Kitaen ti taudan para iti Sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko

{{Infobox pamilia ti pagsasao
|name=Akin-abagatan nga Oceaniko
|region=[[Vanuatu]], [[Baro a Caledonia]]
|familycolor=Austronesio
|fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]]
|fam3=[[Sasao nga Oceaniko|Oceaniko]]
|fam4=[[Sasao a Tengnga–Akindaya nga Oceaniko|Tengnga–Akindaya]]
|child1=[[Sasao nga Amianan a Vanuatu|Amianan a Vanuatu]]
|child2=[[Sasao a Tengnga a Vanuatu|Tengnga a Vanuatu]]
|child3=[[Sasao nga Abagatan a Vanuatu|Abagatan a Vanuatu]]
|child4=[[Sasao a Baro a Caledonio|Baro a Caledonio]]
|glotto=awan
|map=Oceanic languages.svg
|mapcaption={{legend|#0000FF|Southern Oceanic}}
}}

Ti '''sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko''' ket ti [[Pannakaisilpo (lingguistika)|pannakaisilpo]] ti [[Sasao nga Oceaniko|Oceaniko]] a naisasao idiay [[Vanuatu]] ken [[Baro a Caledonia]]. Daytoy ket insingasing babaen da Lynch, Ross, ken Crowley idi 2002 ken sinuportaran babaen ti kanungpalan a panagadal. Inkeddengda daytoy a maysa a [[Pannakaisilpo (lingguistika)|pannakaisilpo]] imbes a maysa a grupo ti pagsasao nga agraman iti maysa a nasayaat a naipalawag a naiyumok nga estruktura.

== Pannakaidasig ==
Agkadua nga igrupo ni Clark (2009) dagiti pagsasao nga [[Sasao nga Amianan a Vanuatu|Amianan a Vanuatu]] ken [[Sasao a Tengnga a Vanuatu|Tengnga a Vanuatu]] iti maysa a grupo ti ''Amianna–Tengnga aa Vanuatu'' (North–Central Vanuatu-NCV) ken konstruktuenna manen ti Proto-Amianan–Tengnga a Vanuatu,<ref name="Clark-Vanuatu">{{cite book |last=Clark |first=Ross |date=2009 |title=Leo Tuai: A comparative lexical study of North and Central Vanuatu languages |location=Canberra |publisher=Pacific Linguistics|lang=en }}</ref> ngem daytoy ket saan nga awaten babaen ni [[John Lynch (lingguista)|Lynch]] (2018).<ref>{{cite journal |last=Lynch |first=John |author-link=John Lynch (lingguista) |date=2018 |title=Final Consonants and the Status of Proto-North-Central Vanuatu |url=https://www.langlxmelanesia.com/LLM%20Vol.%2036_Lynch_PNCV.pdf |journal=Journal of the Linguistic Society of Papua New Guinea |issn=0023-1959 |volume=36 |lang=en |access-date=2021-07-21 |archive-date=2020-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200714082445/https://www.langlxmelanesia.com/LLM%20Vol.%2036_Lynch_PNCV.pdf |url-status=dead }}</ref>

Iti pay maipatinayon iti [[sasao a Reefs – Santa Cruz]] ken ti [[sasao a Meso-Melanesio]] iti akinlaud nga [[Is-isla Solomon]], ibagbaga pay ni Geraghty (2017) nga adu kadagiti sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko ket masansanda a dagiti leksiko ken tipolohiko nga aggiddiat a pagsasao a mabalin nga iti [[estrato (lingguistika)|sub-estrato]] a [[Sasao a Papuano|Papuano]] – a naipangpangruna ti [[Sasao a Santo|Santo]], [[Sasao a Malakula|Malakula]], [[Sasao nga Abagatan a Vanuatu|Abagatan a Vanuatu]], ken ti sasao a [[Sasao a Baro a Caledonio|Baro a Caledonio]], ken sumagmamano pay a mabalin ti [[sasao a Tengnga a Vanuatu]] ti [[Ambrym]] ken [[Efate]].<ref name="Geraghty-Eastern-Melanesia">{{cite book |last=Geraghty |first=Paul |editor1-last=Hickey |editor1-first=Raymond |date=2017 |title=The Cambridge Handbook of Areal Linguistics |chapter=Languages of Eastern Melanesia |location=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |pages=821–851 |doi=10.1017/9781107279872.030|isbn=978-1-107-27987-2 |lang=en }}</ref>{{rp|823-826}} Nupay kasta, dagiti pagsasao iti akindaya nga Is-isla Solomon, a mairaman ti [[Guadalcanal]], [[Malaita]], [[Makira]], ken dagiti kaariping nga isla, ket ad-aduda a konserbatibo, ken saanda unay a leksiko nga agiddiat ngem ti [[sasao a Temotu]] ken dagiti pagsasao ti akinlaud a Solomon.

== Dagiti pagsasao ==
Iti panagsurot ken ni Clark (2009) ken ti ''[[Glottolog]]'' 4.0, adda dagiti uppat a nagruna a grupo ti maipalawag, dagitoy ket ti [[Sasao nga Amianan a Vanuatu|Amianan a Vanuatu]], [[Sasao a Tengnga a Vanuatu|Tengnga a Vanuatu]], [[Sasao nga Abagatan a Vanuatu|Abagatan a Vanuatu]], ken ti [[Sasao a Baro a Caledonio|Baro a Caledonio]]. Amin dagiti uppat a grupo ket dagiti [[Pannakaisilpo (lingguistika)|pannakaisilpo]].<ref name="Clark-Vanuatu" /><ref name="Glottolog-4-0">{{cite web |url=https://glottolog.org |title=Glottolog |version=4.0 |editor1-last=Hammarström |editor1-first=Harald |editor2-last=Forkel |editor2-first=Robert |editor3-last=Haspelmath |editor3-first=Martin |date=2019 |location=Jena |publisher=Max Planck Institute for the Science of Human History|lang=en }}</ref>

*[[Sasao nga Amianan a Vanuatu|Aminana a Vanuatu]]
**[[Sasao a Torres–Banks|Torres–Banks]]<ref name="Francois-2011">{{citation |last=François |first=Alexandre |year=2011 |title=Social ecology and language history in the northern Vanuatu linkage: A tale of divergence and convergence |journal=Journal of Historical Linguistics |volume=1 |issue=2 |pages=175–246 |doi=10.1075/jhl.1.2.03fra |url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01137682/document|hdl=1885/29283 |hdl-access=free |lang=en }}</ref>
**[[Sasao nga Espiritu Santo|Espiritu Santo]]<ref name="Tryon-Santo">Tryon, Darrell. 2010. The languages of Espiritu Santo, Vanuatu. In [[John Bowden (lingguista)|John Bowden]] and Nikolaus P. Himmelmann and Malcolm Ross (eds.), ''A journey through Austronesian and Papuan linguistic and cultural space: papers in honour of Andrew K. Pawley'', 283-290. Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.</ref>
**(dadduma pay)
*[[Sasao a Tengnga a Vanuatu|Tengnga a Vanuatu]]
**[[Sasao a Malakula|Malakula]]
**(dadduma pay)
*[[Sasao nga Abagatan a Vanuatu|Abagatan a Vanuatu]]
*[[Sasao a Baro a Caledonio|Baro a Caledonio]]

=== Lynch (1995) ===
Tentatibo nga ingrupo ni [[John Lynch (lingguista)|Lynch]] (1995) dagiti pagsasao a kas dagiti sumaganad:<ref>Lynch, Ross, & Crowley (2002:112)</ref>

*Pamilia ti [[Sasao a Banks–Torres|Banks–Torres]]
*Pamilia ti [[Sasao nga Amianan a laud a Santo|Amianan a laud a Santo]]
*Pamilia ti [[Sasao nga Abagatan a laud a Santo|Abagatan a laud a Santo]]
*[[Pagsasao a Sakao|Sakao]]
*Pamilia ti [[Sasao a Daya a Santo|Daya a Santo]]
*Pamilia ti [[Sasao nga Ambae–Maewo|Ambae–Maewo]]
*Pannakaisilpo ti Nuklear Snga Akin-abagatan nga Oceaniko
**Pannakaisilpo ti Tengnga a Vanuatu
***[[Sasao nga Aplaya a Malekula|Aplaya a Malekula]]
***[[Sasao nga Interior a Malekula|Interior a Malekula]]
***[[Sasao a Pentecosta|Pentecosta]]
***[[Sasao nga Ambrym–Paama|Ambrym–Paama]]
**Epi–Efate
***[[Sasao nga Epi|Epi]]
***[[Sasao a Shepherds–Amianan nga Efate|Shepherds–Amianan nga Efate]]
**Abagatan nga Efate – Pannakaisilpo ti Akin-abagatan a Melanesio
***Network ti dialekto ti [[Pagsasao nga Abagatan nga Efate|Abagatan nga Efate]]
***Pamilia ti Akin-abagatan a Melanesio
****Pamilia ti [[Sasao nga Abagatan a Vanuatu|Akin-abagatan a Vanuatu]]
****Pamilia ti [[Sasao a Baro a Caledonio|Baro a Caledonio]]

Dagiti saan a nuklear a sanga ket nairamanda iti Akin-amianan a Vanuatu.

=== Ross, Pawley, & Osmond (2016) ===
Insingasing da Ross, Pawley, & Osmond (2016) ti sumaganad nga internal a pannakaidasig para iti Akin-abagatan nga Oceaniko.<ref>Ross, Malcolm; Pawley, Andrew; Osmond, Meredith (eds). [http://hdl.handle.net/1885/106908 ''The lexicon of Proto Oceanic: The culture and environment of ancestral Oceanic society'']. Volume 5: [https://openresearch-repository.anu.edu.au/bitstream/1885/106908/9/RossPawleyOsmond-ProtoOceanicLexicon-Vol5-PeopleMindBody.pdf People: body and mind]. 2016. Asia-Pacific Linguistics (A-PL) 28.</ref>{{rp|10}}

*Pannakaisilpo ti Akin-abagatan nga Oceaniko
**[[Sasao nga Amianan a Vanuatu|Pannakaisilpo ti Amianan a Vanuatu]]
**Pannakaisilpo ti Nuklear nga Akin-abagatan nga Oceaniko
***[[Sasao a Tengnga a Vanuatu|Pannakaisilpo ti Tengnga a Vanuatu]]
***[[Sasao nga Abagatan a Vanuatu]]
***[[Sasao a Baro a Caledonio|Sasao a Loyalties-Baro a Caledonio]]

== Kitaen pay ==
*[[Dagiti pagsasao ti Vanuatu]]

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}
*[[John Lynch (lingguista)|Lynch, John]], ken ni [[Terry Crowley (lingguista)|Terry Crowley]]. 2001. ''Languages of Vanuatu: A New Survey and Bibliography''. (Pacific Linguistics, 517.) Canberra: Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University.
*[[John Lynch (lingguista)|Lynch, John]], [[Malcolm Ross (lingguista)|Malcolm Ross]] & [[Terry Crowley (lingguista)|Terry Crowley]]. 2002. ''The Oceanic languages.'' Richmond, Surrey: Curzon Press.
*Clark, Ross. 2009. ''*Leo Tuai: A comparative lexical study of North and Central Vanuatu languages.'' Canberra: Pacific Linguistics (Research School of Pacific and Asian Studies, The Australian National University).

{{Sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko}}
{{Sasao nga Austronesio}}

[[Kategoria:Sasao nga Akin-abagatan nga Oceaniko| ]]
[[Kategoria:Sasao a Tengnga–Akindaya nga Oceaniko]]