Jump to content

Nueva Segovia

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Arkidiosesis ti Nueva Segovia)
Arkidiosesis ti Nueva Segovia
Archidioecesis Novae Segobiae [1]
Eskudo ti Arkidiosesis ti Nueva Segovia
Lokasion
PagilianFilipinas
TeritorioIlocos Sur, Ilocos Norte ken Rehion Administratibo ti Kordiliera
Eklesiatiko a probinsiaIlocos Sur
MetropolitanoVigan
Estadistika
Kalawa2,570 km2 (990 sq mi)
Populasion
- Dagup
- Katoliko		(manipud idi 2007)
632,255
531,094 (2007 karkulo) (84%)
Parokia40
Pakaammo
DenominasionKatoliko a Simbaan
RitoRomano a Rito
Nabangon14 Agosto 1595 (Mitra), 29 Hunio 1951 (Arkidiosesis)
KatedralMetropolitano a Katedral ni San Pablo
Patron a santoSan Pablo
Sekular a padpadi74
Agdama a mangidaulo
PapaPapa Francisco
ArsobispoErnesto Antolin Salgado, D.D., Arsobispo ti Nueva Segovia
Dagiti katakunaynay nga ObispoDavid William Valencia Antonio, D.D.
Dagiti Emeritus nga ObispoEdmundo Madarang Abaya, D.D., Arsobispo Emeritus ti Nueva Segovia
Mapa

Turay ti sede ti metropolitano a kaunegan ti Filipinas.

Ti Arkidiosesis ti Nueva Segovia ket maysa nga arkidiosesis iti Romano Katoliko a Simbaan idiay Filipinas. Daytoy ket sakupenna ti probinsia ti Ilocos Sur, iti isla ti Luzon. Ti sede ti arkidiosesis ket ti siudad ti Vigan.

Ti arkidiosesis ket nabangon idi 1595 idiay siudad ti Nueva Segovia, nga itan ket ti ili ti Lal-lo idiay probinsia ti Cagayan. Naiyalis idi ti sede idi 1758 idiay Vigan gapu ti kaasidegna, ken kiniddaw daytoy ni Obispo Juan de la Fuente Yepes, idi las-ud ti pontipikado ni Benedicto XIV. Daytoy ket nagbalin nga arkidiosesis idi 1951.

Ti arkidiosesis ket ammo para iti pastoral a panangiyaddang iti ebanghelio nga obra, a nangruna ti pannakapundar ti SISA (akronimo iti "Simbaan Sangkakarrubaan"), ken ti panagbangon ti naibatay ti baranggay a katekismo para iti ubbing, agtutubo, dagiti manakman ken dagiti pamilia. Ni Padre Albert Rabe ket addaan pay ti bukodna a programa iti BEC a tinawtawagan iti "Gimong."

Ti arkidiosesis ket ket isu laeng ti Pagtaengan ti Arsobispo idiay Filipinas a nabangon idi Panawen ti Kastila. Daytoy ket mabirukan idiay asideg ti Katedral ti Vigan. Ti likudan ti kombento ket adda pagserrekan iti asideg a Penned ti Govantes, ti nalaka a rummuaran babaen ti baybay, ngem daytoy ket saanen a maus-usar gapu ta ti penned ket saanen a madaliasat. Isuda a dua ti Pagtaengan ti Arsobispo ken ti Katedral ket agtagtaginayon nga isu dagitoy ti kalatakan a kontribusison iti Urnos dagiti Agustino a Rekoleto idiay Filipinas.

Ti arkidiosesis ket mangpataray pay ti bukodna nga estasion ti radio, ti dzNS (ti kaibuksilan ti "NS" ket "New Sound" (Baro a Timek) ken "Nueva Segovia"). Daytoy ket ammo para iti kina-agpaysona iti neutral a panirigan. Daytoy ket kameng ti Network ti Media a Katoliko.

Ti akidiosesis ket agipabpablaak pay ti linawas a warnakan, ti "Timek ti Amianan".

Manipud idi 2013 ti arsobispo ken ni Ernesto Salgado.

Pakasaritaan

[urnosen | urnosen ti taudan]

Naiwarakiwaken ti bukel

[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti Simbaan idiay Nueva Segovia ket sumakop ti ad-adu ngem 400 a tawtawen iti Kristianidad. Kasla dagiti sabsabali a paset ti purpuro, ti Pannaka-Kristiano iti lokalidad ti Nueva Segovia ket immay iti las-ud ti kolonisasion. Daytoy ket naisangayan a panagbanniaga ti tattao a sinukogan babaen ti nadumaduma a naipakasaritaan, politkal, sosial, kultural ken dagiti reliohioso a banag.[2]

Eskudo ti Arkidiosesis ti Nueva Segovia

Ti Mitra ti Nueva Segovia ket kakuyogna a nabangon idi ti Cebu ken Nueva Caceres babaen ni Papa Clemente VIII iti Agosto 14, 1595 babaen ti Bula ti Papa, ti Super Specula Militantis Ecclesia babaen ti patronado ti Immakulada Konsepsion. Ti immuna nga Obispona idi ket Ni Padi Miguel de Benavides, OP. Ti eklesiatiko a turay ket naipadakkel kadagiti probinsia ti Ilocos Norte, Ilocos Sur, Abra, La Union, Pangasinan, Cagayan, Isabela, Nueva Vizcaya, Batanes, Mountain Province ken dagiti lima nga akin-amianan nga ili ti Tarlac.

Urayno ti Vigan ket isu idi ti kaduogan a napartuat nga ili iti amianan babaen dagiti Kastila, daytoy ket saan a naaramid a tugaw ti Mitra a napartuat idi para iti Akin-amianan a Luzon gapu ta ti kinaykayat a lokasion ket ti Nueva Segovia, ti siudad iti sabangan ti Karayan Ibanag idiay Cagayan, nga idin ket nagrangrang-ay pagtaengan ti Kastila bayat a ti Vigan idi ket maysa laeng a pueblo wenno ili. Nupay kasta iti kanungpalan, ti siudad ti Nueva Segovia ket nagin-inut idi a nabanagan dagiti layus ti Rio Grande, ken ti tugaw ket naawat iti dayta a panawen a maiyalis idiay asideg nga ili ti Lal-lo, Cagayan. Idi Sptiembre 7, 1758, ti tugaw ket permanente a naiyalis idiay Vigan, ken nagtagtaginayon ti dati a naganna, aginggana iti agdama. Ti pannakaiyalis ket kiniddaw idi ni Obispo Juan de la Fuente Yepes idi las-ud ti pontipikado ni Benedicto XIV. Ti tawen ti 2008 ket nangmarka ti maika-250 a tawen manipud iti pannakaiyalisna.

Ti Nueva Segovia ket naipangato idi iti maysa nga arkidiosesis, ken naisina manipud iti Manila iti Hunio 29, 1951, babaen ti Bula ti Papa ni Papa Pio XII, ti Quo iti Philippina Republica. Idi nagangnayen dagiti lokal a Simbaan, dagitoy ket nain-inutda a naisina manipud iti arkidiosesis. Iti agdama, daytoy ket sakupenna ti sibil a Probinsia ti Ilocos Sur, ken kakuyogna ti Mitra ti Laoag, Bangued ken Baguio, ken ti Bikario ti Bontoc-Lagawe a kas dagiti supragano. Ni Apo Santiago C. Sancho ket isu idi ti immuna nga arsobispo iti baro a naipangato a metropolitano a simbaan. Manipud idi ni Arsobispo Sancho, adda metten dagiti lima a sabali nga Ordinario ti Nueva Segovia – ni Arsobispo Juan C. Sison, Jose T. Sanchez, Orlando B. Quevedo, Edmundo M. Abaya ken iti agdama, ni rnesto A. Salgado nga isu ket ti maika-36 nga obispo ken ti maika-6 nga arsobispo.

Ti sibil a probinsia ti Ilocos Sur, ti naisangayan a lokasion ti Arkidiosesis, ket mabirukan ti abagatan a laud nga aplaya ti Luzon, ken nabeddengan iti laud babaen ti Baybay Abagatan Tsina, iti daya babaen dagiti Banbantay ti Kordiliera, iti amianan babaen ti Probinsia ti Ilocos Norte, ken ti abagatan babaen ti Probinsia ti La Union. Ti Vigan, ti kapitolio ti Ilocos Sur, ketagarup a 408 kilometto iti amianan ti Manila ken 80 a kilometro iti abagatan ti Laoag, ket isu daytoy ti tugaw ti Arkidiosesisis. Ti kalawa ti daga ti probinsia ket 2,647 kudrado kilometro iti kadaratab, kabatbatuan ken nalames met a daga. Iti lumaud a bangir, adda met ti agtultuloy a tanap ti aplaya a kaaduan a pakabirukan dagiti ili ken parokia. Ii akin-daya a bangir ket dagiti paset ti kabanbantayan ken narigat met ti dagiti panagbanniaga ken komunikasion. Idiay, dagiti kalsada ket saan met a nasayaat, ken saan unay nga adu dagitoy. Walo kadagiti ili iti akin-daya a paset ket masansan a naisinsina kadagiti tanap no nakaro nga agtudo, ken mangaramid daytoy ti narigat a panaglasat kadagiti kalsada.

Ti probinsia ti Ilocos Sur ket pagbalayan dagiti 626,912 nga agtataeng, ken 513,186 kadagita ket Katoliko. Ti populasion a nabati ket dadduma a denominasion ti Kristiano ken dagiti dadduma pay a relihion. Ti tattao ket kaaduanna iti away. Ti kultural ken dagiti etniko a grupo ken kapututan ket mairaman ti Kankana-ey, Bag-o, Itneg, Tingguian ken ti kaaduan ket dagiti Ilokano. Ti kaaduan a pagsasao ket ti Ilokano. Ti matgedan ket mairaman ti panagtaltalon, akua-agrikultura, panagkalap, panagallawagi ti alikamen ken ti negosio ti panagtagilako ken dagiti pay dadduma nga industria kas ti panagdamdamili ken seramiko, panagabel ken dagiti maar-aramid ti kawayan ken dadduma pay. Dagiti talon ket kadawyan a matagkua kadagiti bassit a kadakkel ket narigat a maarado para iti pagay no saan a panawen ti panagtudtudo gapu ti kaawan ti sistema ti panagsibog. Iti las-ud ti kalgaw, adda met dagiti dadduma a mapmapan iti panagmula ti tabako, mais, bawang, lasona ken natnateng.

Ti arkidiosesis ket nabingbingay kadagiti lima a bikario a buklen dagiti 40 a parokia ken amin dagitoy ket addaan iti agtataeng a pastor. Adda metten dagiti estruktura ti pannakibinglay ken pannakaibilegan – dagiti Konsehal ti Pastoral ken Pinansia kadagiti amin a parokia.

Adda met dagiti nadumaduma a sentro ti pagadalan a mangited ti Pundar ti Kristiano dagiti agtutubo. Adda met dagiti dua a Katoliko a KOlehio ken dagiti walo a Parokia nga Eskuela ken dagiti dadduma pay a pinatpataray dagiti Relihioso.

Ti arkidiosesis ket mangtartaripato kadagiti komunikasion ti masa a midia – ti maysa nga estasion ti AM radio, ti DzNS (963 kHz) a napundar idi 1968; ti linawas a warnakan, ti Timek ti Amianan a napundar idi 1983; ken ti maysa pagmalditan, ti Imprenta Nueva Segovia a napundar idi 1995.

Ti Nueva Segovia ket naikkan kadagiti empleado babaen ti arsobispo ken adda met dagiti 74 a padi ken dagiti ministro ti arkidiosesis ken kakuyogna dagiti ginasut a madre ken dagiti kadawyan a katulongan. Adda dagiti dua a seminario iti kaunegan ti arkidiosesis – ti Menor a Seminario ti Immakulada Konsepsion, ti seminario ti nangato nga eskuela, ken ti Eskuela ti Telogo ti Immakulada Konsepsion, ti Seminario ti Rehional a Teologo para iti Akin-amianan a Luzon.

Pannagibi ti idadakkel: panagbalin nga agpayso a lokal a simbaan

[urnosen | urnosen ti taudan]

Tilokal a Simbaan ti Nueva Segovia ket mangigandat a kas nangruna a katulon ti Pagarian idi bukodna a kaarrubayan – ti Probinsia ti Ilocos Sur, ken ti ekklesiastiko a realidad ti Nueva Segovia.

T pamilia, relihion ken edukasion ket isu dagitoy ti kangrunaan kadagiti pateg para iti tattao ti Ilocos Sur. Dagitoy nupay kasta ket kankanayon a nakarkarit. Natagtaginayon dagiti asideg a pamilia, ngem adu met dagiti kameng a napilitan a pumanaw iti probinsia ken iti pay pagilian iti nabayag a panawen tapno agbiruk kadagiti sabali a lugar ti nasaysayaat nga opurtunidad ti panagtrabaho. Ti tattao ket agtultuloyda a relihioso, ngem ti kumarkaray-am a sekuarisasion ket magit-ited ti bumasbassit a panagdar-ay kadagiti misa ti Dominggo, ken dagiti dadduma pay a nangrumna apaset ti ti pannakibinglay ti biag iti Simbaan. Adu met kadagiti pamilia ket agipatulodda kadagiti annakada tapno makaaldalda, ngem adu met dagiti saan nga agtuloy iti kolehio gapu ti kinapanglaw. Dagiti pakadadaelan ti probinsia ket ti saan a natimbeng a kultura ti politika a mangited ti agnanayon a kinapanglaw ken ti saan unay a nasayaat a panagrang-ay.

Dagitoy a karit a supsuppiaten ti Nueva Segovia iti panagbalinna a Simbaan. Dagiti immuna a misionario ket isuda ti nangiwarakiwak kadagiti bukel iti pammati. Dagiti simmaruno kaniada ket intuloyda daytoy nga obra tapno mangsibog ken mangpasayata kaniada. A kas pastoral a pagtalkan, ti Arkodiosesis ket ket agurnong kadagiti ganetget ke dagiti rekurso tapno mangipatakder, mangtalinaay ken mangitaraon kadagiti lokal a Komunidad ti Batayan nga Eklesia a tinawtawagan ti Simbaan Sangkakaarrubaan (SISA).

Ti Eukaristiko a Kongreso ken dagiti addang a pakaipanan ti Pagtalkan Pastoral ti Arkidiosesis. Idi 1987, idi ti Arkidiosesis, babaen ti panangidaulo ni Arsobispo Archbishop Quevedo ket nagnamnama kadagiti pastoral a pannakagun-od dagiti sinarunona, ket napan iti maysa a Eukaristiko a Kongreso ti Arkidiosesis. Dagiti nakibinglay ti daytoy a Kongreso ket nakakita ti pudno a situasion ti Arkidiosesis ken nakakita ti nakaap-aprang a panagsina ti baetan ti pammati ken biag. Ti kaawan ti komunidad, ti saan a panangikaskaso kadagiti napanglaw, ti kaawan ti holistiko a pammati a nasken koma nga adad iti sosial a dimension, ti kaawan ti holistiko a pastoral a panagaywan a nasken koma nga addaan iti naipangruna a panangikaskaso para kadagiti napanglaw kadagiti purok ket isu dagitoy dagiti pastoral a karit a nainaganan. Isu idin a naipalawag ti pastoral a pagtalkan – ti Panagbangon kadagiti Eukaristiko a Komunidad.

Ti nasirmata ti Panagbangon kadagiti Eukaristiko a Komunidad ket nasayaat a pannakaipadas para iti arkidiosesis. Dagitoy kano koma ket komunidad a naipatengnga kenni Kristo, aktibo iti panagsalaknib ken panangiragpat iti dignidad ti tunggal maysa a tao ken naipangpangruna kadagiti napanglaw ken dagiti nairurumen, nakasagana ken makabael a eukaristiko a mangited kaniada kadagiti dadduma, kakuyogda nga agsagsabali dagiti sabali iti panagipatakder ti nalinteg, nakappia ken manag-ayat a kagimongan, ken kankanayon nga agregget a senial ti sumangpetto a pagarian a komunidad, ken isunto ti sibibiag a pammalagip kenni Jesus ken ti komunidad a nagyaman iti Ama ken nangkuyog kaniana a nangipisi ti tinapay.

Naaramid dagiti narikut ngem nasken ng addang – ti panagpabaro ti klero, panagporma kadagiti kadawyan a daulo, panagpabaro ti turong kadagiti programa, panagsubok iti nabaliwan a sistema ti kaasi, ken ti panagaywan ti pinansia ken ti nasayaat a pakaibilangan iti arkidiosesis nga agpang.

Dagiti Obispo

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Ernesto Antolin Salgado, Arsobispo
  • David William Valencia Antonio, Katakunaynay nga Obispo
  • Edmundo M. Abaya, Arsobispo Emeritus [3]

Dagiti agdama ken dati nga Ordinario

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Miguel de Benavides, O.P. † (30 Agosto 1595 Naidutok – 7 Oktubre 1602 Naidutok a kas, Arsobispo ti Manila)
  • Diego Soria, O.P. † (15 Nobiembre 1602 Naidutok – 1613 Pimmusay)
  • Miguel García Serrano, O.S.A. † (3 Ago 1616 Naidutok – 12 Pebrero 1618 Naidutok a kas, Arsobispo ti Manila)
  • Juan Rentería † (5 Marso 1618 Naidutok idi – 1626 Pimmusay)
  • Fernando Guerrero, O.S.A. † (17 Mayo 1627 Naidutok – 9 Enero 1634 Naidutok a kas, Arsobispo ti Manila)
  • Diego Aduarte, O.P. † (23 Enero 1634 Naidutok – 1636 Pimmusay)
  • Fernando Montero Espinosa † (16 Hulio 1639 Naidutok – 5 Pebrero 1646 Naidutok a kas, Arsobispo ti Manila)
  • Rodrigo Cárdenas, O.P. † (30 Mayo 1650 Naidutok – 1661 Pimmusay)
  • Jose Millan de Poblete † (27 Mayo 1675 Naidutok - )
  • Francisco Pizaro de Orellana † (27 Mayo 1680 Naidutok – 2 Septiembre 1683 Pimmusay)
  • Diego Gorospe de Irala, O.P. † (1 Hunio 1699 Naidutok – 20 Mayo 1715 Pimmusay)
  • Pedro Mejorada, O.P. † (1 Oktubre 1717 Naidutok – 31 Hulio 1719 Pimmusay)
  • Jeronimo Herrera y Lopez † (20 Nobiembre 1724 Naidutok – Marso 1742 Pimmusay)
  • Manuel del Rio Flores, O.P. † (16 Mayo 1744 Naidutok – 1745 Pimmusay)
  • Juan de Arechederra, O.P. † (19 Enero 1750 Naidutok – 12 Nobiembre 1751 Pimmusay)
  • Juan de La Fuente Yepes † (28 Mayo 1753 Naikeddeng – 1757 Pimmusay)
  • Bernardo de Ustariz, O.P. † (19 Disiembre 1763 Naidutok – 2 Agosto 1764 Pimmusay)
  • Miguel García San Esteban, O.P. † (16 Septiembre 1768 Naidutok – 11 Nobiembre 1779 Pimmusay)
  • Agustín Pedro Blaquier, O.S.A. † (20 Hulio 1801 Naidutok – 31 Disiembre 1803 Pimmusay)
  • Cayetano Pallás, O.P. † (6 Oktubre 1806 Naidutok – 1814 Pimmusay)
  • Francisco Albán Barreiro, O.P. † (14 Abril 1817 Naidutok – 8 Disiembre 1837 Pimmusay)
  • Rafael Masoliver, O.P. † (19 Enero 1846 Naidutok – 11 Abril 1846 Pimmusay)
  • Vicente Barreiro y Pérez, O.S.A. † (14 Abril 1848 Naidutok – 17 Mayo 1856 Pimmusay)
  • Juan José Aragonés, O.S.A. † (27 Marso 1865 Naidutok – 14 Agosto 1872 Pimmusay)
  • Mariano Cuartero y Sierra, O.A.R. † (16 Enero 1874 Naidutok – 2 Agosto 1887 Pimmusay)
  • José Hevía y Campomanes, O.P. † (27 Mayo 1889 Pimmusay – 25 Hunio 1903 Naidutok, Obispo ti Badajoz)
  • Dennis Joseph Dougherty † (10 Hunio 1903 Pimmusay – 19 Abril 1908 Naidutok, Obispo ti Jaro)
  • James Jordan Carroll † (21 Hunio 1908 Naidutok – 26 Oktubre 1912 Nagikkat)
  • Peter Joseph Hurth, C.S.C. † (7 Enero 1913 Naidutok – 12 Nobiembre 1926 Nagretiro)
  • Santiago Caragnan Sancho † (22 Abril 1927 Naidutok- 12 Oktubre 1966 Pimmusay)
  • Juan C. Sison † (12 Oktubre 1966 Simmaruno – 12 Septiembre 1981 Pimmusay)
  • José Tomás Cardinal Sánchez (12 Enero 1982 Naidutok – 22 Marso 1986 Nagikka (pimmusay idi Marso 2012))
  • Orlando Beltran Quevedo, O.M.I. (22 Marso 1986 Naidutok – 30 May 1998 Naidutok, Arsobispo ti Cotabato)
  • Edmundo M. Abaya (22 May 1999 Naidutok idi- 12 Peb 2005 Retiro)
  • Ernesto Antolin Salgado (12 Pebrero 2005 Naidutok - ) [4]

Dagiti diosesis ti Supragano

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti parokia[5]

[urnosen | urnosen ti taudan]

Bikario ni San Marcos ti Ebanghelista

[urnosen | urnosen ti taudan]

Bikario ni San Pablo ti Apostol

[urnosen | urnosen ti taudan]

Bikario ni Santa Lucia

[urnosen | urnosen ti taudan]

Bikario ni San Jose

[urnosen | urnosen ti taudan]

Bikario ni Santa Teresa

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti simbaan babaen ti turay ti Arkidiosesis

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Simbaan ti Candon
    Simbaan ti Candon
  • Simbaan ti Santa Maria
    Simbaan ti Santa Maria
  • Simbaan ti Bantay
    Simbaan ti Bantay
  • Simbaan ti Santa Lucia
    Simbaan ti Santa Lucia
  • Simbaan ti Narvacan
    Simbaan ti Narvacan

Kitaen pay

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dnseg.html
  2. ^ http://nschancery.wordpress.com/chancery-reminders/
  3. ^ http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dnseg.html
  4. ^ http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dnseg.html
  5. ^ "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-06-28. Naala idi 2013-11-26.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nueva_Segovia&oldid=392431"