Taumatawhakatangihangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Taumata)
Ti Taumata ket mabirukan idiay Baro a Selanda
Taumata
Taumata
Lokasion ti Taumata

Ti Taumatawhakatangi­hangakoauauotamatea­turipukakapikimaunga­horonukupokaiwhen­uakitanatahu[1] ket ti maysa a turod nga asideg iti Porangahau, iti abagatan ti Waipukurau idiay akin-abagatan a Hawke's Bay, Baro a Selanda. Ti katayag ti turod ket 305 metro (1,001 ft). Ti turod ket nangruna a nadayeg gapu iti kaatiddog ti naganna, a nagtaud iti pagsasao a Māori; daytoy ket masansana naipaababa iti Taumata.[2] Daytoy ket nakagun-od iti kadayeg gapu ta daytoy ket addaan iti kaatiddogan a nagan iti lugar a mabirukan iti ania man a pagilian nga agsasao iti Ingles, ken ti maikadua a kaatiddogan a nagan ti lugar iti lubong, segun ti Wises New Zealand Guide ken ti The New Zealand Herald.[3] Ti nagan ti turod (nga agraman kadagiti 85 a karakter) ket nailista pay iti Guinness World Records a kas ti kaatiddogan a nagan ti lugar. Dagiti sabali a bersion ti nagan, mairaman dagiti atiddog, ket sagpaminsanda pay a maus-usar.

Pronunciation[urnosen | urnosen ti taudan]

Akinruar nga audio
Panangibalikas ti (dagiti 57 a karakter) bersion iti nagan ti LINZ iti Kōrero Māori, ti website ti Komision ti Pagsasao a Māori

Nasinasina babaen ti silaba, ti napno a nagan ket maibalikas a kas: Tau-ma-ta-fa-ka-ta-ngi-ha-nga-ko-au-au-o-ta-ma-te-a-tu-ri-pu-ka-ka-pi-ki-mau-nga-ho-ro-nu-ku-po-kai-fe-nu-a-ki-ta-na-ta-hu (dagiti 40 a silaba). Laplagipen nga iti pagsasao a Maori ti digrapo iti "wh" ket maibalikas a kas /f/.

Kayat a sawen ti nagan[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti nagan a "Taumatawhakatangi­hangakoauauotamatea­turipukakapikimaunga­horonukupokaiwhen­uakitanatahu" ket maipatarus a kas "Ti pantok nga ayan ni Tamatea, ti lalaki nga addaan kadagiti dakkel a tumeng, ti aguy-uyas, managkalay-at kadagiti bantay, ti agal-alun-on iti daga a manabanniaga, tinokarna ti pito iti agong iti kaayan-ayatna".

Dagiti sabali a bersion[urnosen | urnosen ti taudan]

Adda pay dagiti atatiddog a porma iti nagan: ti "Taumatawhakatangi­hangakoauauotamatea­urehaeaturipukakapikimaunga­horonukupokaiwhen­uakitanatahu" ket addaan kadagiti 92 a letra. Ti maysa nga at-atiddog pay a bersion, ti Taumata-whakatangihanga-koauau-o-Tamatea-haumai-tawhiti-ure-haea-turi-pukaka-piki-maunga-horo-nuku-pokai-whenua-ki-tana-tahu, ket addaan kadagiti 105 a letra ken tikayatn a sawen ket "Ti turod ti agtoktokar iti pito iti agong babaen ni Tamatea – a naipug-aw iti daytoy a lugar manipud iti adayo, nga addaan iti maysa a napisi a buto, narasrasan dagiti tumengna iti panagkalay-at kadagiti bantay, natnag iti daga, ken linkmutna ti daga – iti kaayan-ayatna".[4]

Ti New Zealand Geographic Placenames Database, a tinartaripato babaen ti Land Information New Zealand (LINZ), ket agus-usar iti ab-ababa (dagiti 57 a karakter) a nagan iti "Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu".[5]

Tamatea, ti ekplorador iti daya[urnosen | urnosen ti taudan]

Senias iti turod a mangipakita kadagiti 85a karakter a nagan

Ni Tamatea-pōkai-whenua (Tamatea ti eksplorador iti daga) ket isu idi ti ama ni Kahungunu, ti tinaudan ti iwi a ni Ngāti Kahungunu.[6] Ti pannakaibaga dagiti panagbanbaniaga ni Tamatea iti daga ket saan laeng a napasamak kadagiti leyenda ti Ngāti Kahungunu, ngem dagiti pay tradision ti iwi manipud iti Northland, nga idiay ket naibagbaga nga isu ket sinuksukisokna dagiti pagsangladan ti Hokianga ken Kaipara.

Kadagiti tradision manipud iti rehion ti Bay of Plenty, pinanawanna ti anakna a lalaki, ni Ranginui, nga isu ket tinaudan ni Ngāti Ranginui ti Tauranga. Dagiti leyenda manipud iti Daya nga Aplaya ti Isla Amianan ket mangibagbaga kadagiti panagsukisokna idiay Tūranga-nui (Gisborne), Māhia, Wairoa, Ahuriri (Napier), Heretaunga (iti asideg ti Hastings) ken Pōrangahau. Isu ket nagbanniaga babaen ti Karayan Mangakopikopiko, iti tuktok ti bessang ti Tītī-o-kura babaen ti Pohokura a napan iti Danaw Taupo. Ti Karayan ken kalugnakan nga Ōtamatea ket nanaganan manipud kaniana. Ti Tamatea ket nagan pay ti lugar idiay Napier.

Makunkuna sagiti nasapa a leyenda ti Isla Abagatan a ni Tamatea ket naglayag iti daya nga aplaya. Narakrak ti bankana iti adayo nga abagatan, ken nagbalin a kabambantayan ti Tākitimu. Intono kuan nagsubli ni Tamatea idiay Isla Amianan, ken nagbanniaga babaen ti Karayan Whanganui.[7]

Ti nabarbaro a bersion ti senias

Iti popular a kultura[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti nagan ket naibaga iti kanta ti patalastas ti telebision ti Mountain Dew ken SEEK Learning idiay Australia.[8] Daytoy ketnaiparang pay iti 1976 (pablaak manen idi 1979) a single ti "The Lone Ranger" babaen ti Britaniko a banda ti Quantum Jump, a naipakita ti panagsasaruno ti titulo iti maikadua a serye iti The Kenny Everett Video Show.Daytoy ketsuheto iti maysa a kanta idi 1960 babaen ti taga-Baro a Selanda a kumakanta a ni Peter Cape.[9]

Ti star iti tenis a ni Martina Navratilova ket nakaadal a mangibaga iti balikas idi isuna ket agtawen iti sangapulo.[10]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ Daytoy a panangiletra ket naibatay iti senias a mabirukan iti turod, dagiti dua a bersion ket naipakitada kadagiti retrato a naipakita iti daytoy nga artikulo.
  2. ^ Reed, A. W. (2010). Peter Dowling (ed.). Place Names of New Zealand. Rosedale, North Shore: Raupo. p. 392. ISBN 978-0-14-320410-7.
  3. ^ NZPA (11 Agosto 2003). "Nasa turns to Kiwi when it needs expert space advice". New Zealand Herald. Naala idi 2011-03-28. Three years ago, Mr Coleman, a website designer, posted a message on an internet bulletin board about Taumatawhakatangi­hangakoauauotamatea­pokaiwhen­uakitanatahu in southern Hawkes Bay. It is the second-longest place name in the world, according to Wises New Zealand Guide.
  4. ^ George C. Denniston; Frederick Mansfield Hodges; Marilyn Fayre Milos (2001-10-31). Understanding Circumcision: A Multi-Disciplinary Approach to a Multi-Dimensional Problem. Springer. p. 130. ISBN 978-0-306-46701-1.
  5. ^ "Place name detail: Taumatawhakatangihangakoauauotamateapokaiwhenuakitanatahu". New Zealand Gazetteer (iti Ingles). Land Information New Zealand. Naala idi 17 Marso 2018.
  6. ^ Te Ahukaramū Charles Royal. 'Papatūānuku – the land Naiyarkibo 2009-04-03 iti Wayback Machine', Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand, napabaro idi 21 Septiembre 2007
  7. ^ Rāwiri Taonui. 'Ngā waewae tapu – Māori exploration Naiyarkibo 2009-06-15 iti Wayback Machine', Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand, napabaro idi 21-Sep-2007
  8. ^ "Long Name, Bro – Learnings from SEEK Learning". Naala idi 10 Pebrero 2015.
  9. ^ New Zealand Folk Song: Peter Cape According to this source, Cape calls it "Taumata".
  10. ^ Louisa Wall (29 Marso 2011). "A real show from the titans of tennis". New Zealand Herald. Naala idi 2011-03-28. And on a rainy day in Czechoslovakia, a bored 10-year-old Navratilova learned one of the longest place names in the world. Little did she know that one day she would be in New Zealand, saying Taumatawhakatangi­hangakoauauotamatea­pokaiwhen­uakitanatahu to compliment her thanks to the people of Tamaki Makaurau for their hospitality.

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Taumata iti Wikimedia Commons
Nagsasabtan: 40°20′46″S 176°32′25″E / 40.346°S 176.5402°E / -40.346; 176.5402