Kitaen ti taudan para iti Sasao nga Alor–Pantar

{{Infobox pamilia ti pagsasao
|name=Alor–Pantar
|region=[[Isla Alor]], [[Isla Pantar]], Indonesia
|familycolor=Papuano
|fam1=[[Sasao a Trans–Baro a Guinea|Trans–Baro a Guinea]] ?
|fam2=[[Sasao a Laud a Trans–Baro a Guinea|Laud a Trans–Baro a Guinea]] ?
|fam3=Laud a Bomberai – [[Sasao a Timor–Alor–Pantar|Timor–Alor–Pantar]] ?
|child1=[[Sasao nga Alor|Alor]]
|child2=nadumaduma a pagsasao ti Pantar
|child3=mabalin a [[Pagsasao a Bunak|Bunak]]
|glotto=alor1249
|glottorefname=Alor–Pantar
|map = Alor-pantar map color.png
|mapcaption=Dagiti pagsasao ti Pantar (kanigid) ken Alor (kanawan). Dagiti puraw nga enclave iti asideg ti Blagar, Retta ken Tereweng. Ti "Akinlaud a Pantar" ket Lamma. Ti Kafoa (Jafoo) ket ti nangisit a lugar iti pagbaetan ti  Kelon (Klon) ken Abui. Nairaman ti Kabola iti Adang. Ti [[Pagsasao nga Alores|Alores]] ket maysa a pagsasao nga Austronesio.
}}

Ti '''sasao nga Alor–Pantar''' ket ti pamilia ti nalawag nga agkakabagian a [[sasao a Papuano]] a naisasao kadagiti isla ti [[purpuro Alor]] iti asideg ti [[Timor]] idiay akin-abagatan nga Indonesia. Mabalin dagitoy nga as-asideg a kabkabagian ti saan a sasao nga Austronesio ti akinlaud a Timor, ngem saan pay a nalawag daytoy. Ti ad-adayo a pannakaikabagian iti [[sasao a Trans–Baro a Guinea]] ti peninsula Bomberai ket naisingasingen a naibatay iti pronominal nga ebidensia, ngem urayno masansan a nadakdakamat, daytoy ken saan pay a nasayaat a naipatakder.

== Dagiti pagsasao ==
Ti pamilia ket kombensional a nabingbingay kadagiti dua a sangas, a naipatengnga kadagiti isla ti [[Isla Alor|Alor]] ken [[Isla Pantar|Pantar]].

* Sanga nga Alor: [[Pagsasao a Kamang|Kamang]] (Woisika), [[Pagsasao nga Abui|Abui]], [[Pagsasao nga Adang|Adang]]–[[Pagsasao a Kabola|Kabola]], [[Pagsasao a Kafoa|Kafoa]] (Jafoo), [[Pagsasao a Kui (Indonesia)|Kui]], [[Pagsasao a Kelon|Kelon]]
* Sanga a Pantar: [[Pagsasao a Blagar|Blagar]], [[Pagsasao a Tewa Papuano|Tewa]], [[Pagsasao a Lamma|Lamma]], [[Pagsasao a Nedebang|Nedebang]], [[Pagsasao a Retta|Retta]]

Ti [[Pagsasao a Tereweng|Tereweng]] ket sagpaminsan a naikedkeddeng a sabali a pagsaao manipud iti Blagar, ken ti [[Pagsasao a Hamap|Hamap]] ket sagpaminsan a sabali manipud iti Adang. Ti Abui, Kamang, ken ti Kabola ket mabalinda pay a saan a dagiti unitario a pagsasao.

Ti maika-15 nga edision ti [[Ethnologue]] ket inramanna ti [[Pagsasao a Makasae|Makasae]] a kas ti maikatlo a sanga, ngem ammo itan a daytoy ket imbes ket a kabagian ti [[Sasao nga Oirata–Makasai|Oirata–Fataluku]].

=== Holton, et al. (2012) ===
Insingasing ti Holton, et al. (2012) ti sumaganad a pannakaidasig iti subgrupo para iti sasao nga Alor–Pantar, a dagiti agmaymaysa a pagsasao ket namarkaan iti italiko.<ref name="Holton">Holton, Gary, Marian Klamer, František Kratochvíl, Laura C. Robinson, Antoinette Schapper. 2012. "The Historical Relations of the Papuan Languages of Alor and Pantar". Oceanic Linguistics, Vol. 51, No. 1, Hunio 2012</ref>

*''Proto-Alor–Pantar''
**[[Pagsasao a Tewa Papuano|Teiwa]]
**[[Pagsasao a Nedebang|Nedebang]]
**[[Pagsasao a Kaera|Kaera]]
**[[Pagsasao nga Akinlaud a Pantar|Akinlaud a Pantar]] (Mauta, Tubbe, Lamma)
**Alor (panagtitipon ti <nowiki>*k, *q</nowiki>)
***[[Pagsasao a Kui (Indonesia)|Kui]]
***[[Pagsasao nga Abui|Abui]]
***[[Pagsasao a Kamang|Kamang]]
***?[[Pagsasao a Kafoa|Kafoa]] (Jafoo)
***Laud nga Alor (*s > {{IPA|/h/}})
****[[Pagsasao a Klon|Klon]]
****Straits (*k > Ø, *g > {{IPA|/ʔ/}})
*****[[Pagsasao a Blagar|Blagar]]–[[Pagsasao a Retta|Retta]]
*****[[Pagsasao nga Adang|Adang]]
***Daya nga Alor (*b > {{IPA|/p/}}, *s > {{IPA|/t/}})
****[[Pagsasao a Sawila|Sawila]] (cf. [[Sasao a Tanglapui]])
****[[Pagsasao a Wersing|Wersing]] (Kolana)

Ti "Proto-Alor–Pantar" ket mabalin a kapada ti Proto-[[Sasao a Timor-Alor-Pantar|Timor–Alor–Pantar]], gapu ta dagiti pagsasao iti ruar ti sanga nga Alor ket kasla saan a mangporma iti umisu a nodo a daytoy ket mangsupadi iti [[sasao nga Oirata–Makasai]] ti Daya a Timor ken [[Pagsasao a Bunak]] iti pagbeddengan ti Timor.  Nupay kasta, adayo ti panagkabagian.  Ni Ross (2005) ket mangsingasing ti kaadda ti grupo a "Laud a Timor" a mangikaykaysa ti Alor–Pantar iti Bunak.  Nangikonstrukto manen kadagiti pangsandi a kas:

:{|
|+{{nowrap|Dagiti pangsandi ti Laud a Timor}}
! !!sg!!pl
|-
!1ex
|rowspan=2|*na||*ni
|-
!1in
|*pi
|-
!2
|*[y]a||*i
|-
!3
|*ga||*gi
|}

Ti 3pl *gi ket saan a napasingkedan manipud iti Bunak, ken ti inklusibo ket ti laeng''i''.

== Dokumentasion ti pagsasao ==
Dagiti ganetget ti dokumentasion ti pagsasao idi nasapa a maika-21 a siglo ket nakapataud ti sakup dagiti naipablaak a material ti dokumentasion.
*Dagiti deskripsion ti gramatika
**A Grammar of Adang (Haan 2001)<ref>Haan, Johnson Welem. 2001. A grammar of Adang: a Papuan language spoken on the Island of Alor, East Nusa Tenggara, Indonesia: University of Sydney Ph.D. dissertation.</ref>
**A Grammar of Abui (Kratochvíl 2007)<ref>Kratochvíl, František. 2007. A Grammar of Abui. Leiden: Leiden University Ph.D. dissertation.</ref>
**A Grammar of Klon (Baird 2008)<ref>Baird, Louise. 2008. A Grammar of Klon: A Non–Austronesian Language of Alor, Indonesia. (Pacific Linguistics 596). Canberra: Pacific Linguistics.</ref>
**A Grammar of Teiwa (Klamer 2010)<ref>Klamer, Marian. 2010. A Grammar of Teiwa. Berlin: Mouton.</ref>
*Dictionaries
**Kamus Pengantar Bahasa Abui (Kratochvíl & Delpada 2008)<ref>Kratochvil, Frantisek & Benny Delpada. 2008. Kamus Pengantar Bahasa Abui. Kupang, Indonesia: UBB-GMIT.</ref>
**Kamus Pengantar Bahasa Pantar Barat (Holton & Lamma Koly 2008)<ref>Holton, Gary & Mahalalel Lamma Koly. 2008. Kamus Pengantar Bahasa Pantar Barat. Kupang, Indonesia: UBB-GMIT. Online: [http://www.uaf.edu/alor/langs/western-pantar/lexicon/]</ref>

== Dagiti akinruar a silpo ==
*[http://www.alor-pantar.org/ Sasao nga Alor ken Pantar: Dagiti Taudan ken dagiti Teoretikal nga Impakto] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090721015634/http://www.alor-pantar.org/ |date=2009-07-21 }}
*[http://hum.leiden.edu/lucl/research/research-projects/alor-pantar-languages.html Sasao nga Alor–Pantar: dagiti taudan ken dagiti teoretikal nga impaktoo – Uninibersidad ti Leiden]
*[http://hum.leiden.edu/lias/research/sas/indonesian.html Lingguistika a panagduduma iti Akindaya nga Indonesia: ti Projekto nga Alor ken Pantar – Unibersidad ti Leiden]
* [http://langsci-press.org/catalog/book/22 Ti Sasao nga Alor Pantar. Inurnos babaen ni Marian Klamer. Berlin:Language Science Press. 485pp. Free download.]

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}

{{Sasao a Laud a Trans–Baro a Guinea}}

{{DEFAULTSORT:Alor-Pantar, Sasao nga}}
[[Kategoria:Sasao nga Alor–Pantar| ]]
[[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Indonesia]]