Jump to content

Henri Matisse

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Henri Matisse
Ladawan ni Henri Matisse babaen ni Carl Van Vechten, 1933
NayanakHenri-Émile-Benoît Matisse
(1869-12-31)31 Disiembre 1869
Le Cateau-Cambrésis, Nord
Natay3 Nobiembre 1954(1954-11-03) (tawen 84)
Nice, Alpes-Maritimes
PakipagilianPranses
EdukasionAcadémie Julian, William-Adolphe Bouguereau, Gustave Moreau
Nakaam-ammuanPinintaan, agprenprenta, eskultura, agiladladawan, kolahe
Nalatak nga obraBabai nga adda Kallugongna (Madame Matisse), 1905

kadagiti museo:

TignayFaubismo, modernismo, impressionismo
PatronGertrude Stein, Etta Cone, Claribel Cone, Michael ken Sarah Stein, Albert C. Barnes
[urnosen iti Wikidata]

Ni Henri-Émile-Benoît Matisse (Panangibalikas a Pranses: [ɑ̃ʁi matis]; 31 Disiembre 1869 – 3 Nobiembre 1954) ket maysa idi a Pranses nga artista, nga ammo kadagiti panagususarna ti maris ken ti nakaay-ayos ken ti kasisigud a panagiladladawanna. Isu ket maysa idi a dibuhante, agprenprenta, ken eskultor, ngem isu ket nangruna nga ammo a kas maysa a pintor.[1] Ni Matisse ket sapasap a naipanunotan, a mairaman ni Picasso ken ni Marcel Duchamp, a kas maysa kadagitoy a tallo nga artista a timmulong a nangipalawag ti rebolusionario a panagrangrang-ay kadagiti plastik ng arte kadagiti ilulukatan a dekada ti mika-20 a siglo, a nangikeddeng para kadagiti naisangsangayan a panagrangrang-ay ti pinintaan ken eskultura.[2][3][4][5] Urayno isu ket imununa a nanaganan a kas maysa a Paube (naatap nga ayup), babaen ti tawtawen ti 1920 isu ket immad-adu a kinabkablaawan a kas maysa a mangitengtengngel ti klasiko a tawidan iti Pranses a pinintaan.[6] Ti kalaingna ti panagiyebkas a pagsasao ti maris ken panagiladawan, a naipakpakita iti bagi ti obra a simmakup kadagiti sumurok a gudua a siglo, ket nakaala kaniana ti pammadayaw a kas maysa a mangiyuna a pigura iti moderno nga arte.[7]

Nasapa a biag ken edukasion

[urnosen | urnosen ti taudan]

Ni Matisse ket naipasngay idi idiay Le Cateau-Cambrésis, Nord, Pransia, ti kaunaan nga anak a lalaki ti nabaknang nga aglaklako ti bukbukel.[8] Isu ket dimmakkel idiay Bohain-en-Vermandois, Picardie, Pransia. Idi 1887 isu ket napan idiay Paris tapno agadal ti linteg, nagtrabtrabaho a kas maysa nga administrado r ti korte idiay Le Cateau-Cambrésis kalpasan ti pananakagun-odna ti kualipikasionna. Isu ket immuna a nangrugrugi a nagpinta idi 1889, idi nangisangpet ti inana kadagiti kammasapulan ti panagpinta idi las-ud ti panawen ti panagpalplaing kalpasan ti atake iti apendicitis. Isu ket nakaduktal ti "maysa a kita ti paraiso" a kas ti inpalpalawagna kalpasan daytoy,[9] ken nangikeddeng nga isu ket agbalin a maysa nga artista, a nakaro ti pannakapapaay ti amana.[10] Idi 1891, isu ket nagsubli idiay Paris tapno agadal ti arte idiay Académie Julian ken nagbalin nga estudiante ni William-Adolphe Bouguereau ken Gustave Moreau. Idi ununana isu ket nagpinpinta kadagiti natalna a biag ken dagiti ladawan ti daga iti maysa atradisional nga estilo, a kadagitoy ket nakagun-od ti nasayaat a kalaing. Ni Matisse ket naimpluensiaan idi babaen kadagiti obra dagiti nasapsapa nga apo a kas ni Jean-Baptiste-Siméon Chardin, Nicolas Poussin, ken ni Antoine Watteau, ken dagiti pay moderno nga artsita a kas ni Édouard Manet, aken babaen ti Hapon nga arte. Ni Chardin ket maysa idi kadagiti dinaydayawan a pintor ni Matisse; a kas maysa nga estudiante ti arte isu ket nagaramid kadagiti kopia ti uppat a pinintaan ni Chardin idiay Louvre.[11]

Idi 1896 ken 1897, ni Matisse ket binisitana ti Australiano a pintor a ni John Peter Russell idiay isla ti Belle Île idiay pantar ti Bretaña. Ni Russell ket nangipayammo kaniana ti Impresionismo ken ti obra ni van Gogh, nga isu ket gayyem idi ni Russell ngem saan pay unay a nalatak ti dayta apaset ti panawen. Ti estilo ni Matisse ket kompleto a nagbalbaliw, ken kinunkunana intonokua ket "Ni Russell ket isu idi ti nagsursuro kaniak, ken ni Russell ket nangipalpalawag ti teoria ti maris kaniak" Idi 1896 ni Matisse ket nangipabpabuya kadagiti lima a pinintaan idiay salon ti Société Nationale des Beaux-Arts, dua kadagitoy ket ginatang babaen ti estado.[12]

Iti modelo a ni Caroline Joblau, adda anakna idi a babai, a ni Marguerite, a naipasngay idi 1894. Isi 1898 inasawana ni Amélie Noellie Parayre; isuda a dua ti nangpadakkel kenni Marguerite ken adda dua nga anakda a lalaki, ni Jean (naipasngay idi 1899) ken ni Pierre (naipasngay idi 1900). Ni Marguerite ken Amélie ken kankanayonda a nagserbi a kas dagiti modelo para kenni Matisse.[13]

Idi 1898, iti panagbalbalakad ni Camille Pissarro, isu ket napan idiay Londtes tapno agadal kadagiti pinintaan ni J. M. W. Turner ken napan iti maysa a panagbanniaga idiay Corsica.[14] Kalpasan ti isusublina idiay Paris idi Pebrero 1899, isu ket kimmadua nagobra kenni Albert Marquet ken naamammuanna ni André Derain, Jean Puy,[15] ken ni Jules Flandrin.[16] Ni Matisse ket inrebrebna ti bagina kadagiti obra ti sabsabali ken nakaututan manipud iti panaggatgatang kadagiti pinintaan nga obra dagiti rinaraemna. Ti obra nga inbitinna idiay balayna ket mairaman ti maysa a yeso a busto babaen ni Rodin, ti maysa a pinintaan babaen ni Gauguin, ti maysa nga inladawan babaen ni van Gogh, ken ti Tallo nga Agdigdigos ni Cézanne. Iti kapanunotan ni Cézanne iti maipapan ti ladawan nga estruktura ken maris, ni Matisse ken nakabiruk ti kangrunaan a pangparugsona.[15]

Adu kadagiti pinintaan ni Matisse manipud idi 1898 aginggana idi 1901 ket naararamid nga agus-usar iti Dibisionista a pamay-an nga inamponna kalpasan ti panagbasana ti salaysay a "D'Eugène Delacroix au Néo-impressionisme" ni Paul Signac.[14] Dagiti pinintaanna ti 1902–03, ti maysa apaset ti panawen iti panagsagsagaba ti material para iti maysa nga artista, ket maipadpada a naladingit ken mangipakpakita ti maysa a pannakasegga nga adda iti porma. Kalpasan ti panagaramidna ti immuna a panagpadasna iti panagkitikit, ti maysa a kopia kenni Antoine-Louis Barye, idi 1899, isu ket nangipasnek iti enerhiana iti panagobra iti sekka, a lineppasna ti Ti Aadipen idi 1903.[17]

Dagiti paammo

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Myers, Terry R. (Agosto 2010). "Matisse on the Move". The Brooklyn Rail.
  2. ^ "Tate Modern: Matisse Picasso". Tate.org.uk. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-06-01. Naala idi 13 Pebrero 2010.
  3. ^ Adrian Searle (7 Mayo 2002). "Searle, Adrian, Ti Naidarikmatan, nakaap-aprang a panagipabuya, The Guardian, Martes 7 Mayo 2002". Guardian. UK. Naala idi 13 Pebrero 2010.
  4. ^ "Trachtman, Paul, Matisse ken Picasso, Smithsonian, Pebrero 2003". Smithsonianmag.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-05-08. Naala idi 13 Pebrero 2010.
  5. ^ "Ti pagisbuan ni Duchamp ket kalaingan kadagiti panagsuksukimat". news.bbc.co.uk. 1 Disiembre 2004. Naala idi 10 Disiembre 2010.
  6. ^ Wattenmaker, Richard J.; Distel, Anne, et al. (1993). Dagiti Nalatak a Pranses a Pinintaan manipud iti Barnes a Pundasion. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-679-40963-7. p. 272
  7. ^ Magdalena Dabrowski Departamento ti Maikasangapulo ket siam a Siglo, Moderno, ken Kontemporario nga Arte, Ti Metropolitano a Museo ti Arte Taudan: Henri Matisse (1869–1954) | Tematiko a Salaysay Essay | Heilbrunn Linia a Pagorasn ti Arte a Pakasaritaan | Ti Metropolitano a Museo ti Arte Naala idi 30 Hunio 2010
  8. ^ Spurling, Hilary (2001). Ti Di Ammo a Matisse: Ti Biag ni Henri Matisse: Ti Nasap a Tawtawen, 1869–1908. Unibersidad ti California a Pagmalditan, 2001. ISBN 0-520-22203-2. pp. 4–6
  9. ^ Leymarie, Jean; Read, Herbert; Lieberman, William S. (1966), Henri Matisse, Konsilo ti Arte ti UCLA, p.9.
  10. ^ Bärbel Küster. "Arbeiten und auf niemanden hören." Süddeutsche Zeitung, 6 Hulio 2007. (iti Aleman)
  11. ^ Spurling, Hilary. Ti Di Ammo a Matisse: Ti Biag ni Henri Matisse, ti Nasap a Tawtawen, 1869–1908. p.86. naala iti online idi 15 Hulio 2007
  12. ^ Henri and Pierre Matisse Naiyarkibo 2012-07-24 iti archive.today, Cosmopolis, Blng 2, Enero1999
  13. ^ Marguerite Matisse Naala idi Disiembre 13, 2010
  14. ^ a b Oxford Art Online, "Henri Matisse"
  15. ^ a b Leymarie, Jean; Read, Herbert; Lieberman, William S. (1966), Henri Matisse, Arte a Konsilo ti UCLA, p.10.
  16. ^ [1][permanente a natay a silpo] iti panid 23 ti Google Book Link
  17. ^ Leymarie, Jean; Read, Herbert; Lieberman, William S. (1966), Henri Matisse, Arte a Konsilo ti UCLA, pp.19–20.

Taudan

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Alfred H. Barr, Jr., Matisse: His Art and His Public New York: The Museum of Modern Art, 1951. ISBN 0-87070-469-9; ISBN 978-0-87070-469-7.
  • Olivier Berggruen and Max Hollein, Editors. Henri Matisse: Drawing with Scissors: Masterpieces from the Late Years. Prestel Publishing, 2006. ISBN 978-3791334738.
  • F. Celdran, R.R. Vidal y Plana. Triangle : Henri Matisse – Georgette Agutte – Marcel Sembat Paris, Yvelinedition, 2007. ISBN 978-2-84668-131-5.
  • Jack Cowart and Dominique Fourcade. Henri Matisse: The Early Years in Nice 1916–1930. Henry N. Abrams, Inc., 1986. ISBN 978-0810914421.
  • Raymond Escholier. Matisse. A Portrait of the Artist and the Man. London, Faber & Faber, 1960.
  • Lawrence Gowing. Matisse. New York, Oxford University Press, 1979. ISBN 0-19-520157-4.
  • Hanne Finsen, Catherine Coquio, et al. Matisse: A Second Life. Hazan, 2005. ISBN 978-2754100434.
  • David Lewis. "Matisse and Byzantium, or, Mechanization Takes Command" in Modernism/modernity 16:1 (January 2009), 51–59.
  • John Russell. Matisse, Father & Son, published by Harry N. Abrams, NYC. Copyright John Russell 1999, ISBN 0-8109-4378-6
  • Pierre Schneider. Matisse. New York, Rizzoli, 1984. ISBN 0-8478-0546-8.
  • Hilary Spurling. The Unknown Matisse: A Life of Henri Matisse, Vol. 1, 1869–1908. London, Hamish Hamilton Ltd, 1998. ISBN 0-679-43428-3.
  • Hilary Spurling. Matisse the Master: A Life of Henri Matisse, Vol. 2, The Conquest of Colour 1909–1954. London, Hamish Hamilton Ltd, 2005. ISBN 0-241-13339-4.
  • Alastair Wright. Matisse and the Subject of Modernism Princeton, Princeton University Press, 2006. ISBN 0-691-11830-2.

Adu pay a mabasbasa

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Nancy Marmer, "Ni Matisse ken ti Estratehia ti Panagarkos," Artforum, Marso 1966, pp. 28–33.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig ken ni Henri Matisse iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Henri_Matisse&oldid=398509"