Umuna a Republika ti Filipinas

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Republika Filipina
Republikang Pilipino
República Filipina
1899–1901
Kayarigan ti Filipinas
Kayarigan
Nailian a kanta: Himno Nacional Filipina
Teritorio a tinengngel babaen ti Republika Filipinas idiay Asia
Teritorio a tinengngel babaen ti Republika Filipinas idiay Asia
KasasaadSaan a mabigbig nga estado
Kapitolio
Sapasap a sasaoEspaniol
Tagalog
Kapampangan
Ilokano
Bikolano
Pangasinan
Hiligaynon
Cebuano
Chabacano
Waraywaray
dadduma pay a pagsasao ti Filipinas
Relihion
Romano Katolisismo, Nawaya a Simbaan ti Filipinas
GobiernoParlamentario a republika
Presidente ti Republika 
• 1898–1901
Emilio Aguinaldo
• 1901–1902
Miguel Malvar (saan nga opisial)
• 1898–1899
Apolinario Mabini
• 1899
Pedro A. Paterno
LehislaturaLa Asamblea Nacional
Historikal a panawenYaalsa ti Filipinas
• Pannakabangon
Enero 23[Note 1] 1899
• Nawaswas ¹
Marso 23 1901
Kalawa
1898298,182 km2 (115,129 sq mi)
Populasion
• 1898
7832719
KuartaPisos
Kodigo ti ISO 3166PH
Sinaruno
Simmaruno
Dagiti Daya nga India ti Espania
Gobierno ti Militar ti Estados Unidos iti Is-isla ti Filipinas
  1. ^ Para iti adu pay a pakaammo iti pannakawaswas manen, kitaen ti pannakatiliw ni Emilio Aguinaldo.
  2. Para iti pakaammo iti populasion ken lugar, kitaen ti "CENSUS OF CUBA, PUERTO RICO, PHILIPPINES AND SPAIN. STUDY OF THEIR RELATIONSHIP". Voz de Galicia, Enero 1, 1898. mforos.com. Agosto 22, 2010.

Ti Republika Filipina (Espaniol: República Filipina, Filipino: Republikang Pilipino), kaaduan nga ammo a kas ti Umuna a Republika ti Filipinas wenno ti Republika ti Malolos, ket timaysa idi a karugrugi a rebolusionario a gobierno iti Filipinas. Daytoy ket pormal a nabangon iti proklamasion ti Batay-linteg ti Malolos idi Enero 23, 1899, idiay Malolos, Bulacan,[Note 1] ken nagpaut aginggana ti pannakatiliw ken panagsuko ni Emilio Aguinaldo kadagiti Puersa ti Amerikano idiMarso 23, 1901, idiay Palanan, Isabela, ken daytoy ti epektibo a nangwaswas ti Umuna a Republika.

Ti pannakabangon ti Republika Filipinas ket isu idi ti kangatuan a nakaabutan ti Yaalsa ti Filipinas iti panagsuppiatna iti turay ti Espaniol. Idi Hunio 12, 1898, idiay tubo a pagtaengan ni Aguinaldo iti Cavite, nairangarang idi ti wayawaya ti Filipinas ken nabasa ti Deklarasion ti Wayawaya ti Filipinas. Naisagana ti tignay ken naisurat iti Espaniol babaen ni Ambrosio Rianzares Bautista, ken isu pay ti nangbasa ti proklamasion.[1] Ti Kongreso ti Malolos ket nagsasabatda idi Sptiembre 15, ken pinatauddda ti Batay-linteg ti Malolos.[2] Nairangarang dayta a batay-linteg idi Enero 22, 1899, ken nagbaliw ti gobierno iti ammo ita nga aldaw akas ti Umuna a Republika ti Filipinas, ken ni Aguinaldo tipresidentena.[3] Iti pay agdama, idi Disiembre 10, 1898, napirmaanen ti Tulag ti Paris, ken isu ti nangipatingga ti Gubat ti Espaniol–Amerikano. Ti Artikulo 3 ti tulag ket inyalisna ti Filipinas manipud iti Espania iti Estados Unidos.

Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ a b c Ti Batay-linteg ti Malolos ket pinasingkedan babaen ti Kongreso ti Malolos idi Enero 20, 1899, linagdaan babaen ni Aguinaldo idi Enero 21, ken naiwaragawag idi Enero 22 (kitaen dagiti banag ti 27 ken 27a iti Guevara 1972). Ti republika ket nairangarang idi Enero 23 (kitaen dagiti banag ti 28, 28a ken 28b iti Guevara 1972).
  2. ^ Saan a maitunos dagiti taudan a maipanggep kadagiti naisangayan a lokasion ti temporario a kapitolio ti Republika Filipina. Kas pagarigan:

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ Kalaw 1927, pp. 413–417 Appendix A
  2. ^ Guevara 1972, pp. 104–119
  3. ^ Guevara 1972, p. 104