Jump to content

Hokusai

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Katsushika Hokusai)
Hokusai
北斎
Ni Katsushika Hokusai, iti bukod a retrato idi 1839
NayanakTokitarō
時太郎
?Oktubre 31, 1760
Edo (a tattaan ket naamammuan a kas ti Tokyo), Hapon
NatayMayo 10, 1849(1849-05-10) (edad 88)
Edo (tattan ket ti Tokyo), Hapon
PakipagilianHapon
Nakaam-ammuanPinintaan ken Ukiyo-e Imprenta ti Muton ti kayo
Nalatak nga obraTi Nalatak nga Allon
[urnosen iti Wikidata]
Iti daytoy a Hapon a nagan, ti apelyido ket "Katsushika".

Ni Katsushika Hokusai (葛飾 北斎, ?Oktubre 31, 1760 – Mayo 10, 1849)[1] ket maysa idi a Hapon nga artista, ukiyo-e a pintor ken agprenprenta iti Edo a paset ti panawen. Isu ket naimpluensian babaen kadagiti pintor a kas ni Sesshu, ken dagiti dadduma nga estilo ti Insik a pinintaan.[2] Isu ket naipasngay idiay Edo (tattan ket ti Tokyo), ni Hokusai ket nasayaat nga ammo a kas ti mannurat ti imprenta ti muton ti kayo a serye ti Tallopulo a Pakaimatangan ti Bantay Fuji (富嶽三十六景, Fugaku Sanjūroku-kei, c. 1831) a nangiraman iti sangalubongan a mabigbigan nga imprenta ti, Ti Nalatak nga Allon idiay Kanagawa, a napartuat idi las-ud ti tawtawen ti 1820.

Ni Hokusai ket nagpartuat ti "Taalopulo a Panakaimatangan" a kas panangisungbat kadagiti panag-adu ti domestiko a panagbanbaniaga ken kas paset ti kinabukboikodan a panagragragut ti Bantay Fuji.[3] Iti daytoy a serye, a naisangsangayan ti Ti Nalatak nga Allon a prenta ken Fuji iti Napintas a Tiempo, ti nangipatalged ti pammadayaw kenni Hokusai idiay Hapon ken ti ballasiw taaw. A kas ti inbaga ti historiador a ni Richard Lane, "Isu ngarud, no adda ti maysa nga obra a nakaaramid ti nagan ni Hokusai, idiay Hapon ket ti ballasiw taaw, isu ngata ti monumental a serye ti prenta...".[4] Bayat a dagiti obra ni Hokusai sakbay kadagitoy a serye ket nangruna, saan a nakaala ti nawatiwat a pannakabigbigan aginggana ti daytoy a serye ken nangibati ti napaut a nagbanagan iti lubong ti arte . Iti pay Ti Nalatak nga Allon a prenta ti ti immuna a nakaala, ken agtultuloy a makaala, ti pammadayaw ken kinadayeg iti lumaud a lubong.

Nasapa a biag ken artistiko a panagsanay

[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti Nalatak nga Allon idiay Kanagawa, ti kadayegan a prenta ni Hokusai, ti imuna kadagiti serye ti 36 a Panakaimatangan ti Bantay Fuji

Ti petsa a pannkaipasngay ni Hokusai ket saan a makengan a maammuan, ngem kankanayon a naibagbaga nga iti kano maika 23 nga aldaw iti maika-9 a bulan iti maika-10 a tawen ti Hōreki a panawen (iti duog a kalendario, wenno Oktubre 31, 1760) iti maysa nga artisano a pamilia, idiay Katsushika a distrito iti Edo, Hapon.[5] Ti kinaubing a naganna ket Tokitarō.[1] Namatmatian a ti amana ket ti agar-aramid ti sarming a ni Nakajima Ise, nga isu idi ket nagpatpataud kadagiti sarmiung para iti shogun.[1] Ti amana ket saan a nangramid kenni Hokusai a kas maysa tumawid, isu a mabalin a ti inana ket maysa idi a kamalala.[5] Ni Hokusai ket nangrugrugi a nagpinta idi isu ket agarup nga agtawen iti innem, mabalin a nakaadal ti arte manipud iti amana, a ti panag-obobrana kadagiti sarming ket mairaman pay ti panagpinta kadagti disenio iti likmut dagiti sarming.[5]

Ni Hokusai ket naamammuan idi babaen kadagti saan a basbassit ngem tallopulo a nagnagan iti las-ud ti kabibiagna. Urayno ti panagusar ti adu a nagnagan idi ket kadawyan a panagsanay dagiti Hapon nga artista iti dayta a panawen, ti bilang dagiti naganna ket labsanna ti ania man a nangruna a Hapon a pintor. Ti panagsuksukat kadagiti nagan ni Hokusai ket kankanayu unay, ken kankanayon a maikabagian kadagiti panagsuksukatna iti artistiko a panagpataud ken estilo, ket dagitoy ket naserbi apara iti panangilaslasin dagitipaset ti panawen ti biagna.[5]

Idi agtawen idi 12, isuna ket inpatulod ti amana nga agtrabaho iti maysa apaglakuan ti libro ken pagibulodan a biblioteka, timaysa a nadayeg a kita ti patakder kadagiti siudad ti Hapon, a ti panagbasbasa ti liblibro a naaramid kadagiti napisi a muton ti kayo ket nadayeg idi a pangliwliwaan dagiti adda iti tengnga ken nangatngato a klase.[6] Idi agtawen ti 14, isu ket nagbalin a sinursuruan ti agkitkitikit ti kayo, nga idiay ti nagtrabahuanna aginggana idi agtawen iti 18, ken kalpasann ket naawat idiay estudio ni Katsukawa Shunshō. Ni Shunshō ket maysa idi nga artista iti ukiyo-e, ti maysa nga estilo dagiti prenta ti muton ti kayo ken dagiti pinintaan a paglainganto ni Hokusai, ken daulo ti nakunkuna nga eskuela ti Katsukawa.[1] Ti Ukiyo-e, a kas naisansanay babaen ti artista a kasla kenni Shunshō, ket agipatengnga tiisip kadagiti ladawan dagiti kortesano ken dagiti Kabuki nga aktor a nadayeg idi kadagiti siudad ti Hapon iti dayta a pnawen.[7]

Kalpasan ti maysa atawen, ti nagan ni Hokusai ket immuna nasukatan, idiisuna ket tinawtawagan iti Shunrō babaen ti apona. Iti daytoy a nagan idi isu ket immuna nagipablaak dagiti prentana, ti serye dagiti ladawan dagiti Kabuki nga aktor a naipablaak idi 1779. Iti las-ud ti dekada isu ket nagtrabaho idiay estudio ni Shunshō, ni Hokusai ket nangikalleysa ti immuna nga asawana, a bassit laeng ti pannakaammuan kaniana malaksid nga isu ket pimmusay idi kasapaan atawtawen tio 1790. Isuna ket nangasawa manen idi 1797, ngem ti maikadua nga asawana ket pimmusay met ti nabiit a panawen. Isu ket nagputot ti dua a lalaki ken tallo a babbai kadagitoy a dua nga assawa, ken ti kaubingan nga anakna a babai a ni Sakae, a naamammuan pay a kas ni Ōi, ket dimteng a nagbalin a maysa nga artista.[7]

Kalpasan ti ipupusay ni Shunshō idi 1793, ni Hokusai ket nangrugrugi a nagsuksukisok kadagit isabali nga estilo ti arte, a mairaman dagiti pannkaanala ti Europeano nga estilo a naipakita kaniana babaen ti Pranses ken Olandes a kinitkitikit iti gambang.[7] Isuna idi ket pinatalaw manipud idiay eskuela ti Katsukawa babaen ni Shunkō, ti pangulo a disipulo ni Shunshō, mabalin a gapu dagiti panagadadalna idiay kasuppiat nga Kanō nga eskuela. Daytoy a pasamak idi ket, iti bukodna sao, ket nagparegget: "Ti pudno a nagparegget ti panagrang-ay ti artistikonga estilok ket ti nasagsagabak a pannkaibabainko kadagiti ma ni Shunkō."[4]

Ni Hokusai ket nagbalbaliw pay kadagiti suheto dagiti obrana, a pimmampanaw manipud kadagiti ladawan dagiti kortesano ken dagiti aktor a tradisional a suheto iti ukiyo-e. Embes ket, ti obrana ket naipatengnga iti isip kadagitiladawan ti daga ken dagiti ladawan ti inaldaw a biag ti tattao a Hapon manipud kadagiti nadumaduma a sosial nga agpang. Ti panagbalbaliw ti suheto ket maysa a baro a panagrang-ay iti ukiyo-e ken iti pagsapulan ni Hokusai.[7] Dagiti palplalibang idiay Rangtay Ryōgoku (1790) dagiti petsa manipud iti daytoy a panawen iti biag ni Hokusai.[8]

Dagiti nota

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ a b c d Nagata [masapul ti panid]
  2. ^ Daniel Atkison and Leslie Stewart. "Biag ken Arte ni Katsushika Hokusai" iti Manipud ti Tumtumpaw a Lubong: Paset II: Dagiti Reliebo a Prenta ti Hapon, ti katologo a pabuya a pinataud babaen ti California State University, Chico. Naala idi Hulio 9, 2007; arkibo a panilpo
  3. ^ Smith [masapul ti panid]
  4. ^ a b Nagata, Seiji. Hokusai: Genius of the Japanese Ukiyo-e. Kodansha, Tokyo, 1999. [masapul ti panid]
  5. ^ a b c d Weston, p. 116
  6. ^ Weston, pp. 116–117
  7. ^ a b c d Weston, p. 117
  8. ^ Hokusai Heaven naala Marso 27, 2009

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Lane, Richard. (1978). Dagiti Ladawan ti Tumtumpaw a Lubong, Ti Hapon a Prenta. Oxford: Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. ISBN 9780192114471; OCLC 5246796
  • Nagata, Seiji (1995). Hokusai: Henio ti Hapon a Ukiyo-e. Kodansha International, Tokyo.
  • Smith, Henry D. II (1988). Hokusai: Sangagasut a Panakaimatangan ti Bantay Fuji. George Braziller, Inc., Publishers, New York. ISBN 0-8076-1195-6.
  • Weston, Mark (1999). Dagiti Higante ti Hapon: Dagiti Biag dagiti Kainpluensian a Lallaki ken Babbai ti Hapon. New York: Kodansha International. ISBN 1-56836-286-2.
  • Ray, Deborah Kogan (2001). "Hokusai : ti lalaki a nangpinta ti maysa a bantay" Frances Foster Books, New York. ISBN 0-374-33263-0

Adu pay a mabasbasa

[urnosen | urnosen ti taudan]

Sapasap a biograpia

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Bowie, Theodore (1964). Dagiti Inladladawan ni Hokusai. Unibersidad ti Indiana a Pagmalditan, Bloomington.
  • Forrer, Matthi (1988). Hokusai Rizzoli, New York. ISBN 0-8478-0989-7.
  • Forrer, Matthi; van Gulik, Willem R., ken Kaempfer, Heinz M. (1982). Ni Hokusai ken ti Eskuelana: Dagiti Pinintaan, Dagiti Inladladawan ken Dagiti Nilustrado a Libro. Frans Halsmuseum, Haarlem. ISBN 90-70216-02-7
  • Hillier, Jack (1955). Hokusai: Dagiti Pinintaan, Dagiti Inladladawan ken Dagiti Napispisi a kayao. Phaidon, Londres.
  • Hillier, Jack (1980). Arte ni Hokusai iti Nailustrado a Libro. Sotheby Publications, Londres. ISBN 0-520-04137-2.
  • Lane, Richard (1989). Hokusai: Life and Work. E.P. Dutton. ISBN 0-525-24455-7.
  • van Rappard-Boon, Charlotte (1982). Ni Hokusai ken ti Eskuelana: Dagiti Hapon a Prenta c. 1800–1840 (Katologo ti Urnong dagiti Hapon a Prenta, Rijksmuseum, Paset III). Rijksmuseum, Amsterdam.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig ken ni Hokusai iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Hokusai&oldid=397210"