Jump to content

Sakup (musika)

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Iti musika, ti sakup ti instrumento ti musika ket isu ti distansia manipud ti kababaan aginggana iti kangatuan, nga aweng a mabalin a may-ayam. Para iti panagkanta a boses, ti kapadana ket ti sakup ti boses. Ti sakup ti paset ti musika ket ti distansia a baetan ti kababaan ken ti kangatuan a nota. Dagiti termino ti sakup a pananguni, sakup a naisurat, sakup a naikeddeng, sakup a kapaut kensakup a dinamiko ket addaan kadagiti naisangayan a kaibuksilan.

Ti sakup a pananguni[1] ket mangitudo kadagiti aweng a mapataud babaen ti maysa nga instrumento, bayat a ti sakup a naisurat[1] ket mangitudo ti kaatiddog dagiti nota a naisurat iti sabanas ti musika, a ti paset ket sagpaminsan a maibalbaliw para iti panangipalaka. Ti piccolo ket kadawyan nga addaan ti sakupa pananguni iti maysa nga octava ken nangatngato ngem ti a naisurat a sakupna.[1] Ti sakup a naikeddeng ket agasmang dagiti nota a mabalin a nasken wenno mabalin a magun-od ti agay-ayam. Amin dagiti instrumento ket adda iti naikeddeng a sakupe, ken amin dagiti addaan ti aweng nga instrumento ket addaan ti sakup ti panagtokar. Ti iimbre, dinamiko, ken ti kapaut dagiti sakup ket agkakabagian ken ti maysa ket mabalin a makagun-od iti rehistro a sakup iti bayad ti timbre. Ti naikeddeng a sakup ket daytoy ti sakup a manamnama a komportable ti a panagtengngel iti amin nga aspeto ti agay-ayam.

Ti sakup ti kapaut ket ti pagigidiatan a baetan ti kabassitan ken ti kaatiddogan a ritmiko nga inus-usar. Ti sakup a dinamiko ket ti paggiddiatan a baetan ti kaulimekan ken kapigsaan a tomo ti maysa nga instrumento, paset wenno pirgis iti musika.

Urayno dagiti instrumento ti mapuyot a kayo ken dagiti instrumento ti kuerdas ket awan ti teoretiko a patingga ti kanagto iti sakupda (suheto dagiti praktikal a patingga), saanda a sapasap a mapan iti baba ti naikeddeng a sakup. Dagiti met instrumento ti mapuyot a metal, ket mabalinda a maay-ayam iti las-ud dagiti naikeddeng a sakupda. Dagiti nota a nababbaba ngem t naikeddeng a sakup ti instrumento ti mapuyot a metal ket tinawtawagan kadagiti tono ti pedal. Ti panagay-ayam a sakup ti instrumento ti mapuyot a metal ket agdepdepende kadagiti teknikal a patingga iti instrumento ken ti kalaing ti agay-ayam.

Dagiti klasiko a tokar ket paspasaray a makaay-ayam ti instrumento ti mapuyot a kayo wenno instrumento ti mapuyot a metal iti labes ti naikeddeng a sakupda. Dagiti musikero iti kuerdas ket kankanayonda nga agay-ayamda iti baba ti sakupda, ngem ti ngato a sakup ti intrumento ti kuerdas ket saan a nalawag, ken karkarna para iti agay-ayam iti kuerdas a manglabes ti naikeddeng a sakup. Pasaray laeng kadagoti musikero ti mapuyot ti nakaro nga agay-ayam kadagiti instrumentoda. Ti kaaduan a sapasap a mailaksid ket ti dagiti adu nga obra iti maika-20 a siglo, dagoto tono ti pedal ket tinawtawagan para itibase ti trombon.

Dagiti nota

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ a b c "Teoria ti musika iti online : dagiti sakup ken nagnagan ti instrumento ti musika", Brian Blood, Dolmetsch.com, 2009, webpage: Dolmetsch-M29.