 a riwriw iti 6.4 a riwriw a dagup a populasion iti Libya. Dagiti tallo a tinawtawid a paset iti daytoy a pagilian ket ti Tripolitania, Fezzan ken Cyrenaica.

Idi 2009 ti Libya ket adda ti kangatuan ti HDI idiay Aprika ken ti maikapat a kangatuan ti GDP (PPP) tunggal maysa a tao idiay Aprika, a kalpasan laeng ti Seychelles, Guinea Ekuatorial ken Gabon. Ti Libya ket adda ti maika-10 a napasingkedan a reserba ti lana iti ania man a pagilian iti lubong ken ti maika-17 a kangatuan ti panagpataud ti petrolio.[6]

A kas nagbanagan ti Sibil a Gubat ti Libya, ti Libio nga Arabo a Jamahiriya , a daytoy ket addan iti 34 tawtawen, ket narabba ken ti Libya ket simrek iti paset ti panawen a panagturay babaen ti panagbalbaliw nga administrasion a tinawtawagan a ti Nailian a Pagibaliwan a Konsilo.[7] Ti NTC ket nangibaga ti panggepenna a mangimaton ti umuna a paset iti panagibaliwan ti batay-linteg a demokrasia, a kalpasan daytoy ket nangitonton nga agikkatto para iti maysa a representatibo a lehislatura.[8]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ http://www.nationalanthems.info/ly.htm
  2. ^ "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-07-21. Naala idi 2012-05-22.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)
  3. ^ a b c d "Libya". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-04-17.
  4. ^ "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Naala idi 27 Hulio 2014.
  5. ^ U.N. Demographic Yearbook, (2003), "Demographic Yearbook (3) Pop., Gatad iti Pop. Dumakkel, Kalawa ti Rabaw ken Densidad", Estadistika a Dibision ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Naala idi Hulio 15, 2006.
  6. ^ Tinawena Pakdaar ti Estadistika, (2004), "Napasingkedan a reserba ti lana babaen ti pagilian, 1980–2004" Naiyarkibo 2012-07-11 iti Wayback Machine, O.P.E.C.. Naala idi Hulio 20, 2006.
  7. ^ "Ipaammo ti Konsilo". Nailian a Pagibaliwan a Konsilo ti Libya. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-06-07. Naala idi 23 Oktubre 2011.
  8. ^ Birsel, Robert (31 Agosto 2011). "Dagiti baro nga agturay ti Libya ket agiyaddang para iti panagbutos". Reuters. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2015-06-27. Naala idi 2022-09-19. {{cite news}}: Ad-adu ngem maysa kadagiti |accessdate= ken |access-date= ti nainaganan (tulong)