Pagsasao a Laki

Laki
Laki
Lekî
لەکی
Patubo iti	Iran
Rehion	Sentral a Zagros
Etnisidad	Tattao a Lak
Patubo a mangisasao	1 a riwriw (2000)
Pamilia	Indo-Europeano Indo-Irani Irani Akinlaud nga Irani Akin-amianan a laud nga Irani I Kurdo Akin-abagatan a Kurdo Laki; ; ; ; ; ; ;
Kodkodigo ti pagsasao
ISO 639-3	lki
Glottolog	laki1244
Linguaesperio	58-AAC-aac

Ti Laki^[2](لەکی; Lekî) ket naikeddeng a dialekto ti Akin-abagatan a Kurdo.^[3]^[4]^[5]^[6] Ti leksikal a pannakaipada iti Khorramabadi Luristani ket 78%, iti Persiano nga Irani ket 70%, ken iti Akin-amianan a Luri ket 69%.^[1]

Ti Laki ket agdama a naisasao^[7] kadagiti lugar ti abagatan ti Hamadân ken mairaman dagiti ili ti Nahawand, Tuisirkân, Nurâbâd, Ilâm, Gilân, ken Pahla (Pehle), ken dagiti pay away kadagiti distrito ti Horru, Selasela, Silâkhur, ken ti akin-amianan nga Alishtar idiay akinlaud nga Iran. Adda pay dagiti nangruna a kolonia ti Laki a naiwarwaras manipud iti Khurâsân aginggana idiay Baybay Mediteraneo. Adda pay dagiti bassit a grupo dagiti agsasao iti Laki a mabirukan idiay Azerbaijan, ti banbantay ti Alburz, ti rehion ti aplaya ti Kaspio, ti enclave ti Khurasani (iti kaadayo a kas idiay Birjand), ti kabanbantayan a daga a pagbaetan ti Qum ken Kâshân, ken ti rehion a pagbaetan ti Adiyaman ken ti karayan Ceyhan idiay adayo nga akinlaud a Kurdistan iti Anatolia. Adu pay dagiti tribu ti Kurdo nga agnagan iti Lak a makasao kadagiti sabali a dialekto ti Kurdo (wenno agraman kadagiti sabali a pagsasao) ken mabirukanda manipud iti Adana aginggana idiay sentral nga Anatolia iti Turkia, idiay Daghistân iti Kaukaso ti Rusia, ken manipud idiay Ahar aginggana kadagiti suburbio ti Teheran iti Iran.

Ti sintasis ken bokabulario ti Laki ket nakaron a nabaliwan babaen ti Luri, ken sanga met daytoy iti Baro a Persiano, ti pagsasao nga Abagatanm a laud nga Iraniko. Ti sistema a batayan a gramatiko ken berbo ti Laki, kasla amin dagiti sabali a dialekto ti Kurdo, ket nalawag nga Amianan a laud nga Iraniko. Daytoy a pannakaikabagian ket kaaduan pay a pasingkedan babaen dagiti tidda iti Laki iti gramatiko a kapada ti Kurdo, ti ergatibo a pannakaaramid. Isu a ti pagsasao a Laki ket pundamental a sabali manipud iti Luri, ken kapada iti Kurdo.

Ti Laki ken Taga-ugma a Persiano

Taga-ugma a Persiano Persiano	Ilokano	Laki	Farsi
dā	ina	dā	mādar
ima	datayo	ima	mā
awa	isu(na), daydiay	aœa	ān
baw	ama	bawa	pedar
hyat	idi ti	hanî^[8]	zamni ke
hvar	init	hœar	xorshid
aδa	iti dayta a panawen	asa	ān zaman
tauhmā	bukel	tûîm	toxm
brātā	kabsat a lalaki	berā	barādar
ah	ket	hā	hast,budan
Jani	babai	žan	zan
Xvasura	pamilia ti asawa	hasûira	xānevadeh hamsar
Asrav	lua	asr	ashk
Varaza	alingo	verāz	gorāz
zān	ammo	zān	dān
zamā	nobio	zœmā	dāmād
varkā	karnero, urbon	vark	bare
māung	bulan	māŋ	māh
āsen	landok	āsen	āhan
berz	katayag	barz	boland
tāu	pudot	tāu	garmā

Panangiyasping iti Laki ken dagiti sabali a karuay ti Kurdo

Feyli	Kelhuri	Sentral a Kurdo	Akin-amianan a Kurdo	Laki	Hawrami	Ilokano
wehar	wehar	behar, wehar	behar, bihar	wehar, vihar	wehar	panagsusulbod, primabera
tawsan	tawsan	hawîn, tawsan	havîn	tawsan	hamîn	kalgaw
payîz	payîz	payîz	pahîz, payîz	payîz	payîz	panagrururos, otonio
waran	waran	baran, werişt	baran	varan, waran, veşt	waran, weşt	tudo
çaw	çaw	çaw	çav	çem	çem	mata
dut	dut	kiç	keç, dot	dit, afiret	kinaçê	ubing a babai
kurr	kurr	kurr	kurr	kurr	kurr	ubing a lalaki
gurdalle	gurdalle	gurçîle	gurçik	gurdalle	wellk	biel
rêwêar	rêwêar	rêbwar	rêbwar, rêwî	rêvêar	rawyar	gamgamit
minall	minall	minall, mindall	zarok	ayîl	zarolle	ubing
xwem	xwem	xom	ez bi xwe	wijim	wêm	siak
minîş	minîş	minîş	ez jî / min jî	minîş	minîç	siak pay
keftin	keftin	kewtin	ketin	ketin	kewtey	matnag
xistin	xistin	hawêştin	avêtin	aîtin, aîştin	-	ipalladaw
(mi) hatim	(mi) hatim	(min) hatim	ez hatim	(mi) hetim	-	immay
(mi) xwem/xwerim	(mi) xwem/dixwim	(min) exwem/dexom	ez dixwim	(mi) merim/mexwim	min meweru	mangan
(mi) nan xwardim	(mi) nan xwardim	(min) nanim xward	min nan xuard	(mi) nanim hward	-	nangan
(mi) nan xwem	(mi) nan xwem	(min) nan dexwim	ez nanê di xwum	(mi) nane merim/mexwim	-	mangmangan
(mi) nan xwardisim	(mi) na xwardêam	(min) nanim dexward	min nan di xuard	(mi) nanme mehward	-	nangnangan
(mi) hatime	(mi) hatime	(min) hatûme	ez hatime	(mi) hetime	-	immayda
(mi) hatoîm	(mi) hatoîm	(min) hatibûm	ez hatibûm	(mi) hetoîm	-	immay isuna

Dagiti maris iti Laki

Laki	Zaza	Akin-amianan a Kurdo	Tengnga a Kurdo	Ilokano
ispê, çermê	sipî	sipî	spî	puraw
reş, sê	sîya	reş	reş	nangisit
kaû	kiho, kewe	şîn	şîn, kewe	asul
sor	sûr	sor	sûr	nalabbasit, nalabbaga
suz	sewz, kesk, kewe	kesk	sewz	berde
hoîl, qehveyî	qehweyî	qehweyî	qaweyî	kayumanggi
xakî-bur	gewr, bor	gewr	bor	kolor dapo
zerd	zerd	zer	zerd	duyaw

Kalendario iti Laki

Mangê lekî
pence
mêrêan
gakûr
agranî
mirdar
male jêr
male jêr domaêne
tül tekin
mange sêe
niwrûj
xake lêe
mang êd

Kitaen pay

Jalilavand

Dagiti nagibasaran

^ ^a ^b Laki iti Ethnologue (Maika-18 nga ed., 2015)
^ Laki – Kurdish Academy of language
^ Windfuhr, G. (2009). The Iranian Languages, Routledge, p. 587
^ Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) 2000.
^ Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) 1989.
^ V. Minorsky, "Lak", Encyclopaedia of Islam.
^ [1]
^ Sabali, ti "hani» iti kaibuksilan ti Laki ken Lury ket "natalna".

Dagiti akinruar a slpo

Inkubadora ti Laki

[e18-1] Laki iti Ethnologue (Maika-18 nga ed., 2015)

[2] Laki – Kurdish Academy of language

[3] Windfuhr, G. (2009). The Iranian Languages, Routledge, p. 587

[4] Rüdiger Schmitt: Die iranischen Sprachen in Gegenwart und Geschichte. Wiesbaden (Reichert) 2000.

[5] Rüdiger Schmitt (Hg.): Compendium Linguarum Iranicarum. Wiesbaden (Reichert) 1989.

[6] V. Minorsky, "Lak", Encyclopaedia of Islam.

[7] [1]

[8] Sabali, ti "hani» iti kaibuksilan ti Laki ken Lury ket "natalna".

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]