Teatro

Ti teatro ket kolaboratibo a porma ti napino ng arte nga agus-usar kadagiti sibibiag a nga agpabpabuya tapno mangiresenta ti panagsanay iti pudno wenno naipagpagarup a pasamak kadagii agbuybuya iti maysa a naisangayan a lugar. Dagiti agpabpabuya ket mabalinda nga iyebkas daytoy a panagsanay kadagiti agbuybuya babaen kadagiti panagtitipon tikumintang, bitla, kanta, samiweng, ken sala. Dagiti elemento ti daremdem ken dagiti obra ti entablado ket inus-usar a mangpasayaat ti pisikalidad, kaadda ken pannkaidagusan ti panagsanay.^[1] Ti naisangayn a lugar ti panuya ket nainaganan pay babaen ti balikas a "teatro" a kas naala iti Taga-ugma a Griego ti θέατρον (théatron, “pagbuyaan a lugar”), ken naala met daytoy iti θεάομαι (theáomai, “kitaen", "buyaen", "paliiwen”).

Dagiti Akinlaud a Moderno a teatro ket kaaduan a nagtaud manipud iti drama ti taga-ugma Griego, nga ditoy ti nakaibulodanna ti teknikal a terminolohia, pannakaidasig kadagiti henero, ken dagiti adu a temana, dagiti penpen ti karakter, ken dagiti elemento ti gandat. Ti eskolar ti teatro a ni Patrice Pavis ket inpalawagna ti teatro, a ti teatriko a pagsasao, entablado a panagsurat, ken ti espesipidad ti midia ti teatro a kas kapadpada ti panangiyebkas a mangigiddiat ti teatro manipud kadagiti sabali a maipabpanuya ng aarte, literatura, ken iti sapasap dagiti arte.^[2]

Ti teatro tatta nga aldaw ket mangiraman kadagiti panagpabpabuya kadagiti pabuya ken dagiti maipapan ti samiweng. Urayno daytoy ket mabalin a nalawlawa a maipalawag tapno mairaman ti opera ken balet, dagitoy a porma ti arte ket adda iti sakup ti ruar iti daytoy nga artiku.

Dagiti nota

^ M. Carlson, Warnakan ti Dramatiko a Teoria ken Kritisismo, [1], 2011
^ Pavis (1998, 345). Panangiladawan kadagiti "semiolohia" ni Charles Sanders Peirce, ni Pavis ket nangisingsingasing pay a ti "espisipidad dagiti teatriko a senial ket mabalin nga adda kadagit abilidadda nga agusar kadagiti ti tallo a posibilidad dagiti pamay-an ken dagiti senial: a kas ikono (mimetiko), a kas indeks (iti kasasaad ti enunsiasion), wenno kas simbolo (a kas maysa a semiolohiko a sistema iti piksion a moda). Iti pataud, ti teatro ket mangaramid kadagiti taudan ti balikas a kas makitkita ken konkreto: daytoy ket mangibaga ken mangipasubli ti binalabala a lubong babaen dagiti senial, a kas babaen ti gibus ti proseso iti panangipangruna ken panangisimbolo ti agbuybuya ket nagaramid manen ti teoretiko ken estetika a modelo para iti dramatiko nga uniberso" (1998, 346).

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Teatro iti Wikimedia Commons

Daytoy nga artikulo dagiti nangruna nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy.

[1] M. Carlson, Warnakan ti Dramatiko a Teoria ken Kritisismo, [1], 2011

[2] Pavis (1998, 345). Panangiladawan kadagiti "semiolohia" ni Charles Sanders Peirce, ni Pavis ket nangisingsingasing pay a ti "espisipidad dagiti teatriko a senial ket mabalin nga adda kadagit abilidadda nga agusar kadagiti ti tallo a posibilidad dagiti pamay-an ken dagiti senial: a kas ikono (mimetiko), a kas indeks (iti kasasaad ti enunsiasion), wenno kas simbolo (a kas maysa a semiolohiko a sistema iti piksion a moda). Iti pataud, ti teatro ket mangaramid kadagiti taudan ti balikas a kas makitkita ken konkreto: daytoy ket mangibaga ken mangipasubli ti binalabala a lubong babaen dagiti senial, a kas babaen ti gibus ti proseso iti panangipangruna ken panangisimbolo ti agbuybuya ket nagaramid manen ti teoretiko ken estetika a modelo para iti dramatiko nga uniberso" (1998, 346).

[1]

[2]