Sasao a Sepik

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Sepik
Heograpiko a
pannakaiwarwaras
Baro a Guinea
Lingguistika a pannakaidasigMaysa kadagiti kangrunaam a pamilia ti pagsasao iti lubong
Pannakabingbingay
Glottologsepi1257

Ti sasao a Sepik ket ti pamilia dagiti agarup a 50 a sasao a Papuano a naisasao idiay labneng ti karayan Sepik iti akin-amianan a Papua Baro a Guinea nga insingasing babaen ni Donald Laycock idi 1965 iti limitado a porma ngem iti naipresenta ditoy. Matarawidwidanda nga addaan kadagiti simple a ponolohia, nga agraman kadagiti bassit a konsonante ken dagiti paaweng ken kadawyan nga awanan kadagiti tono.

Ti kalatakan nga ammo a pagsasao a Sepik ket ti Iatmül. Ti kaaduan kadagiti agsasao ket dagiti kadua ti Iatmül iti sasao a Ndu ti Abelam ken Boiken, nga addaan kadagiti agarup a 35 000 nga agsasao iti tunggal maysa kaniada.

Ti sasao a Sepik, kasla dagiti kaarrubada a Ramu ket agparangda nga addaan kadagiti sistena iti tallo a paaweng, ti /ɨ ə a/, a maisalumina laeng iti kangato ti paaweng. Ti ponetiko ti [i e o u] ket resulta ti palatal ken labial nga asimilasion kadagiti kadenna a konsonante. Nasuspeto a ti sasao a Ndu ket mabalin a pabassiten daytoy iti sistema ti dua a paaweng, iti epentetiko ti /ɨ/ (Foley 1986).

Pannakaidasig[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti nausar a pannakaidasig ditoy ket ti kukua ni Malcolm Ross. Dau=ytoy ket buklen dagiti dua a sanga iti singasing ni Laycock iti Sepik–Ramu, ti subpilo ti Sepik ken ti kukua ni Leonhard Schultze. Ti naud-udi a naibaga ket tentatibo a biningbingay babaen ni Ross kadagiti konstituente a pamiliana iti Walio ken Papi, a ti Papi ket naikeddeng manen iti sanga a Turod Sepik iti Sepik. Ti singasing ket kapada dagiti paradigma ti pangsandi, ngem ti internal nga estrukturana ket suheto a mabaliwan. Segun kenni Ross, ti kasayaatan nga akinruar a pannakaikabagian ket saan nga iti Ramu, ti pace Laycock, ngem iti pamilia a Torricelli.

Iti kladograma dita baba, dagiti bassit a "pamilia" kadagiti patingga dagiti sanga ket nalawagda nga umiso a yunit. Dagitinagatngato a nodo (Akinngato a Sepik, Tengnga a Sepik, Turod Sepik) ket saanda a nalawlawag; Ethnologue (2009) accepts only Sepik Hill, Foley (2005) Sepik Hill and Middle Sepik.

 Sepik 

Pamilia a Walio

? Biksi

 Akinngato a Sepik 

Abau

Pamilia nga Iwam

Pamilia a Wogamusin

Pamilia a Ram

Pamilia a Tama

Pamilia a Karayan Duyaw

 Tengnga a Sepik 

Yerakai

Pamilia a Nukuma

Pamilia a Ndu

 Turod Sepik 

Pamilia a Sanio

Pamilia a Bahinemo

Pamilia nga Alamblak

? Pamilia a Papi

Awan dagiti ebidensia a dagiti dua a naipagpagarup a sasao a Papi ket agkabagianda.

Kitaen pay[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  • Dye, Wayne; Patricia Townsend; William Townsend (1969). "The Sepik Hill languages: a preliminary report". Oceania. 34: 146–156. ISSN 0029-8077. OCLC 1761006.
  • Foley, William A. (1986). The Papuan Languages of New Guinea. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-28621-2. OCLC 13004531.
  • Foley, William A. (2005). "Linguistic prehistory in the Sepik–Ramu basin". Iti Andrew Pawley; Robert Attenborough; Robin Hide; Jack Golson (dagiti ed.). Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 109–144. ISBN 0-85883-562-2. OCLC 67292782.
  • Laycock, Donald C. (1961). "The Sepik and its languages". Australian Territories. 1 (4): 35–41. OCLC 2257996.
  • Laycock, Donald C. (1965). The Ndu language family (Sepik District, New Guinea). Canberra: Australian National University. OCLC 810186.
  • Laycock, Donald C. (1973). Sepik languages: checklist and preliminary classification. Canberra: Dept. of Linguistcs, Research School of Pacific Studies, Australian National University. ISBN 978-0-85883-084-4. OCLC 5027628.
  • Laycock, Donald C.; John Z'graggen (1975). "The Sepik–Ramu phylum". Iti Stephen A. Wurm (ed.). Papuan languages and the New Guinea linguistic scene: New Guinea area languages and language study 1. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University. pp. 731–763. OCLC 37096514.
  • Ross, Malcolm (2005). "Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages". Iti Andrew Pawley; Robert Attenborough; Robin Hide; Jack Golson (dagiti ed.). Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 15–66. ISBN 0858835622. OCLC 67292782.