Kitaen ti taudan para iti Keso

[[Papeles:Cheese market Basel.jpg|thumb|Ti paglakuan ti keso idiay Basel, [[Suisa]]]]

Ti '''keso''' ket makan a nagtaud manipud iti gatas a napataud kadagiti adu a sakup dagiti nanam, dagiti linabag, ken dagiti porma babaen ti panagtitibnok ti protina ti gatas a makunkuna iti [[kaseina]]. Daytoy ket buklen dagiti protina ken taba manipud iti [[gatas]], ken kadawyan a gatas daytoy dagiti [[baka]], [[nuang]], dagiti [[kalding]], wenno [[karnero]]. Iti las-ud ti panagpataud, ti gatas ket kadawyan a maasipikado, ken ti panagnayon ti ensima ti [[rennet]] ket isu ti pagibanagan ti panagtitibnok. Dagiti solidoket mailasin ken maitalmeg iti kanungpalan a porma.<ref>{{cite web|title=Fankhauser's Cheese Page|first=David B.|last=Fankhauser|year=2007|accessdate=2007-09-23|url=http://biology.clc.uc.edu/fankhauser/Cheese/CHEESE.HTML|archive-date=2007-09-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20070925001225/http://biology.clc.uc.edu/Fankhauser/Cheese/CHEESE.HTML|url-status=dead}}</ref> Adda met dagiti keso nga addaan kadagiti [[buot]] iti rabaw wenno amin-amin. Kaaduan kadagiti keso ket matunaw iti temperatura ti panagluto.

Adda met dagiti ginasut a mapataud a [[Listaan dagiti keso|kita ti keso]] manipud kadagiti nadumaduma a pagilian. Dagiti estiloda, linabag ken dagiti nanam depende iti tinaudan ti gatas (mairaman ti kinnan ti ayup), nupay dagitoy ket [[Pasteurisasion|pasteurisado]], ti linaon a [[taba ti mantekilia]], ti bakteria ken buot, ti proseso, ken panagkataeb. Dagiti [[yerba]], dagiti [[rekado]], wenno [[panagsuob (panagluto)|suob ti tarikayo]] ket mabalin a mausar a kas dagiti ahente ti pananginanam. Ti duyaw aginggana ti nalabbasit a maris dagiti adu a keso, a kas ti [[Red Leicester]], ket mapataud babaen ti panagnayon ti [[atsuete]].

Para kadagiti dadduma met a keso, thi gatas ket maitibnok babaen ti panagnayon kadagiti [[asido]] a kas ti [[suka]] wenno [[limon|tubbog ti limon]]. Kaduan kadagiti keso ket naasipikado bassit babaen ti bakteria, a pagtungpalan ti panagbaliw kadagiti [[laktosa|asukar ti gatas]] iti [[laktiko nga asido]], kalpasanna ti panagnayon ti rennet ket mangkompleto ti panagtibnok. Mabalin met a magun-od ti [[Begetarianismo|begeteriano]] a panagsukat ti rennet; kaaduan kadagitoy ket napataud babaen ti panagbinubod ti ''Mucor miehei'' a [[fungus]], ngem dagiti dadduma met ket naiyaon manipud kadagiti nadumaduma a sebbangan ti ''[[Cynara]]''.

== Dagiti nota ==
{{Reflist}}

== Dagiti nagibasaran ==
{{refbegin}}
* {{cite book|last=Ensrud|first=Barbara|title=The Pocket Guide to Cheese|year=1981|isbn=0-7018-1483-7|publisher=Lansdowne Press|location=Sydney}}
* {{cite book|last=Jenkins|first=Steven|title=Cheese Primer|publisher=Workman Publishing Company|year=1996|isbn=0-89480-762-5}}
* {{cite book|last=McGee|first=Harold|title=On Food and Cooking|edition=Revised|publisher=Scribner|year=2004|isbn=0-684-80001-2|pages=51–63|chapter=Cheese}}
* {{cite web|first=James|last=Mellgren|year=2003|url=http://www.gourmetretailer.com/gourmetretailer/magazine/article_display.jsp?vnu_content_id=1911696|title=2003 Specialty Cheese Manual, Part II: Knowing the Family of Cheese|accessdate=2005-10-12}}
{{refend}}

== Dagiti akinruar a silpo ==
* {{commons-nailinia|Cheese|Keso}}
* [http://biology.clc.uc.edu/fankhauser/Cheese/Cheese_course/Cheese_course.htm Nailustrado a Panagaramid ti Keso] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129100326/http://biology.clc.uc.edu/fankhauser/cheese/cheese_course/cheese_course.htm |date=2013-01-29 }} {{iti sao|en}}
* [http://www.cheese.com/ Cheese.com] – mangiraman kadagiti adu a batayan a datos dagiti nadumaduma a kita ti keso. {{iti sao|en}}
* [http://www.dairyscience.info/cheese-manufacture/114-classification-of-cheese-type.html Pannakaidasig ti keso] {{iti sao|en}}

[[Kategoria:Keso| ]]
[[Kategoria:Dagiti produkto ti paggatasan]]