Jump to content

Mehiko

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Méhiko)

Nagsasabtan: 23°N 102°W / 23°N 102°W / 23; -102

Estados Unidos dagiti Mehikano
Estados Unidos Mexicanos [1][2]  (Espaniol)
Nailian a kanta: "Himno Nacional Mexicano"
(Ilokano: Nailian a Kanta ti Mehikano)
Nailian a Selio:
Selio ti Estados Unidos dagiti Mehikano
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Siudad ti Mehiko
19°26′N 99°08′W / 19.433°N 99.133°W / 19.433; -99.133
Opisial a sasaoEspaniol [3][4]
Mabigbig a nilian a sasao62 a pagsasao dagiti patneng nga Amerindiano[5]
Grupgrupo ti etniko
- Mestiso 70%[6]
– Puraw 15%[6]
– Patneng 9.8%[7]
- Sabsabali 1%[6]
Nagan dagiti umiliMehikano
GobiernoPederal a presidensial
batay-linteg a republika[8]
Enrique Peña Nieto
Alejandro Poiré
Juan Silva Meza
LehislaturaKongreso
• Akinngato a kamara
Senado
• Akinbaba a kamara
Siled dagiti Deputado
Wayawaya 
manipud iti Espania
• Nairangarang
Septiembre 16, 1810
• Mabigbigan
Septiembre 27, 1821
Kalawa
• Dagup
1,972,550 km2 (761,610 sq mi) (Maika-14)
• Danum (%)
2.5
Populasion
• Senso idi 2010
112,322,757[9] (Maika-11)
• Densidad
57/km2 (147.6/sq mi) (Maika-142)
GDP (PPP)Karkulo idi 2011
• Dagup
$1.629 trilion[10] (Maika-11)
• Tunggal maysa a tao
$15,113[11] (Maika-58)
GDP (nominal)Karkulo idi 2011
• Dagup
$1.041 trilion[10] (Maika-13)
• Tunggal maysa a tao
$9,489[10] (Maika-58)
Gini (2010)47.2[12]
nangato
HDI (2013)decrease 0.756[13]
nangato · Maika-71
KuartaPisos (MXN)
Sona ti orasUTC−8 aginggana iti −6 (Dagiti opisial a sona ti oras ti Mehiko)
• Kalgaw (DST)
UTC−7 aginggana iti −5 (sabsabali)
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag+52
TLD ti internet.mx

Ti Estados Unidos dagiti Mehikano[14]wenno kadawyan a makunkuna a kas Mehiko[15], ket maysa nga batay-linteg a pederal a republika iti Amianan nga Amerika. Nabeddengan iti amianan iti Estados Unidos; iti abagatan ken laud babaen ti Taaw Pasipiko; iti abagatan a daya babaen ti Guatemala, Belis, ken ti Baybay Karibe; ken iti daya babaen ti Golpo ti Mehiko.[16]Naisakupan na daytoy iti nganngani a dua a riwriw a kuadrado kilometro (sumurok a 760,000 kuadrado milia),[2]Ti Méhiko ket isu ti maikalima a kadakkelan a pagilian iti Kaamerikaan babaen ti dagup a kalawa ken ti maika-13 a kadakkelan a naiwayawayas a pagilian iti lubong. Nga addan ti nakarkulo a populasion iti surmurok a 112 a riwriw,[9] isu daytoy ti maika-11 a kapusekan ti populasion ken ti kapusekan ti populasion kadagiti agsasao ti Españiol a pagilian. Ti Mehiko ket maysa a a tiponan ti muyong a nagbuklan dagiti tallo pulo ket maysa nga estado ken maysa a Pederal a Distrito, ti kapitolio a siudad.

Ti Kasakbayan ti Kolumbiano a Mehiko adu kadagiti kultura ket nataenganda dagiti napalaing a sibilisasion a kas ti Olmec, ti Toltec, ti Teotihuacan, ti Sapoteko, ti Maya ken ti Asteka sakbay nga immunada a nakakita kadagiti Europeano. Idi 1521, ti Espania nangirukma ken nangikolonisado ti teritorio manipud iti kuartelna idiay Mehiko-Tenochtitlan, a daytoy ket naadministrado a kas ti Birreinato ti Baro nga Espania. Daytoy a teritorio ket dimteng a nagbalin a ti Mehiko a kas ti panagwaywaya ket nabigbigan idi 1821. Ti kalpasan ti panagwayawaya a paset ti panawen ket naidasig idi babaen ti ekonomiko a pannakatalna, ti Mehikano-Amerikano a Gubat ken ti maipapan ti teritorio a pannakaiyakar iti Estados Unidos, ti sibil a gubat, dagiti dua nga imperio ken ti domestiko a diktadura. Ti kinaudi a naibaga ket nakaiturongan ti Mehikano a Rebolusion idi 1910, a nakaipatinggaan ti panakaiyebkas ti 1917 a Batay-linteg ken ti irurumsua ti agdama a sistema ti politika ti Mehiko. Dagiti panagbutos a natengngel idi Hulio 2000 ket nangmarka ti immuna a panangabak ti presidensia ti kasuppiatan a partido manipud iti Partido ti Institusional a Rebolusionario. Manipud idi 2006 ti pagilian ket adda iti tengnga ti maysa a druga a gubat a nakatunton kadagiti 60,000 a biag.[17]

Ti Mehiko ket maysa kadagiti kadakkelan nga ekonomia iti lubong, ken daytoy ket naipanunotan a kas maysa a rehional a bileg ken tengnga a bileg.[18][19][20] Iti maipatinayon, ti Mehiko ket isu idi ti immuna a kameng ti Latino Amerikano nga Organisasion para iti Ekonomiko a Panagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay OECD (manipud idi 1994), ken naipanpanunotan a maysa nga akinngato a tengnga a matgedan a pagilian babaen ti Banko ti Lubong.[21] Ti Mehiko ket naipanpanunotan a kas maysa a baro a naindustrialisado a pagilian[22][23][24][25] ken maysa a rumrumsua a bileg.[26] Daytoy ket addaan iti maikasangapulo ket tallo a kadakkelan ti nominal GDP ken ti maikasangapulo ket maysa a kadakkelan babaen ti pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang. Ti ekonomiana ket napigsa a naisilpo kadagiti kumaduaanna ti Nawaya a Tulagan ti Komersio ti Amianan nga Amerika (NAFTA), a naipangpangruna ti Estados Unidos.[27][28] Ti Mehiko ket mairanggo ti maikanem iti lubong ken umuna iti Kaamerikaan babaen ti bilang ti UNESCO a Tawid a Luglugar iti Lubong nga addaan iti 31,[29][30][31] ken idi 2007 ket isu idi ti maikasangapulo a kaaduan a nabisbisita a pagilian iti lubong nga adda dagiti 21.4 a riwriw nga internasional a simmangsangpet ti tungngal maysa a tawen.[32]

Etimolohia

[urnosen | urnosen ti taudan]
Nangruna nga artikulo: Nagan ti Mehiko
Ladawan ti Mehiko-Tenochtitlan manipud iti Codex Mendoza

Kalpasan ti panagun-od ti Baro nga Espania ti panakawayawaya manipud iti Espania, naikeddeng daytoy a ti baro a pagilian ket managananto manipud iti kapitoliona, ti Siudad ti Mehiko, a nabangon idi 1524 iti tuon ti taga-ugma nga Aztec a kapitolio ti México-Tenochtitlan. Ti nagan ket naggapu manipud iti Pagsasao a Nahuatl, ken di ammo ti kaibuksilanna.

Ti Mēxihco ket isu idi ti Nahuatl a termino para iti puseg a daga ti Imperio ti Aztec, a nainaganan, ti Ginget ti Mehiko, ken dagiti taona, ti Mexica, ken dagiti naipalikmut a teritorio a nagbalin nga isu ti Estado ti Mehiko a kas maysa a panakabingbingay ti Baro nga Espania sakbay ti pannakawayawaya (ipada ti Latium). Daytoy ket sapasap a naipanunotanm a maysa a toponimo para iti ginget a nagbalin a ti kangrunaan nga etonimo para iti nagbanagan ti Tinallo a Kumaduaan ti Aztec, wenno ti baliktadna daytoy.

Ti pasakbay a -co ket isu ti lokatibo ti Nahuatl , a mangaramid a nagan ti lugar ti balikas. Iti labes ti daytoy, ti etimolohia ket di am-ammo. Naisingasing daytoy a naala manipud iti Mextli wenno Mēxihtli, ti nalimed a nagan para iti dios ti gubat ken patron dagiti Aztec, ti Huitzilopochtli, nga iti kaso ti Mēxihco ket kayatna a sawen ti "Lugar a pagtaengan ti Huitzilopochtli".[33] Ti sabali pay a hipotesis[34] ket mangisingasing ti Mēxihco ket naala manipud iti maysa a a panagtipon ti dua a balikas ti Nahuatl a balikas para iti "bulan" (mētztli) ken puseg (xīctli). A kayatna a sawen daytoy ti ("Lugar iti Tengnga ti Bulan") a mabalin a mangibagbaga ti puesto ti Tenochtitlan idiay tengnga ti Danaw Texcoco. Ti sistema dagiti nagsisilpo a danaw, a nakapormaan ti sentro ti Texcoco, ket adda ti porma ti maysa a kuneho, a dagiti Mesoamerikano a pareidolia a mainaig iti bulan. Ti sabali pay a hipotesis ket mangisingasing a naala daytoy manipud iti Mēctli, ti diosen ti maguey.[34]

Ti nagan ti siudad-estado ket naisurat ti Espaniol iti México nga adda iti ponetiko a pateg ti <x> a letra iti Mediebal nga Espaniol, a nangirepresenta ti awan timek a prikatiba a postalbeolar ti [ʃ]. Daytoy nga uni, ken ti pay natimekan a prikatiba a postalbeolar ti [ʒ], a nangirepresenta ti <j>, ket nagbalin ti maysa a awan timek a makedngan a prikatiba ti [x] idi las-ud ti maika-16 a siglo. Daytoy ket nangiturong ti sabsabali a pannakaibaga ti ti Méjico kadagiti nadumaduma apablaak iti Espaniol, a kangrunaan idiay Espania, nga idiay Mehiko ken dagiti pagilian nga agsasao ti Espaniol ket kinaykayatda ti panagiletra a México. Kadagiti napalabas a tawen ti Real Academia Española, nga agalalagad ti pagsasao nga Espaniol, ket nangikeddeng a dagitoy dua a kita ket mabalin a maawat iti Espaniol ngen ti maipatpatalked a panangiletra ket ti México.[35] Kaaduan kadagiti pablaak kadagiti amin nga agsasao ti Espaniol a pagilian ket sursurotendan daytoy, urayno ti pagpilia a sabali a kita ket sagpaminsan pay laeng a maus-usar.Iti Ingles, ti <x> iti Mexico ket saan a mangirepresenta ti kasisigud wenno ti agdama nga uni, ngem ti konsonante a rimpuok ti [ks].

Ti opisial a nagan ti pagilian ket nagbalbaliw kadagiti panagbalbaliw ti porma ti gobierno. Iti dua nga okasion (1821–1823 ken 1863–1867), ti pagilian ket naam-ammuan idi a kas ti Imperio Mexicano (Imperio Mehikano). Amin kadagiti tallo a batay-linteg (1824, 1857 ken ti 1917, ti agdama abatay-linteg) ket agus-usar ti nagan nga Estados Unidos Mexicanos[36]—wenno ti sabali a pannakaibaga nga Estados Unidos mexicanos[37] ken Estados-Unidos Mexicanos,[38] nga amindagitoy ket naipatarus ti Ilokano a kas ti "Estados Unidos dagiti Mehikano". Ti termino a República Mexicana, "Mehikano a Repubika" ket nausar idi kadagiti Linteg ti Batay-linteg ti 1836.[39]

Administratibo a pannakabingbingay

[urnosen | urnosen ti taudan]
Nangruna nga ar-artikulo: Dagiti politikal a pannakabingbingay ti Mehiko ken Listaan dagiti Mehikano nga estado babaen ti populasion

Ti Estados Unidos dagiti Mehikano ket maysa a pederasion dagiti tallo pulo ket maysa a nawaya ken dagiti naturay nga estado, a mangporma ti maysa a kappon nga agsansanay ti grado ti pannakaturay kadagiti Pederal a Distrito ken dagiti dadduma a teritorio.

Ti tunngal maysa nga estado ket adda ti bukodna a batay-linteg, kongreso, ken maysa nga ukom, ken dagiti umili ket agbutbutos babaen ti dagus a panagbutos ti gobernador para iti innem a tawen a termino, ken dagiti pannakabangi kadagiti bukodda a maymaysa a kamara a kongreso ti estado para iti tallo a tawen a termino.[40]

Ti Pederal a Distrito ket maysa a naipangpangruna a politikla a pannakabingbingay a tagikua ti sibubukel a pederasion ken saan a ti maysa a naisangsangayan nga estado, ken iti kastoy, ad-adu ti naipatingga a lokal a papel a panagturay ngem dagiti estado ti pagilian.[41]

Dagiti estado ket nabingbingay kadagiti munisipalidad, ti kabassitan a politikal nga entidad ti administrasion iti pagilian, a tinurayan babaen ti maysa a mayor wenno presidente ti munisipio (Presidente munisipal), a binutosan babaen dagiti agtaeng babaen ti kinaadu.[42]


Pakasaritaan

[urnosen | urnosen ti taudan]
Nangruna nga artikulo: Pakasaritaan ti Mehiko
Chichen Itza
Pakaimatangan ti piramida ti bulan idiay Teotihuacan, ti maysa a dakkel a a kasakbayan ti Columbiano a siudad, nga addaan kadagiti ad-adu ngem 150,000 a nagtataeng idi katurayna idi maika-5 a siglo.
Jade a maskara ti Azteca manipud iti maika-14 a siglo a mangipakpakita ti dios a ni Xipe Totec.

Dagiti taga-ugma a kultura

[urnosen | urnosen ti taudan]

Arkaiko a paset ti panawen

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti kasapaan a tidda ti tao idiay Mehiko ket dagiti sangkap dagiti ramit a bato a nabirukan idiay asideg ti kampo ti apoy idiay Ginget ti Mehiko ken napetsaan babaen ti radio karbon idii circa 23,000 a tawtatwen.[43] Ti Mehiko ket isu ti lugar ti panagtaltalon ti mais ken bukbukel a gapuanan ti maysa a nagdaliasatan manipud dagiti paleo-Indiano agan-anup ken agburburas kadagiti purok ti sedentario nga agrikultura idi rugi ti 7000 BCE.

Dagiti klasiko a paset ti panawen

[urnosen | urnosen ti taudan]

Iti simmarsaruno a naporma a luglugar a nagtaltalonan ti mais ken dagiti kultural a kababalin a kas ti narikut a mitolohiko ken relihioso a narikut, ti maysa a vigesimal a numeriko a sistema (naibatay ti duapulo a sistema ti panagbilbilang), ket naiwarwaras kadagiti Mehikano a kultura iti sabsabali a lugar ti Mesoamerika.[44] Iti daytoy a paset ti panawen dagiti purok ket nangrugrugida a nagbalbalin a sosial a napagustuan ken naparang-ay iti maysa a Naidauluan ti hepe, ken ti panagirang-ay kadagiti dakkel a sentro ti pagseremonian.[45]

Kadagiti kasapaan a narikut a sibilisasion idiay Mehiko idi ket ti Olmec a kultura a nagrangrang-ay idiay Aplaya ti Golpo idi agarup a 1500 BCE. Ti Olmec a kababalin ti kultura ket naiwarwaras babaen ti Mehiko kadagiti sabali a pannakaporma a panawen ti kultura idiay Chiapas, ti Oaxaca ken ti Ginget ti Mehiko. Ti pannkaporma a paset ti panawen ket nakakitkita ti pannakaiwarwaras ti naisangsangayan a relihioso ken dagiti simboliko a tradision, ken dagiti pay artistiko ket dagiti arkitektural a karikutan.[46] Iti simmarsaruno a kasakbayan a klasiko a paset ti panawen, dagiti sibilisasion ti Maya ken Zapoteco ket nakaparang-ayda kadagiti narikut a sentro idiay Calakmul ken Monte Albán. Iti las-ud ti daytoy a paset ti panawen ti immuna nga gapyso a Mesoamerikano a sistema ti panagsurats ket naparang-ay kadagiti kultura ti Epi-Olmec ken ti Zapoteco, ken ti Mesoamerikano a tradision ti panagsurat ket nakaabot ti kasayaatna iti Klasiko a Maya a Hieroglipiko a sinuratan.[47]

Idiay Tengnga a Mehiko, ti karang-ayan a klasiko a paset ti panawen ket nakakita ti irarang-ay tiTeotihuacano, a nagporma ti milisia ken komersio nga imperio a ti politikal nga impluensiana ket naigay-at iti abagatan aginggana iti Maya a luglugar ken iti pay amianan. Iti paset ti panawen a karang-ayna, ti Teotihuacan, ket naglaon kadagiti kadakkelan a pyramide nga estruktura a nabangon idi kasakbayan ti Columbian nga Kaamerikaan, adda ti populasion iti nasurok a 150,000 a tattao. Iti panawen a pannakarebba ti Teotihuacán idi agarup a 600 CE, ti panagsalsalisal a baetan dagiti kangrunaan a sentro ti politiko ket nangrugrugi idiay tengnga a Mehiko a kas ti Xochicalco ken Cholula. Iti daytoy a panawen idi las-ud ti Epi-Klasiko a Nahua a tattao ket nangrugrugida nga immal-alis iti abagatan idiay Mesoamerika manipud iti Amianan, ken politikal ken kultural a nagbalbalinda a nagturturay idiay tengnga a Mexico, idi pinapanawda dagiti agsasao kadagiti pagsasao a Oto-Manguean.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ "Opisial a Nagan iti Pagilian". MX: Ti Presidensia ti Mehiko. 2005-03-31. Naala idi 2010-05-30.
  2. ^ a b Méhiko a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
  3. ^ "Sapasap a Paammo a maipapan iti Mehiko". MX: Sekretario iti Ganganaet a Pannakibiang. 2011-04-26. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-04-20. Naala idi 2011-04-26.
  4. ^ "Encyclopaedia Britannica – Dagiti pagsasao ti Mehiko". britannica.com. 2011-04-26. Naala idi 2011-04-26.
  5. ^ Ti Sapasap a Linteg dagiti Karbengan ti Lingguistika para kadagiti Patneng a Tattao ket maibigbiganna amin dagiti Amerindio a minoridad a pagsasao, a mairaman ti Espaniol, a kas nailian a pagsasao ken naitimbeng nga umisu laeng kadagiti teritorio a maisasao. Ti gobierno ket maibigbigan na dagiti 62 a patneg a pagsasao, ken dagiti sabsabali a kita a saan mawawatan. "Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas". www.gob.mx. Méhiko: CDI. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-05-01. Naala idi 2012-01-21.
  6. ^ a b c Lizcano Fernández, Francisco (Mayo 2005). "Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI" (PDF). Convergencia (iti Espaniol). Méhiko: Universidad Autónoma del Estado de México, Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades. 38: 185–232, table on p. 218. ISSN 1405-1435. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2014-02-24. Naala idi 2012-01-21.
  7. ^ "Síntesis de Resultados" (PDF). Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas. 2006. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2016-03-04. Naala idi 2010-12-22.
  8. ^ "Politikal a Batay-linteg dagiti Nagkaykaysa nga Estado ti Méhiko Titulo 2 Artikulo 40" (PDF). MX: SCJN. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-05-11. Naala idi 2010-08-14.
  9. ^ a b "INEGI 2010 nga Estadistika ti Senso". inegi.org.mx. Naala idi 2010-11-25.
  10. ^ a b c "World Economic Outlook Database, Oktubre 2010". IMF. Naala idi 5 Marso 2011.
  11. ^ "IMF".
  12. ^ "Gini Index". World Bank. Naala idi Mayo 23, 2012.
  13. ^ "2013 Human Development Report Statistics" (PDF). Human Development Report 2013. United Nations Development Programme. Marso 14, 2013. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2013-03-19. Naala idi Marso 16, 2013.
  14. ^ Rubino, Carl Ralph Galvez (2000). "Mehikano". Ilocano Dictionary and Grammar: Ilocano-English, English-Ilocano (iti Ingles ken Ilokano). University of Hawaiʻi Press. p. 366. ISBN 978-0-8248-2088-6.
  15. ^ Rubino, Carl Ralph Galvez (2000). "Mehiko". Ilocano Dictionary and Grammar: Ilocano-English, English-Ilocano (iti Ingles ken Ilokano). University of Hawaiʻi Press. p. 366. ISBN 978-0-8248-2088-6.
  16. ^ Heograpiko a Diksionario ti Merriam-Webster, Maika-3 nga ed. Springfield, MA: Merriam-Webster, Inc.; p. 733
  17. ^ "Quinto año de gobierno". Semanario Zeta. 2011-11-12. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-07-02. Naala idi 2012-09-27.{{cite news}}: Panagtaripato ti CS1: bot: di ammo ti kasasaad ti kasisigud nga URL (silpo)
  18. ^ "Kasano ti mangipada kadagiti rehional a bileg: dagiti panagusig a konsepto ken panagsukisok dagiti topiko" (PDF). Britaniko a Gimong ti Internasional a Panagadadal. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2012-11-30. Naala idi Abril 11, 2012.
  19. ^ "Ministro ti Ganganaet a Pannakibiang ti Hapon" (PDF). Naala idi 2012-05-07.
  20. ^ "Oxford Analytica". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-04-24. Naala idi 2012-09-27.
  21. ^ "Pagilian ken Agpatpautang a Grupgrupo". Banko ti Lubong. Naala idi Marso 5, 2011. Ti Akinngato a tengnga a Matgedan a naipalawagan a kas ti matgedan ti tungngal maysa a tao a nagbaetan ti $3,976 – $12,275
  22. ^ Paweł Bożyk (2006). "Baro a Naindustrialisado a Pagilian". Globalisasion ket Panagbalbaliw ti Ganganaet nga Annuroten ti Ekonomiko. Ashgate Publishing, Ltd. p. 164. ISBN 0-7546-4638-6.
  23. ^ Mauro F. Guillén (2003). "Dagiti Multinational, Ideolohia, ken Naurnos a Panagobra". Dagiti Patingnga ti Pagtutumpongan. Unibersidad ti Princeton a Pagmalditan. pp. 126 (Tabla 5.1). ISBN 0-691-11633-4.
  24. ^ David Waugh (2000). "Dagiti Agpatpataud nga Industria (kapitulo 19), panagrangrang-ay ti Lubong (kapitulo 22)". Heograpia, Ti Napagkaykaysa nga Arngian. Nelson Thornes Ltd. pp. 563, 576–579, 633, and 640. ISBN 0-17-444706-X.
  25. ^ N. Gregory Mankiw (2007). Dagiti Punganayan dagiti Ekonomia. Mason, Ohio: Thomson/South-Western. ISBN 978-0-324-22472-6.
  26. ^ "G8: Nupay dagiti paggiddiatan, ti Mehiko ket Nanam-ay a kas Rumrumsua a Bileg". Ipsnews.net. Hunio 5, 2007. Naala idi Mayo 30, 2010.
  27. ^ Mehiko (05/09). Departamento ti Estado ti Estados Unidos. Naala idi:2009-11-25
  28. ^ CRS a Reporta para iti Kongreso. Serbisio ti Kongresional a Panagsukisok. Nobiembre 4, 2008
  29. ^ "UNESCO World Heritage Centre – World Heritage List". UNESCO. Naala idi Mayo 25, 2012.
  30. ^ "Mexico's World Heritage Sites Photographic Exhibition at UN Headquarters". Whc.unesco.org. Naala idi Mayo 30, 2010.
  31. ^ Tabla dagiti Tawid a Lugar iti Lubong babaen ti pagilian
  32. ^ "Turismo" (PDF). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-07-28. Naala idi Mayo 30, 2010.
  33. ^ Aguilar-Moreno, Manuel (2006). Manual ti Biag iti Asteka a Lubong. Facts of Life, Inc. p. 19. ISBN 0-8160-5673-0.
  34. ^ a b "Nombre del Estado de México". Gobierno ti Estado ti Mehiko. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-04-27. Naala idi Oktubre 3, 2007. (iti Espaniol)
  35. ^ http://buscon.rae.es/dpdI/SrvltConsulta?lema=méxico
  36. ^ "El cambio de la denominación de "Estados Unidos Mexicanos" por la de "México" en la Constitución Federal". Ierd.prd.org.mx. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-03-11. Naala idi Nobiembre 4, 2009.
  37. ^ "Constitucion Federal de los Estados Unidos Mexicanos (1824)". Tarlton.law.utexas.edu. Septiembre 2, 2009. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-07-20. Naala idi Oktubre 30, 2010.
  38. ^ "Constitución Mexicana de 1857". Tlahui.com. Naala idi Mayo 30, 2010.
  39. ^ Leyes Constitucionales de 1836 Naiyarkibo 2016-01-14 iti Wayback Machine. Cervantes Virtual
  40. ^ "Artikulo 116". Politikal a Batay-linteg ti Estados Unidos Mehikanos. Kongreso ti Kappon ti Estados Unidos Mehikanos. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-11-13. Naala idi Oktubre 7, 2007.
  41. ^ "Artikulo 112". Politikal a Batay-linteg ti Estados Unidos Mehikanos. Kongreso ti Kappon ti Estados Unidos dagiti Mehikano. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-11-13. Naala idi Oktubre 7, 2007.
  42. ^ "Artikulo 115". Politikal a Batay-linteg ti Estados Unidos Mehikanos. Kongreso ti Kappon ti Estados Unidos dagiti Mehikano. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2006-11-13. Naala idi Oktubre 7, 2007.
  43. ^ "Dagiti Patneng nga Amerikano: Dagiti Kasapaan a Panagak-akar". MSN Encarta. 2009. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-06-14. Naala idi 2013-02-06.
  44. ^ Kirchhoff, Paul (1943). "Mesoamérica — Sus Límites Geográficos, Composición Étnica y Caracteres Culturales". Acta Americana 1 (1): 92–107.
  45. ^ Carmack, Robert; et al. (1996). Ti legado ti Mesoamerika: ti pakasaritaan ken kultura ti maysa a sibilisasion ti Patneng nga Amerikano. New Jersey: Prentice Hall.
  46. ^ Diehl, Richard A. (2004). Dagiti Olmec : Immuna a Sibilisasion ti Amerika. Londres: Thames ken Hudson. pp. 9–25.
  47. ^ Sampson, Geoffrey; Dagiti sistema ti panagsursurat: Ti Linguistoko a Pangyuna, Hutchinson (Londres), 1985.

Bibliograpia

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Krauze, Enrique (1998). Mehiko: Biograpia ti Bileg: Ti pakasaritaan ti Moderno a Mehiko 1810–1996. New York, New York: Harper Perennial. p. 896. ISBN 0-06-092917-0.
  • Meyer, Michael C.; William H. Beezley (2000). Ti Oxford a Pakasaritaan ti Mehiko. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. p. 736. ISBN 0-19-511228-8.
  • Parkes, Henry Bamford (1972). Ti Pakasaritaan ti Mehiko (Maika-3 nga ed.). Boston: Houghton Mifflin. ISBN 0-395-08410-5.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Mehiko iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Mehiko manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehiko&oldid=402112"