Sicilia
Sicilia | |||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
| Nagsasabtan: 37°30′N 14°00′E / 37.500°N 14.000°ENagsasabtan: 37°30′N 14°00′E / 37.500°N 14.000°E | |||
| Pagilian | Italia | ||
| Kapitolio | Palermo | ||
| Gobierno | |||
| • Presidente | Raffaele Lombardo (MpA) | ||
| Kalawa | |||
| • Dagup | 25,711 km2 (9,927 sq mi) | ||
| Populasion (31 Disiembre 2011) | |||
| • Dagup | 5,051,075 | ||
| • Densidad | 200/km2 (510/sq mi) | ||
| • Opisial a sasao[masapul a dakamaten] | Italiano (de jure) ken Siciliano (de facto) | ||
| Nagan dagiti umili | Siciliano | ||
| Pannakaumili | |||
| • Italiano | 98% | ||
| Sona ti oras | UTC+1 (CET) | ||
| • Kalgaw (DST) | UTC+2 (CEST) | ||
| GDP/ Nominal | €84.5[2] bilion (2008) | ||
| GDP tunggal maysa a tao | €16,600[3] (2008) | ||
| NUTS a Rehion | ITG | ||
| Website | www.regione.sicilia.it | ||
 | |||
Ti Sicilia (Italiano Sicilia [siˈtʃiːlja]; Siciliano: Sicilia Palermitano: [sɪˈʃʲɪːljʌ]) ket isu ti kadakkelan nga isla idiay Baybay Mediteraneo; a mairaman dagiti nakapalikmut a babassit nga isla, daytoy ket mangbukel ti naturay a rehion ti Italia, ti Regione Autonoma Siciliana (Naturay a Rehion ti Sicilia).
Ti Sicilia ket mabirukan idiay tengnga a Mediteraneo. Daytoy ket gumay-at manipud ti ungto ti Apennine a peninsula a nakasinaan daytoy babaen ti akikid a Ilet ti Messina, a mapan idiay aplaya ti Amianan nga Aprika. Ti kangrunaan a dulon daytoy ket ti Bantay Etna, nga iti 3,320 m (10,890 ft) ket isu ti katayagan nga aktibo a bulkan idiay Europa ken maysa kadagiti kaaktiboan iti lubong. Ti isla ket adda ti kayarigan a Mediteraneo a klima.
Ti kasapaan nga arkeolohiko nga ebidensia ti panagtaeng ti tao ti isla ket napetsaan manipud idi kasapaan ti 8000 BC. Iti agarup a 750 BC, ti Sicilia ket nagbalin a maysa a Griego a kolonia ken para kadagiti sumaganad a 600 a tawtawen daytoy ket sitio idi ti Griego-Punico ken Romano-Punico a gubgubat, a naipatingga nga adda ti Romano a panakadadael ti Kartago. Kalpasan ti panakatnag ti Romano nga Imperio idi maika-5 a siglo AD, ti Sicilia ket kankanayon a nabalbaliwan kadagiti nagtengtengngel, ken idi las-ud ti nasapa a Tengnga a Panpanawen daytoy ket tinurayan babaen dagiti Bandalos, Ostrogodos, dagiti Bisantino, dagiti Arabo ken dagiti Normano. Iti kaladawan, ti Pagarian ti Sicilia ket nagpaut ti baetan ti 1130 ken 1816, a pinarparukma kadagiti balangat ti Aragon, Espania, ti Nasantuan a Romano nga Imperio, ken ti kanunpalan dagiti Borbones, idi ti Pagarian dagiti Dua a Sicilia. Daytoy idi ket naipagkaykaysa kadagiti amian a paset ti Italia idi 1860, ngem ti simmarsaruno a panakarebba ti ekonomiko ket nangiturong ti maysa nga allon ti emigrasion, separatismo, ken ti irurumsua ti Mapia, a dagiti kriminal anga araramidda ket nangikaso kadagiti parikut aginggana ti tatta nga aldaw. Kalpasan ti pannakaipasngay ti Italiano a Republika idi 1946, ti Sicilia ket naikkan ti naipangpangruna a kasasaad a kas maysa a naturay a rehion.
Ti Sicilia ket adda ti nabaknang ken naisalsalumina a kultura, a naipangpangruna iti kapanggepan dagiti arte, musika, literatura, panagluto, architektura ken pagsasao. Ti Sicilia ket agtengtengngel pay ti kinapangruna para iti arkeolohiko ken dagiti taga-ugma a sitio a kas ti Necropolis ti Pantalica, ti Ginget dagiti Templo ken ti Selinunte.
Ti ekonomia ti Sicilia ket adu a nadumaduma. Ti agrikultura a paset ket naisangsangayan kadagiti sitrus a prutas, olibas ken lana ti olibas, ub-ubas ken bino. Ti turismo ken panagilaklako ti daga ket ekonomiko a nangrunam para iti isla. Urayno adda ti dagup ti domestiko a produkto ti tunggal maysa a tao iti agarup a €17,000, daytoy ket adda ti dua a pagkatlo laeng ti katimbengan ti Kappon ti Europa ken maysa kadagiti kabassitan a naparang-ay a rehion ti Italia.
Vulcano
Tindari
Cefalu
Ragusa
Segesta
Selinunte
Agrigento
Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ "Statistiche demografiche ISTAT". Demo.istat.it. Naala idi 23 Abril 2010.
- ^ "Eurostat - Dagiti Tabla, dagiti Grapiko ken Mapmapa nga Interface (TGM) table". Epp.eurostat.ec.europa.eu. 11 Marso 2011. Naala idi 2 Hunio 2011.
- ^ EUROPA - Press Releases - Rehional a GDP ti tunggal maysa nga agtataeng idi 2008 GDP ti tunggal maysa nga agtateng a sumakop manipud ti 28% iti EU27 a katimbengan iti Severozapaden idiay Bulgaria aginggana ti 343% idiay akin-uneg a Londres
Adu pay a mabasbasa[urnosen | urnosen ti taudan]
- Bonacini, Elisa (2007) Il territorio calatino nella Sicilia imperiale e tardoromana (Dagiti Reporta ti Britaniko nga Arkeolohiko, Internasional a Serie: 1694) Archaeopress, Oxford, Inglatera, ISBN 978-1-4073-0136-5, iti Italiano nga adada ti abstrakto nga Inggles
- Chaney, Edward. (2000), "Dagiti Britaniko ken Amerikano nga Agbanbaniaga idiay Sicilia manipud ti walo aginggana ti duapulo a siglo", Ti Ebolusion ti Nalatak a Pasiar, Routledge.
- Spadi, Fabio. (2001) "Ti Rangtay idiay Ilet ti Messina: 'Agipababa' ti Karbengan ti Inosente a Panaglabas?" Internasional ken Comparatibo a Linteg a Pagkatlo 50: 411 ff.
- "Manipud ti Romo aginggana idiay Sicilia: Eroplano wenno Tren?" Eksperto a Balakad ti Panagbaniaga, The New York Times, 7 Pebrero 2008 The New York Times.
- "Ti Italy ket nakaramid kadagiti adu a panakatiliw dagiti mapia". BBC News. 22 Disiembre 2008. Naala idi 23 Abril 2010.
- "Ti Mapia ti Sicilia ket Mangisubsubli ti panakasilpo idiay Estados Unidos". Mapia a Damdamag. Naala idi 23 Abril 2010.
Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]
Midia a mainaig iti Sicilia iti Wikimedia Commons
- Rehion ti Sicilia— Opisial a website (iti Italiano)
