Kapaut ti lawag ti init
Ti kapaut ti lawag it init wenno or-oras ti lawag ti init ket isu ti klimatolohiko a panangitudo, panagrukod ti kapaut ti lawag ti init iti maited a paset ti panawen (kadawyan, a maysa nga aldaw wenno maysa a tawen) para iti maysa a naited a lokasion ti Daga, kadawyan daytoy a maiyebkas a kas maysa a napipia kadagiti nadumaduma a tawen. Daytoy ket sapasap a panangitudo ti kakuyem ti maysa a lokasion manipud iti insolasion, a mangrukod ti dagup nga enerhia nga ited babaen ti lawag ti init kadagiti naited a paset ti panawen.
Ti kapaut ti lawag ti init ket kadawyan a maiyebkas kadagiti oras iti tungngal maysa a tawen, wenno dagiti (napipia) oras iti tungngal maysa nga aldaw. Ti umuna a naibaga a panagrukod ket ti sapasap a kalawag ti init iti maysa alokasion no maipada kadagiti sabali a luglugar, bayat a ti naud-udi ket angpalubos para iti panangipada ti lawag ti init kadagiti nadumaduma a panawen ti tiempo iti isu met laeng a lokasion.[1] Ti sabali pay a masansan nga inus-usar ti panangrukod ket ti pannakaibagi a porsiento ti nairehistro a kalawag ti kapaut ti lawag ti init ken ti kapaut lawag ti aldaw iti napaliiw a paset ti panawen.
Ti maysa a nangruna nga usar ti datos ti kapaut ti lawag ti init ket ti panangilasin ti klima dagiti sitio, a naipangpangruna kadagiti pagliwliwaan ti salun-at. Daytoy ket mangikeddeng pay ti sikolohiko a pagbanagan ti napigsa a lawag ti solar iti parsua a tao. Daytoy ket maus-usar pay laeng a panangiragpat kadagiti papanan ti turista.[1]
Panangipalawag ken panagrukod
[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti alagaden a tawen ket buklen dagiti 8760 nga oras, a nagudua kadagiti 4380 nga oras iti tungngal maysa para iti aldaw ken rabii. Isu a ti teoretiko a kangatuan a bilang dagiti oras ti lawag ti init, para iti gangani nga awan ti ulepna a lokasion a kas dagiti paset ti desierto ti Sahara, ket 4380. NUpay kasta, dagiti mangirehistro nga instrumento ket adda met dagiti praktikal a pagpatinggaan, ken mangpabassit daytoy ti teoretiko a kanagtuan.
Dagiti "naraniag" nga oras ti lawag ti init ket mangirepresenta kadagiti dagup nga oras no ti lawag ti init ket napigpigsa ngem ti naibaga a pagpatingngaan, a kas maigiddiat dagiti oras a "makitkita" . Ti "makitkita" a lawag ti init, kas pagarigan, ket mapasamak iti ileleggak ken ilelennek ti init, ngem saan unay a napigsa a mangparag-o ti sensor. Ti panagrukod ket maaramid babaen dagiti instrumento a tinawtawagan dagiti panangirehistro ti lawag ti init. Para iti naisangayan a panggep ti panangirehistro ti kapaut ti lawag ti init, ti rekorder ti Campbell-Stokes ket isu ti inus-usar, ken daytoy ket agus-usar ti nagtimbukel a sarming ti lente tapno mangipatengnga dagitiraya ti init iti naisangayan a nadaremden a sintas. No ti kapigsa ket labsenna ti naikeddeng a pagpatingngaan, ti sintas ket mauramto. Ti dagup a kaatiddog ti tugot ti uram ket kapada ti bilang dagiti naraniag nga oras .[2] Ti sabali pay a kita ti rekorder ket ti rekorder ti lawag ti init ti Jordan. Dagiti barbaro, nga elektroniko a rekorder ket addaanda iti nataltalinaay a sensitibidad ngem dagiti papael a sintas.
Tapno naitunos ti narukod a datos iti sangalubongan, idi 1962 ti Gunglo ti Sangalubongan a Meteorolohiko (WMO) ket nangipalawag ti naiyalagad a daremdem ti rekorder ti Campbell-Stokes , daytoy ket tinawtawagan iti Ingles iti Interim Reference Sunshine Recorder (IRSR).[1] Idi 2003, ti kapaut ti lawag ti init ket kanungpalan idin a naipalawag a kas ti paset ti panawen iti las-ud ti dagus a panaglabes ti pagpatingngaan a pateg ti irradiansa ti solar iti 120 W/m².[1]
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ a b c d "8. Panagrukod ti Kapaut ti Lawag ti Init", Alagaden dagiti Meteorolohiko nga Instrumento ken dagiti Pamay-an iti Panagpalplaliiw (PDF), WMO, 2008
- ^ Dagiti panangipalpalawag para kadagiti sabali nga inaldaw nga elemento, Opisina ti Meteorolohia ti Australia