Pagsasao nga Arameo

Arameo
Arameo
ܐܪܡܝܐ‎, ארמית; Arāmît
	Arāmāyā iti Siriako a sinuratan ti Esṭrangelā
Pannakabalikas	[arɑmiθ], [arɑmit],; [ɑrɑmɑjɑ], [ɔrɔmɔjɔ]
Patubo a mangisasao	(550,000 ti nadakamat idi 1994–1996)
Pamilia	Apro-Asiatiko Semitiko Tengnga a Semitiko Amian a laud a Semitiko Arameo; ; ; ;
Panagsurat	Arameo abjad, Siriako abjad, Hebreo abjad, Mandaiko nga abesedario, Arabiko abjad (bernakular) nga adda met dagiti sinuratan a mabirukan iti Demotiko and writeen Chinese.
Kodkodigo ti pagsasao
ISO 639-3	Agdumaduma:; arc – Imperial nga Arameoc (700–300 BC); oar – Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC); aii – Asirio Neo-Arameo; aij – Lishanid Noshan; amw – Lumaud a Neo-Arameo; bhn – Bohtan Neo-Arameo; bjf – Barzani Hudio Neo-Arameo; cld – Kaldea Neo-Arameo; hrt – Hértevin; huy – Hulaulá; jpa – Hudio Palestina Arameo; kqd – Koy Sanjaq Surat; lhs – Mlahsô; lsd – Lishana Deni; mid – Moderno a Mandeo; myz – Klasiko a Mandeo; sam – Samaritano nga Arameo; syc – Siriako (klasiko); syn – Senaya; tmr – Hudio Babilonio Arameo; trg – Lishán Didán; tru – Turoyo; xrm – Armasiko (0–200 AD)
Linguist List	arc Imperial nga Arameo (700–300 BC)
	oar Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC)
	myz Klasiko a Mandeo
	xrm Armasiko (0–200 AD)
	jpa Hudio Palestina Arameo (200– AD)
Glottolog	aram1259
Linguaesperio	12-AAA
	Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti simbolo ti ponetiko ti IPA. No awan ti maitunos a suporta ti panangipaay, mabalin a makitam dagiti marka-ti-saludsod, kahon, wenno sabali pay a simbolo imbes a dagiti karakter ti Unicode.

Ti Arameo (Klasiko a Siriako: ܐܪܡܝܐ‎ Aramaya) ket pamilia dagiti pagsasao (tradisional a naibagbaga a kas dagiti "dialekto") a tagikua ti pamilia ti Semitiko. A naisangsangayan daytoy, daytoy ket paset ti subpamilia ti Amianan a laud a Semitiko, a mangirama pay ti sasao a Kananea a kasla ti Hebreo ken Penisio. Ti Arameo a sinuratan ket kaaduan idi nga inam-ampon para kadagit sabali a pagsasao ken kaputotan dagiti alpabeto ti Arabiko ken moderno a Hebreo].

Iti las-ud dagiti 3,000-a tawtawen ti naisurat a pakasaritaan,^[4] Ti Arameo ket nagserbi kadagiti nadumaduma a kas pagsasao ti administrasion dagiti imperio ken kas pagsasao iti nainlangitan a panagkararag. Daytoy idi ket lingua franca ti Neo Asirio nga Imperio, Neo-Babilonio nga Imperio ken Akuemenida nga Imperio, ti inaldaw a pagsasao ti Israel iti paset ti panawen ti Maikadua a Templo (539 SK – 70 AD), ti pagsasao a a mabalin a kaaduan nga inus-usar babaen ni Hesus ^[5]^[6] ti pagsasao ti dakkel a paspaset ti biblikal a liblibro ti Daniel ken Ezra, ken isu ti nangruna apagsasao ti Talmud ken Siriako a Kristianidad, a naisangayan ti Asirio a Simbaan ti Daya, ti Katoliko a Simbaan ti Kaldea, ti Taga-ugma a Simbaan ti Daya, ti Kristiano a Simsimbaan ni Santo Tomas iti India, ti Siriako nga Ortodokso a Simbaan ken ti Maronita a Simbaan.^[7] Nupay kasta, ti Hudio Arameo ket maigiddiat idi manipud kadagiti sabali a porma iti panagiletra ken gramatika. Dagiti paset dagiti Nalukot a Manuskrito ti Natay a Baybay ket adda dagitoy iti Hudio ken Arameo a mangipakpakita ti naindumaan a panangiletra iti Hudio, a mainaig iti naindumaan a Hebreo a sinuratan. Ti Arameo ket isu pay idi ti kasisigud a pagsasao ti indihenio a tattao ti Bahrain sakbay tiIslam.^[8]

Ti atiddog a pakasaritaan ti Arameo ken ti adu a pakaidumaan ket ti adu a pannakaus-usar ket nakaiturongan ti panagrang-ay kadagiti adu a sanga a karkaruay a sagpaminsap dagitoy a makunkuna kadagiti dialekto, urayno dagitoy ket sabalida metten ken sagpaminsan a naikedkeddengda a kas dagiti pagsasao. Isunga awan ti agmaymaysa, agtaltalinaay a pagsasao nga Arameo; iti tunggal maysa a panawen ken lugar timbes ket nga addaan iti bukodna a kita. Ti ARameo ket naitalinaay a kas liturhika a pagsasao babaen dagiti simbaan ti Dumaya a Kristiano, iti porma iti Siriako, ti karuay nga Arameo a nakaalaan ti Dumaya a Kristianidad, no mabalin wenno saan a dagitoy a omunidad ket nagsasaoda idi wenno ti sabali a porma ti Arameo a kas ti bukodda a bernakular, ngem nagbalbaliw metten it isabali a pagsasao a kas ti nangruna a pagsasao ti komunidad.

Ti Moderno nga Arameo ket naisasao tatta nga aldaw a kas umuna a pagsasao babaen dagiti adu a naiwarwara, kaaduan a bassit, ken kaadun a dagiti nisinsina a komunidad dagiti nagigiddiat a Kristiano, Hudio, ken dagiti Mandeo nga etniko a grupo ti Laud nga Asia^[9]—a kaaduan kadagitoy iti Asirio iti porma iti Asirio a Neo-Arameo ken Kaldea Neo-Arameo—nga amin dagitoy ket nangitalinaay ti panag-usar iti kaaduan idi a lingua franca urayno dagiti simmarsaruno a panagsukat ti pagsasao a nasanay kadagiti amin a paset ti Tengnga a Daya. Dagiti pagsasao nga ARameo ket naikeddeng tattan a naisagmak.^[10]

Dagiti nota

^ Imperial nga Arameoc (700–300 BC) iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC) iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
Asirio Neo-Arameo iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
^ "The Aramaic Text in Demotic Script: The Liturgy of a New Year's Festival Imported from Bethel to Syene by Exiles from Rash". JSTOR.
^ "Manichaean Aramaic in the Chinese Hymnscroll". Links.jstor.org. Naala idi 2014-03-20.
^ Ti Arameo ket agparang iti ayan ti nagbaetan ti maika-11 ken maika-9 a siglo SK. Ni Beyer (1986: 11) ket mangisingasing a ti naisurat nga Arameo ket mabalin a napetsaan manipud idi maika-11 a siglo SK, gapu ta nabangon daytoy babaen idi maika-10 a siglo, nga isu ti nangipetsaanna ti kaduogan a sinursurat iti akin-abagatan a Siria. Ni Heinrichs (1990: x) ket nagus-usar ti saan unay a kontrobersial a petsa iti maika-9 a siglo, a daytoy ket addaan iti nalawag ken adu a pannakapasingked.
^ Allen C. Myers, ed. (1987). "Aramaic". The Eerdmans Bible Dictionary. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans. p. 72. ISBN 0-8028-2402-1. Sapasap a naitunosan a ti Arameo ket sapasap idi a pagsasao ti Israel idi umuna a siglo AD. Ni Hesus ken dagiti disipolona ket nagsasao iti Galileo a dialekto, a nailasin idi daytoy manipud iti Herusalem (Matt. 26:73).
^ "What Language Did Jesus Speak?". Markdroberts.com. Naala idi 2014-03-20.
^ Beyer 1986: 38–43; Casey 1998: 83–6, 88, 89–93; Eerdmans 1975: 72.
^ "Tradition and Modernity in Arabic Language And Literature". J R Smart, J. R. Smart. 2013.
^ Heinrichs 1990: xi–xv; Beyer 1986: 53.
^ Naby, Eden. "From Lingua Franca to Endangered Language". Assyrian International News Agency. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong)

Dagiti nagibasaran

Beyer, Klaus (1986). The Aramaic language: its distribution and subdivisions. Vandenhoeck und Ruprecht. ISBN 3-525-53573-2.
Casey, Maurice (1998). Aramaic sources of Mark's Gospel. Cambridge University Press. ISBN 0-521-63314-1.
"Aramaic". The Eerdmans Bible Dictionary. Grand Rapids, Michigan, USA: William B Eerdmans. 1975. ISBN 0-8028-2402-1.
Frank, Yitzchak (2003). Grammar for Gemara & Targum Onkelos ((expanded edition) nga ed.). Feldheim Publishers / Ariel Institute. ISBN 1-58330-606-4.
Heinrichs, Wolfhart, ed. (1990). Studies in Neo-Aramaic. Atlanta, Georgia: Scholars Press. ISBN 1-55540-430-8.
Nöldeke, Theodor (2001). Compendious Syriac Grammar. Winona Lake: Eisenbrauns. ISBN 1-57506-050-7.
Richard, Suzanne (2003). Near Eastern Archaeology: A Reader (Illustrated nga ed.). EISENBRAUNS. ISBN 978-1-57506-083-5.
Rosenthal, Franz (1995). A Grammar of Biblical Aramaic (Maika-6 nga, revised nga ed.). Otto Harrassowitz, Wiesbaden. ISBN 3-447-03590-0.
Sabar, Yona (2002). A Jewish Neo-Aramaic Dictionary. Harrassowitz. ISBN 978-3-447-04557-5.
Sokoloff, Michael (2002). A Dictionary of Jewish Babylonian Aramaic. Ramat Gan: Bar-Ilan UP; Johns Hopkins UP. ISBN 965-226-260-9.
Sokoloff, Michael (2002). A Dictionary of Jewish Palestinian Aramaic (2nd nga ed.). Bar-Ilan UP; Johns Hopkins UP. ISBN 965-226-101-7.
Stevenson, William B. (1962). Grammar of Palestinian Jewish Aramaic (2nd nga ed.). Clarendon Press. ISBN 0-19-815419-4.

Dagiti silpo ti ruar

Dagiti midia a mainaig iti Pagsasao nga Arameo iti Wikimedia Commons

[e17-1] Imperial nga Arameoc (700–300 BC) iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC) iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)
Asirio Neo-Arameo iti Ethnologue (maika-17 nga ed., 2013)

[2] "The Aramaic Text in Demotic Script: The Liturgy of a New Year's Festival Imported from Bethel to Syene by Exiles from Rash". JSTOR.

[3] "Manichaean Aramaic in the Chinese Hymnscroll". Links.jstor.org. Naala idi 2014-03-20.

[4] Ti Arameo ket agparang iti ayan ti nagbaetan ti maika-11 ken maika-9 a siglo SK. Ni Beyer (1986: 11) ket mangisingasing a ti naisurat nga Arameo ket mabalin a napetsaan manipud idi maika-11 a siglo SK, gapu ta nabangon daytoy babaen idi maika-10 a siglo, nga isu ti nangipetsaanna ti kaduogan a sinursurat iti akin-abagatan a Siria. Ni Heinrichs (1990: x) ket nagus-usar ti saan unay a kontrobersial a petsa iti maika-9 a siglo, a daytoy ket addaan iti nalawag ken adu a pannakapasingked.

[5] Allen C. Myers, ed. (1987). "Aramaic". The Eerdmans Bible Dictionary. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans. p. 72. ISBN 0-8028-2402-1. Sapasap a naitunosan a ti Arameo ket sapasap idi a pagsasao ti Israel idi umuna a siglo AD. Ni Hesus ken dagiti disipolona ket nagsasao iti Galileo a dialekto, a nailasin idi daytoy manipud iti Herusalem (Matt. 26:73).

[6] "What Language Did Jesus Speak?". Markdroberts.com. Naala idi 2014-03-20.

[7] Beyer 1986: 38–43; Casey 1998: 83–6, 88, 89–93; Eerdmans 1975: 72.

[om-8] "Tradition and Modernity in Arabic Language And Literature". J R Smart, J. R. Smart. 2013.

[9] Heinrichs 1990: xi–xv; Beyer 1986: 53.

[10] Naby, Eden. "From Lingua Franca to Endangered Language". Assyrian International News Agency. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Arameo
ܐܪܡܝܐ‎, ארמית Arāmît
Arāmāyā iti Siriako a sinuratan ti Esṭrangelā
Pannakabalikas	[arɑmiθ], [arɑmit], [ɑrɑmɑjɑ], [ɔrɔmɔjɔ]
Patubo a mangisasao	(550,000 ti nadakamat idi 1994–1996)^[1]
Pamilia	Apro-Asiatiko Semitiko Tengnga a Semitiko Amian a laud a Semitiko Arameo
Panagsurat	Arameo abjad, Siriako abjad, Hebreo abjad, Mandaiko nga abesedario, Arabiko abjad (bernakular) nga adda met dagiti sinuratan a mabirukan iti Demotiko^[2] and writeen Chinese.^[3]
Kodkodigo ti pagsasao
ISO 639-3	Agdumaduma: `arc` – Imperial nga Arameoc (700–300 BC) `oar` – Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC) `aii` – Asirio Neo-Arameo `aij` – Lishanid Noshan `amw` – Lumaud a Neo-Arameo `bhn` – Bohtan Neo-Arameo `bjf` – Barzani Hudio Neo-Arameo `cld` – Kaldea Neo-Arameo `hrt` – Hértevin `huy` – Hulaulá `jpa` – Hudio Palestina Arameo `kqd` – Koy Sanjaq Surat `lhs` – Mlahsô `lsd` – Lishana Deni `mid` – Moderno a Mandeo `myz` – Klasiko a Mandeo `sam` – Samaritano nga Arameo `syc` – Siriako (klasiko) `syn` – Senaya `tmr` – Hudio Babilonio Arameo `trg` – Lishán Didán `tru` – Turoyo `xrm` – Armasiko (0–200 AD)
Linguist List	`arc` Imperial nga Arameo (700–300 BC)
	`oar` Daan nga Arameo (sakbay ti 700 BC)
	`myz` Klasiko a Mandeo
	`xrm` Armasiko (0–200 AD)
	`jpa` Hudio Palestina Arameo (200– AD)
Glottolog	`aram1259`
Linguaesperio	`12-AAA`
Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti simbolo ti ponetiko ti IPA. No awan ti maitunos a suporta ti panangipaay, mabalin a makitam dagiti marka-ti-saludsod, kahon, wenno sabali pay a simbolo imbes a dagiti karakter ti Unicode.