Isla Pan de Azucar (Iloilo)
 Ti pantok ti Pan de Azucar kas makita iti nakuyem nga aldaw idi 2009. | |
.svg)  Pan de Azucar Lokasion iti kaunegan ti Filipinas | |
| Heograpia | |
|---|---|
| Nagsasabtan | 11°16′49″N 123°10′14″E / 11.28028°N 123.17056°ENagsasabtan: 11°16′49″N 123°10′14″E / 11.28028°N 123.17056°E |
| Purpuro | Is-isla Concepcion |
| Kadenna a bagbagi ti danum | Baybay Bisayano |
| Kalawa | 18.4 km2 (7.1 sq mi) |
| Kangatuan nga elebasion | 574 m (1883 ft) |
| Kangatuan a punto | Bantay Pan de Azucar |
| Administrasion | |
| Rehion | Akinlaud a Visayas |
| Probinsia | Iloilo |
| Ili | Concepcion |
| Barbaranggay |
|
| Demograpia | |
| Populasion | 2,999 (2010) |
Ti Pan de Azucar (makunkunapy a kas Isla Tampisaw wenno Tambaliza [nagan pay ti maysa kadagiti baranggay iti isla]) ket ti matagtagitao nga isla iti Baybay Bisayano iti Filipinas. Ti isla ket ammo para iti Bantay Pan de Azucar ti maysa a napadsok a balisongsong ti bulkan ken ti maysa a prominente a dulon ti daga iti akin-amianan a pagserrekan ti Lingsat Guimaras.[1]
Ti Pan de Azucar ket iturayan ti ili ti Concepcion, Iloilo iti Isla Panay, ti maysa kadagiti kadakkelan ken nangruna nga isla iti Filipinas. Ti Pan de Azucar ket ti kadakkelan kadagiti 16 a kabangibang nga isla iti ili ken mangbukel iti gangani a 19 porsiento iti dagup a kalawa ti daga ti Concepcion. Segun ti senso idi 2010, ti isla ket addaan iti populasion iti 2,999.[2]
Mabalin nga aglaon ti isla kadagiti deposito ti napateg a mineral ken agdama nga inad-adal para iti panangiyaon iti mineral, a mabalin a mangdadael iti masna a kapintas iti isla ken bantay.[3]
Etimolohia[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti Bantay Pan de Azucar ket maysa kadagiti bantay ken dagiti turod iti sangalubongan a nanaganan iti "Pan de Azucar" gapu iti natayag a balisongsong a sukog a kapada iti Pan de Azucar iti maika-19 a siglo, a saan a gapu ta maipada iti Bantay Pan de Azucar iti Rio de Janeiro, Brasil a kas palso a naireporta kadagiti sumagmamano a lokal a website.[4]
Heograpia[urnosen | urnosen ti taudan]
Mabirukan ti isla iti 4.0 kilometro (2.5 mi) iti daya ti Isla Panay ken 13 kilometro (8 mi) iti amianan a daya ti maitutop nga ili ti Concepcion. Dagiti asideg nga isla ket mairaman ti Isla Sombrero, Isla Naburut, Isla Magaisi, ken Bassit nga Isla Bocot.[5]
Iti 574 metro (1,883 ft),[6] ti napadsok ti barasna a Bantay Pan de Azucar (matawtawagan pay iti Bantay Manaphag) ket ti kaprominentean a langa ken ti nasayaat a mailasin a dulon ti daga iti isla. Ti natayag a bbalisongsong ket maysa kadagiti di aktibo a bulkan iti pagilian.[1] Napalikmutan ti isla kadagiti aplaya, kas ti Aplaya Lumpatan iti Bagotao, Brgy. Macatunao a nabalitokan-duyaw aginggana iti puraw iti maris.
Ti Ladawan ti Daga ti Pan de Azucar ket ti kalawaiti 2,480.1478 a kuadrado metro a mangiraman iti luglugar ti daga ken danum iti likmut ti isla. Dagiti opisial ti lokal a gobierno ket bigbigenda ti ladawan ti baybay a kas maysa a nasalakniban a santuario, ngem ti met gobierno ti Filipinas ket sanna pay nga irangarang ti ladawan ti baybay kas maysa nga opisial a nasalakniban a lugar.[7]
Pakasaritaan[urnosen | urnosen ti taudan]
Nasapa a pakasaritaan[urnosen | urnosen ti taudan]
Kadagiti tawen ti 1600, napasamak ti maysa a bakalan iti asideg ti Pan de Azucar a nagbaetan dagiti puersa ti Filipino ken Espaniol. Ni Kapitan Juan Salagao, nga isu idi ti mayon ti Sugbú iti dayta a panawen, ket inabakda dagiti puersa ti Espaniol a nagtaud manipud idiay Mindanao, a nangikeddeng a mangpuor iti Arevalo ken Octóng.[8]
Panagmina[urnosen | urnosen ti taudan]
Naipagpagarup aa ti Pan de Azucar ket mabalin nga aglaon iti deposito iti balitok, pirak, gambang, ken zinc.[3] Nangrugi iti eksplorasion a panagkulokol ti Mindoro Resources, Ltd. idi 2012 ken nakaawat kadagiti pangiyunaan a positibo a resulta.[3][9][10]
Bagio Haiyan[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagus a limmabas ti Bagio Haiyan iti Pan de Azucar idi 2013, a nagdadaek ladagiti balay, dagiti paglakuan iti makan, ken dagiti pagkalapan a banka.[11] Nangiyeg ti Siigam a Buyot iti Filipinas (AFP) kadagiti kammasapulan a pagimbagan iti isla idi nalpas a limmabas.[12] Saanmet a naglapped ti bagio kadagiti operasion iti panagmina iti Pan de Azucar.[11]
Pagluganan[urnosen | urnosen ti taudan]
Maserrekan ti Pan de Azucar manipud iti Concepcion babaen ti bangka. Adda maysa a publiko a panagbiahe iti tunggal maysa nga aldaw; dagiti panagbiahe iti ruar iti opisial nga iskediul ket maiyurnos kadaiti pribado nga agtagikua iti bangnka.[13]
Kitaen pay[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ a b PHIVOLCS (2008-07-30). "Inactive Volcanoes Part 6". Philippine Institute of Volcanology and Seismology. Naala idi Septiembre 1, 2014.
- ^ "Total Population by Province, City, Municipality and Barangay: as of May 1, 2010" (PDF). 2010 Census of Population and Housing. National Statistics Office. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 15 Nobiembre 2012. Naala idi 20 Pebrero 2013.
- ^ a b c "Pan de Azucar Overview" Naiyarkibo 2019-03-21 iti Wayback Machine. Mindoro Resources Ltd.
- ^ "Pan de Azucar Island". Explore Iloilo. Naala idi 2014-09-01.
- ^ "Sailing Directions (Enroute) Philippine Islands" (PDF). National Geospatial-Intelligence Agency. 2008. p. 92. Naala idi 17 Hunio 2014.
- ^ "Bogo (topography map)". University of Texas in Austin Library. Naala idi 2014-09-01.
- ^ "Tampisaw Festival" Naiyarkibo 2013-12-24 iti Wayback Machine. Opisial a website ti Ili ti Concepcion, Iloilo.
- ^ Blair, Emma (ed.). "Chapter XXX". The Philippine Islands, 1493–1898, Volume XXIV, 1630–34 (ebook). Project Guttenberg. Naala idi 23 Hunio 2014.
- ^ High-grade copper at Pan de Azucar
- ^ Mindoro establishes Pan de Azucar target
- ^ a b Mindoro’s Agata project escapes wrath of typhoon Haiyan
- ^ AFP chief: Ceasefire in Yolanda-hit areas up to political leaders
- ^ "Mt. Manaphag, Pan de Azucar Island". Pinoy Mountaineer.
