Baro a Tawen

Ti Baro a Tawen ket ti panawen a pangrugian ti baro a tawen ti kalendario ken ti bilang ti tawen ti kalendario ket madegdegan. Kadagiti adu a kultura, ti pasamak ket marambakan kadagiti nadumaduma a tabas.^[1] Ti Baro a Tawen ti kalendario a Gregoriano, iti sangalubongan a panagusar ita nga aldaw, ket mapasamak iti Enero 1 (Aldaw ti Baro a Tawen), a kas isu met laeng a kaso ti kalendario a Romano ken ti kalendario a Huliano a simmaruno iti daytoy. Thi urnos dagiti bulan idi ket Enero aginggana iti Disiembre iti Daan a kalendario a Romano idi las-ud ti panagturay ni Ari Numa Pompilius idi agarup a 700 BC, segun kada Plutarch ken Macrobius, ken nagtultuloyen a naus-usar manipud iti dayta a panawen. Kadagiti adu a pagilian, a kas ti Tseka a Republika, Italia, Espania, ti Nagkaykaykaysa a Pagarian, ken ti Estados Unidos, ti Enero 1 ket nailian a piesta.

Idi las-ud ti Tengnga a Panpanawen idiay akinlaud nga Europa, bayat a ti kalendario a Huliano ket nagdama pay laeng idi a naus-usar, ti Aldaw ti Baro a Tawen ket nagdumaduma a naiyak-akar, depende iti lokasion, iti maysa kadagiti nadumaduma nga aldaw, kadagitoy ket: 1 Marso, 25 Marso, Paskua ti Panangungar, 1 Septiembre, ken 25 Disiembre. Dagitoy a panagbalbaliw ti Aldaw ti Baro a Tawen ket kadawyan a naipaspasubli iti Enero 1 iti sakbay wenno iti las-ud dagiti nadumaduma a panangampon ti kalendario a Gregoriano, a nangrugi idi 1582. Ti panagbaliw manipud ti Marso 25 – Aldaw ti Balasang, maysa kadagiti uppat a pagkapat nga al-aldaw – aginggana iti Enero 1 ket napasamak idiay Eskosia idi 1600, sakbay ti pannakaipangato iti trono ni Jaime VI ti Eskosia ti Inglatera idi 1603 wenno ti pannakaporma ti Nagkaykaysa a Pagarian idi 1707. Idiay Inglatera ken Gales (ken amin dagiti dominio ti Britaniko, a mairaman dagiti kolonia ti Amerika, ti 1751 ket nangrugi idi Marso 25 ken nagpaut kadagiti 282 nga aldaw, ken ti 1752 ket nangrugi idi Enero 1.^[2]

Dagiti nagibasaran

^ Anthony Aveni, "Happy New Year! But Why Now?" iti The Book of the Year: A Brief History of Our Seasonal Holidays (Oxford: Oxford University Press, 2003), 11–28.
^ Calendar (New Style) Act 1750 (Act of the UK Parliament) http://www.legislation.gov.uk/apgb/Geo2/24/23/data.pdf - see also http://www.adsb.co.uk/date_and_time/calendar_reform_1752/

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Baro a Tawen iti Wikimedia Commons

Daytoy nga artikulo ket pungol. Makatulongka iti Wikipedia babaen ti panagnayon iti daytoy.

[1] Anthony Aveni, "Happy New Year! But Why Now?" iti The Book of the Year: A Brief History of Our Seasonal Holidays (Oxford: Oxford University Press, 2003), 11–28.

[2] Calendar (New Style) Act 1750 (Act of the UK Parliament) http://www.legislation.gov.uk/apgb/Geo2/24/23/data.pdf - see also http://www.adsb.co.uk/date_and_time/calendar_reform_1752/

[1]

[2]