Jump to content

Hans Christian Andersen

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Hans Christian Andersen
Hans Christian Andersen in 1869
Dagiti salaysay
Nayanak(1805-04-02)Abril 2, 1805
Odense, Dinamarka
NatayAgosto 4, 1875(1875-08-04) (tawen 70)
Copenhagen, Dinamarka
TrabahoNobelista, mannurat ti ababa a sarita, mannurat ti banbanig a sarita
PakipagilianDanes
KitaLiteratura ti ubbing, panagbanbanniaga a literatura
Pirma

Ni Hans Christian Andersen (Panangibalikas a Danes: [ˈhanˀs ˈkʁæsdjan ˈɑnɐsn̩]; sapasap nga ammo babaen kadagiti pangyabaaan ti naganna a H. C. Andersen, [ˈhɔːˀ ˈseːˀ ˈɑnɐsn̩]; Abril 2, 1805 – Agosto 4, 1875) ket maysa idi a Danes a mannurat, mannurat ti banbanig a sarita, ket mannaniw nga ammo para kadagiti sarita dagiti ubbing. Dagitoy ket mairaman ti "Ti Natibker a Soldado ti Lata," "Ti Reina ti Niebe," "Ti Bassit a Sirena," "Thumbelina," "Ti Bassit a Kasapuego nga Ubing a Babai," ken "Ti Nalaad a Piek ti Pato."

Iti las-ud ti kabibiagna isu ket naipatunton para iti panagiparakragsak kadagiti ubbing ti sangalubongan, ken naipammadayawan babaen dagiti kaarian. Dagiti daniw ken saritana ket naipatpatarusen kadagiti ad-adu ngem 150 a pagsasao. Dagitoy ket nagreggetan dagiti pelikula, pabuya, dagiti ballet, ken dagiti animado a pelikula.[1]

Nasapa a biag

[urnosen | urnosen ti taudan]

Ni Hans Christian Andersen ket naipasngay idi idiay ili ti Odense, Dinamarka, idi Martes, Abril 2, 1805. Is-isu laeng ti anak.

Ti ama ni Andersen, nga agnagan met laeng ti Hans, ket nangipagpagarup kaniana nga isu ket maikabagian kadagiti nobilidad. Ti apongna manipud iti amana ket nangibagbaga kenni amana a ti pamiliana ket naitagikua idi ti nangatngato a sosial a klase, ngem dagiti panagsuksukisok ti daytoy ket naikeddeng a saan nga agpayso. Ti pamilia ket naipagpagarup a naipakpakaammo ti kaarian a Danes, ngem babaen ti panagtrabaho wenno panagtagtagilako. Tatta nga aldaw, daytoy a panagipagpagarup ket agtultuloy latta a ni Andersen ket mabalin nga anakk ti ruar ti naarian a pamilia. Iti ania man a kaso, ni Ari Federico VI ket nakaala iti personal a panagay-ayat kaniana a kas maysa nga ubing ken nagbayad ti paset ti panagadalna.[2] Segun ti mannurat a nir Rolf Dorset, ti kaputotan ni Andersen ket agtultuloy a saan a naamammuan. Ni Hans Christian ket napilitan idi a mangsuporta ti bagina. Isu ket nagtrabtrabaho nga agdadamo ti maysa a mangngabel ken, kalpasan daytoy , para iti maysa a mannait. Iti edad at 14, isu ket immalis ken napan idiay Copenhagen tapno agbiruk ti trabaho a kas maysa nga aktor. Nga isu ket adda ti nasayaat a soprano a timek, isu ket naawat idiay Naarian a Danes a Teatro, ngem ti timekna ket nagbalbaliw metten . Ti katrabahuanna iti teatro ket nangibagbaga kaniana a ni Andersen ket maysa a mannaniw. Nga isu ket serioso a nangawawat daytoy a singasing, isu a nangipatengga ti isipna ti panagsursurat.

Ti pagtaengan idi ubing ni Andersen idiay Odense

Ni Jonas Collin, nga isu, kalpasan ti panakaamammo kenni Andersen, ket nadagusan ti nalatak a panagayat kaniana, ken nagipatulod kaniana iti eskuela ti gramatika idiay Slagelse, nga isu ket nagbaybayad kadagiti amin a gastosna.[3] Ni Andersen nakaipabllak idin ti immuna a saritana, Ti Alalia iti Nakaipunponan ni Palnatoke, idi 1822. Uray no isu ket saan a nalaing nga estudiante, isu ket simmerk pay idiay eskuela ti Elsinore aginggana aidi 1827.[4]

Kalpasan daytoy isu ket nangibagbaga a dagiti tawenna ti eskuela ket isu dagiti kasipngetan ken kapaitan iti biagna. Iti maysa nga eskuela, isu ket nagtaeng idiay balay apo ti eskuela. Isu idiay a naabuso "tapno mapasayaat ti karakterna", nga isu daytoy ti naibagbaga kaniana. Kalpasan daytoy ket inbagbagana a dagiti manursuro ket nangupay kanaina nga agsurat, a nagbanagan daytoy ti kaso nga iseserrekna ti kasasaad a panagsagsagaba.

Kareer

[urnosen | urnosen ti taudan]
Papel a sagad ti pagasimbuyokan a ginetteng babaen ni Andersen

Nasapa nga obra

[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti nasapa a banbanig a sarita babaen ni Andersen a tinawtawagan ti Ti Sebo a Kandela (Danes: Tællelyset) ket naduktalan idi idiay Danes nga arkibo idi Oktubre 2012. Ti sarita, ket naisurat idi tawtawen ti 1820, ket maipanggep idi ti kandela a saan a nakarikrikna a nabigbigan iti pateg. Daytoy ket naisurat bayat nga isu idi ket adda pay laeng iti eskuela ken nairuknoy ti maysa nga umaw-awat ti pagimbagan, a tagikua daytoy ti nakaimbagan a pamilia aginggana idi nairuar a kadua dagiti dadduma a pappapel ti pamilia iti maysa a maleta iti maysa a lokal nga arkibo.[5]

Idi 1829, ni Andersen ket nagay-ayat kadagiti adu a panagbalballigi iti maysa nga ababa a sarita a natituloan iti Ti Panagbanniaga a Panapagna manipud iti Kanal ni Holmen Aginggana ti daya a Punto ti Amager. Iti daytoy a libro, ti protagonista ket nakasarsarungkar kadagiti karakter a samaksakop manipud kenni San Pedro aginggana iti agsasao a pusa. Nagisaruno iti daytoy a panagballigi iti maysa a teatriko a pirgis, Ayat idiay Torre ti Simbaan San Nicola ken maysa a tomo ti ababa a dandaniw. Urayno isu ket nakaaramid laeng ti bassit a progreso iti panagsursurat ken panagipablaak kalpasan daytoy, idi 1833 isu ket nakagun-od ti bassit a tulong ti panagbanniaga manipud iti Ari, a nagpakabael kaniana a napan kadagiti immuna a panagbanbaniagana iti Europae. Idiay Jura, idiay asideg ti Le Locle, Suisa, isu ket nagsurat ti sarita nga, Agnete ken ti Merman. Isu ket naggigian iti rabbii idiay Italiano a purok ti igid ti baybay ti Sestri Levante ti isu met laeng a tawen, a nagiparegget ti nagan a, Ti Luek dagiti Pabula.[6] Idi Oktubre, 1834, isu ket simmangpet idiay Roma. Dagiti panagbanbaniaga ni Andersen idiay Italia ket mangiballatek iti immuna a nobelana ; ti autobiograpia a natituloan ti Ti Improvisatore (Improvisatoren) a naipablaak idi 1835, a nakaawat kadagiti dagus a pammadayaw.

Dagiti paammo

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Elias Bredsdorff, Hans Christian Andersen: ti sarita ti biagna ken obra 1805–75, Phaidon (1975) ISBN 0-7148-1636-1
  2. ^ Hans Christian Andersen – Kinaubing ken Edukasion. Danishnet.
  3. ^ "H.C. Andersens skolegang og livet i Slagelse". Hcandersen-homepage.dk. Naala idi 2010-04-02.
  4. ^ "H.C. Andersens skolegang i Helsingør Latinskole". Hcandersen-homepage.dk. Naala idi 2010-04-02.
  5. ^ "Ti lokal a historiador ketnakabiruk ti immuna a banbanig a sa rita ni Christian Andersen".
  6. ^ "Andersen Festival, Sestri Levante". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-03-16. Naala idi 2018-07-06.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Andersen, Hans Christian (2005) [2004]. Jackie Wullschläger (ed.). Fairy Tales. Tiina Nunnally. New York: Viking. ISBN 0-670-03377-4.
  • Andersen, Jens (2005) [2003]. Hans Christian Andersen: Ti Baro a Biag. Tiina Nunnally. New York, Woodstock, ken Londres: Overlook Duckworth. ISBN 978-1-58567-737-5.
  • Bredsdorff, Elias (1975). Hans Christian Andersen: ti sarita ti biagna ken obra 1805–75. Phaidon. ISBN 0-7148-1636-1. Naala idi 4 Abril 2012.
  • Stig Dalager, Panagbanniaga iti Asul, naipakasaritaan, biograpiko a nobela a maipanggep kenni H.C.Andersen, Peter Owen, Londres 2006, McArthur & Co., Toronto 2006.
  • Ruth Manning-Sanders, Kannaway ti Dinamarka: Ti Sarita ni Hans Christian Andersen, Heinemann, 1949
  • Norton, Rictor (ed.) Ti Nadunggo nga Anakko a Lalaki: Dagiti Bakla aSurat ti Ayat kadagiti napalabas a Siglo. Leyland Publications, San Francisco. 1998 ISBN 0-943595-71-1
  • Rossel, Sven Hakon (1996). Hans Christian Andersen: Danes a Mannurat ken Umili ti Lubong. Rodopi. ISBN 9-051-83944-8.
  • Terry, Walter (1979). Ti Apo ti Balet ti Ari. New York: Dodd, Mead & Company. ISBN 0-396-07722-6.
  • Wullschläger, Jackie (2002) [2000]. Hans Christian Andersen: Ti Biag ti Maysa a Mangisarsarita. Chicago: Unibersidad ti Chicago a Pagmalditan. ISBN 0-226-91747-9.
  • Zipes, Jack (2005). Hans Christian Andersen: Ti Di Maaw-awatan a Mangisarsarita. New York ken Londres: Routledge. ISBN 0-415-97433-X.

Pakaammo a naala manipud iti naikabil ti Ensiklopedia ti Baro a Lubong kenni Hans Christian Andersen, nalisensiaan babaen ti Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0

Dagiti adu pay a mabasbasa

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Hans Christian Andersen Odense aPakaammo
  • Biograpia ni Hans Christian Andersen
  • Andersen, Hans Christian (2005) [2004]. Jackie Wullschlager (ed.). Banbanig a Sarita. Tiina Nunnally. New York: Viking. ISBN 0-670-03377-4.
  • Andersen, Jens (2005) [2003]. Hans Christian Andersen: Ti Baro a Biag. Tiina Nunnally. New York, Woodstock, ken Londres: Overlook Duckworth. ISBN 978-1-58567-737-5.
  • Stig Dalager, Panagbanbaniaga iti Asul, naipakasaritaan, biograpiko a nobela amaipanggep kenni H.C.Andersen, Peter Owen, Londres 2006, McArthur & Co., Toronto 2006.
  • Ruth Manning-Sanders, Kannaway ti Dinamarka: Ti Sarita ni Hans Christian Andersen, Heinemann, 1949
  • Norton, Rictor (ed.) Ti Nadungngo nga Ubingko: Ti Bakla a Sursurat ti Ayat kadagiti Sigsiglo. Leyland Publications, San Francisco. 1998 ISBN 0-943595-71-1
  • Terry, Walter (1979). Ti Apo ti Ballet ti Ari. New York: Dodd, Mead & Company. ISBN 0-396-07722-6.
  • Wullschlager, Jackie (2002) [2000]. Hans Christian Andersen: Ti Biag ti Manalaysay. Chicago: Unibersidad ti Chicago a Pagmalditan. ISBN 0-226-91747-9.
  • Zipes, Jack (2005). Hans Christian Andersen: Ti Saan a Nawawatan a Manalaysay. New York ken Londres: Routledge. ISBN 0-415-97433-X.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig ken ni Hans Christian Andersen iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Hans_Christian_Andersen&oldid=399135"