Jump to content

Wikipedia:Napili nga artikulo ita nga aldaw/Oktubre 10

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Himalaya

Ti Himalaya, Sanskrito, ti hima (niebe) + ālaya (pagtaengan), literal a "pagtaengan ti niebe" ket maysa a kabambantayan idiay Asia a nangisinsina kadagiti tanap ti Indiano a subkontinente manipud ti Banak ti Tibet.

Ti kabambantayan ti Himalaya a ket pakabirukan kadagiti kangatuan a pantok iti lubong, ken mairaman ti kangatuan a pantok ti Bantay Everest. Ti Himalaya ket mangiraman kadagiti ginasut a banbantay a sumurok iti 7,200 metro (23,600 kadapan) iti kangato. Iti paggiddiatan, ti kangatuan a pantok ti ruar ti Asia—ti Aconcagua, idiay Andes— ket 6,961 metro (22,838 kadapan) ti katayagna.

Ti kabambantayan ti Himalaya ket pakabuklan dagiti tallo a paralelo nga apo dagiti kabambantayan, sagidenna wenno ballasiwenna dagiti lima a pagilian ti Butan, India, Nepal, Tsina, ken Pakistan ken dagiti immuna a tallo a pagilian ket addaan iti kaaduan a katurayan kadagitoy a kabambantayan. Ti Himalaya ket nabeddengan iti amianan a laud babaen dagiti kabambantayan ti Karakoram ken Hindu Kush, iti amianan babaen ti Tibetano a Banak, ken iti abagatan babaen ti Tanap Indo-Ganges. Adda met dagiti kangrunaan a karayan iti lubong, ti Indus, ti Ganges, ken ti Karayan Tsangpo-Brahmaputra, ket tumaudda met iti Himalaya, ken dagiti naitiptipon a pagayusanda a labneng ket pagtaengan ti 600 a riwriw a tattao. Ti Himalaya ket addaan iti nangruna a panangsukog kadagiti kultura ti Abagatan nga Asia ken adu pay kadagiti pantok ti Himalaya ket sagrado iti Hinduismo ken Budismo.