Kitaen ti taudan para iti Bruselas

{{Infobox settlement
|settlement_type     = [[Dagiti rehion ti Belhika|Rehion ti Belhika]]
|name                = Bruselas
|native_name         = {{marebba a listaan
  |titlestyle = background:transparent; font-size:9pt;
  |liststyle = text-align:center;
  |title = {{resize|9pt|Patubo a nagnagan}}
  |1={{patubo a nagan|fr|Bruxelles}}
  |2={{patubo a nagan|nl|Prydain Brussel}}
 }}
|official_name       = {{marebba a listaan
  |titlestyle = background:transparent; font-size:9pt;
  |liststyle = text-align:center; font-style: italic;
  |title = {{resize|9pt|Opisial a a nagnagan}}
  |1=Brussels-Capital Region
  |2=Région de Bruxelles-Capitale
  |3=Brussels Hoofdstedelijk Gewest
 }}
|nickname            = Capital of Europe<ref>{{cite web|title=Brussels |url=http://www.city-data.com/world-cities/Brussels-Introduction.html |publisher=City-Data.com |accessdate=10 Enero 2008}}</ref> Comic city<ref>{{cite web|title=Cheap flights to Brussels|url=http://www.easyjet.com/en/cheap-flights/brussels|publisher=Easyjet|accessdate=1 Hunio 2010}}</ref>
|image_skyline       = TE-Collage Brussels.png
|imagesize           = 250px
|image_caption       = T maysa a naipagtitipon a pakaimatangan ti Bruselas, Ngato: Pakaimatangan ti [[Akin-amianan a Pagkapat (Bruselas)|Akin-amianan a Pagkapat]] a distrito ti negosio, Maika-2 a kanigid: Pasamak ti alpombra ti sabong [[Nadayag a Palasio]], Maikadua a kanawat: [[Brussels City Hall|Munisipio ti Siuda ti Bruselas]] ken ti lugar ti [[Mont des Arts]], Maika-3: Parke [[Cinquantenaire]], Maika-4 a kanawan: [[Manneken Pis]], Maika-4 a tengnga: [[Katedral ti St. Michael ken St. Gudula]], Maika-4 a kanawan: [[Congress Column|Batong ti Kongreso]], Baba: [[Naarian a Palasio ti Bruselas]]
| image_flag = Flag of the Brussels-Capital Region.svg
| flag_size = 125px
|flag_link           = Wagayway iti Bruselas-Kapitolio a Rehion
|image_blank_emblem  = 
|blank_emblem_type   = 
|pushpin_map = Belhika#Europa
|subdivision_type    = [[Listaan dagiti naturay nga estado|Pagilian]]
|subdivision_name    = [[Belhika]]
|subdivision_type1   =
|subdivision_name1   =
|subdivision_type2   =
|subdivision_name2   =
|subdivision_type3   =
|subdivision_name3   =
|seat_type           =
|seat                =
|parts_type          = [[Listaan dagiti munisipalidad ti Bruselas-Kapitolio a Rehion|Munisipalidad]]
|parts_style         = coll
|p1  = [[Anderlecht]]
|p2  = [[Auderghem]] / Oudergem
|p3  = [[Sint-Agatha-Berchem|Berchem-Sainte-Agathe / Sint-Agatha-Berchem]]
|p4  = [[Siudad ti Bruselas]]
|p5  = [[Etterbeek]]
|p6  = [[Evere]]
|p7  = [[Forest, Belhika|Forest / Vorst]]
|p8  = [[Ganshoren]]
|p9  = [[Ixelles]] / Elsene
|p10 = [[Jette]]
|p11 = [[Koekelberg]]
|p12 = [[Sint-Jans-Molenbeek|Molenbeek-Saint-Jean / Sint-Jans-Molenbeek]]
|p13 = [[Saint-Gilles, Belhika|Saint-Gilles / Sint-Gillis]]
|p14 = [[Saint-Josse-ten-Noode]] / Sint-Joost-ten-Node
|p15 = [[Schaerbeek]] / Schaarbeek
|p16 = [[Uccle]] / Ukkel
|p17 = [[Watermael-Boitsfort]] / Watermaal-Bosvoorde
|p18 = [[Woluwe-Saint-Lambert]] / Sint-Lambrechts-Woluwe
|p19 = [[Woluwe-Saint-Pierre]] / Sint-Pieters-Woluwe
|leader_title        = [[Ministro-Presidente ti Brusela-Kapitolio a Rehion|Ministro-Presidente]]
|leader_name         = [[Charles Picqué]] (2004–)
|leader_title1       = [[Gobernador ti Bruselas-Kapitolio a Rehion|Gobernador]]
|leader_name1        = [[Jean Clément]] (agtigtignay) (2010–)
|leader_title2       = [[Parlamento ti Bruselas-Kapitolio a Rehion|Parl.]] Presidente
|leader_name2        = Eric Tomas
|established_title   = Nataengan
|established_date    = c. 580
|established_title1  = Nabangon
|established_date1   = 979
|established_title2  = [[Dagiti komunidad, rehion ken pagsasao a lugar ti Belhika#Dagiti rehion|Rehion]]
|established_date2   = 18 Hunio 1989
|area_magnitude      =
|area_total_km2      = 161.38
|area_total_sq_mi    = 62.2
|total_type          = Rehion
| population_footnotes    = <ref name="r-pop">{{Metadata Population BE||QUELLE}}</ref>
| population_total        = {{Metadata Population BE|04000}}
| population_as_of        = {{Metadata Population BE||STAND}}
|population_density_km2   = 7,025
|population_density_sq_mi = 16,857
|population_metro         = 1,830,000
|population_urban         =
|population_blank1_title  =
|population_blank1        =
|timezone            = [[Oras ti Tengnga nga Europa|CET]]
|utc_offset          = +1
|timezone_DST        = [[Kalgaw nga Oras ti Tengnga nga Europa|CEST]]
|utc_offset_DST      = +2
|coordinates         = {{coord|50|51|N|4|21|E|region:BE|display=inline,title}}
|elevation_m         = 13
|elevation_ft        = 43
|elevation_footnotes =
|postal_code_type    = [[ISO 3166-2:BE|ISO 3166]]
|postal_code         = BE-BRU
|website             = [http://www.brussels.irisnet.be/ www.brussels.irisnet.be]
|footnotes =
}}

Ti '''Bruselas''' ({{lang-fr|Bruxelles}}, {{IPA-fr|bʁysɛl||Fr-Bruxelles.ogg|}}; {{lang-nl|Brussel}}, {{IPA-nl|ˈbrʏsəl||Nl-Brussel.ogg}}), opisial a ti '''Bruselas a Rehion''' wenno '''Bruselas-Kapitolio a Rehion'''<ref name="Belgian Constitution">{{cite web |title=Ti Belga abatay-linteg (Inggles a bersion) |url=http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetEN.pdf |format=PDF |publisher=Kamara dagiti Pannakabagi ti Belhika |date=Enero 2009 |accessdate=5 Hunio 2009 |quote=Artikulo 3: Ti [[Belhika]] ket buklen dagiti tallo a rehion: ti Plamenko a Rehion, ti Balonia a Rehion ken '''Bruselas a Rehion'''. Artikulo 4: Ti Belhika ket buklen dagiti uppat a linguistiko a rehion: ti agsasao ti Danes a rehion, ti agsasao ti Pranses a rehion, ti mangisasao ti dua a rehion ti '''Bruselas-Kapitolio''' ken ti agsasao ti Aleman a rehion. |archive-date=2013-03-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130329134847/http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetEN.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name="CIRB-creation">{{cite web |title=Bruselas-Kapitolio a Rehion: Pannakapartuat |url=http://www.bruxelles.irisnet.be/en/region/region_de_bruxelles-capitale/creation.shtml |publisher=Centre d'Informatique pour la Région Bruxelloise (Sntro ti Rehional a Pakaaamo ti Bruselas) |year=2009 |accessdate=5 Hunio 2009 |quote=Manipud idi 18 Hunio 1989, ti petsa ti immuna a rehional a sapasap a panagbutos, ti '''Bruselas-Kapitolio a Rehion''' ket maysa idin a naturay a rehion a maipada kadagiti Plamenko ken Balonia a Rehion.}}(Amin ket testo malaksid  ti maysa a mangipakpakita ti grapiko ti Ingles a nagan a kas ti '''Brussels-Capital Region'''.)</ref> ([[Pagsasao a Pranses|Pranses]]: {{Audio|Fr-Région de Bruxelles-Capitale.ogg|''Région de Bruxelles-Capitale''}}, [[Pagsasao a Danes|Danes]]: {{Audio|Nl-Brussels Hoofdstedelijk Gewest.ogg|''Brussels Hoofdstedelijk Gewest''}}), ket isu ti [[kapitolio a siudad|kapitolio]] ti [[Belhika]] ken ti''de facto'' a kapitolio ti [[Kappon ti Europa]] (KP). Daytoy pay ti kadakkelan nga urbano a lugar idiay Belhika,<ref name="EU capital talk">Daytoy ket ''de facto'' a kapitolio ti KE gaputa mangsangsangaili kadagiti amin a nangruna a politikal a patakder-urayno ti Parlamento ket pormal nga agbutbutos idiay Strasbourg, kaaduan kadagiti polikal nga onra ket maaramid idiay brusela—ken isu a daytoy ket naipanpanunotan a ti kapitolio babaen t panangilawlawag. Nupay kasta, nasken a malaglagip a daytoy ket saan a pormal a nairangarang iti dayta a pagsasao, ngem ti puestona ket naipaletra idiay Tulagan ti Amsterdam. Kitaen ti [[#Kappon ti Europa|ti paset a maipanggep ti daytoy a banag]].</ref> a mangbukel kadagiti [[Bruselas#Dagiti munisipalidad|19 a munisipalidad]], a mairaman ti munisipalidad ti [[Siudad ti Bruselas]], nga isu ti ''[[de jure]]'' a kapitolio ti Belhika, a maipatinayon ti tugaw ti [[Pranses a Komunidad ti Belhika]] ken ti [[Plamenko a Komunidad]].<ref>{{cite web|url=http://www.brussels.org/ |title=Naragsak nga Isasangbay ti Bruselas |publisher=Brussels.org |date= |accessdate=5 Hulio 2009}}</ref>

Ti Bruselas ket dimmakkelen manipud ti maika-10 a siglo a pagsammakedan nga ili a binangon babaen ti maysa a [[Carlos, Duke ti Akin-baba a Lorraine|kaputotan ni karlomagno]] iti pagtaengan ti riniwriw nga agtataeng.<ref name="History">{{cite web|url=http://www.brussels.org/history/ |title=Pakasaritaan ti Bruselas |publisher=Brussels.org |date= |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref> Ti siudad ket adda ti populasion ti  1.1&nbsp;a riwriw ken ti metropolitano a lugar ket adda ti populasion ti sumurok a 1.8&nbsp;a riwriw, a dagitoy dua ket maaramidda a kadakkelan idiay Belhika.<ref name="BelMun2008">[https://web.archive.org/web/20090126165629/http://statbel.fgov.be/downloads/pop200801com.xls Estadistika Belhika; ''Population de droit par commune au 1 janvier 2008'' ('''excel-file''')] Ti populasion kadagiti amin a munisipalidad idiay Belhika, manipud idi 1 Enero 2008. Naala idi 18 Oktubre 2008.</ref><ref name="BelMetr">[https://web.archive.org/web/20081029020131/http://www.statbel.fgov.be/pub/d0/p009n014_nl.pdf Estadistika Belhika; ''De Belgische Stadsgewesten 2001'' ('''pdf-file''')] Pnakaipalpalawag ti metropolitano a lugar idiay Belhika. Ti metropolitano a lugar ti Bruselas ket nabingbingay kadagiti tallo nga agpang. Umuna, ti sentro nga aglomerasion (''geoperationaliseerde agglomeratie'') nga adda dagiti 1,451,047 nga agtataeng (2008-01-01, naipagisu  kadagiti pagbeddengan ti munisipalidad). A nainayon dagiti kaasitgan a naipalpalikmut (''banlieue'') ket makaited ti dagup ti 1,831,496. Ken, mairaman dagiti akin-ruar asona ti pagluganan (''forensenwoonzone'') ti populasion ket 2,676,701. Naala idi 18 Oktubre 2008.</ref> Manipud idi gibus ti [[Maikadua a Sangalubongan a Gubat]], ti Bruselas ket isu idin ti kangrunaan a sentro para kadagiti internasional a politika. A nagsangsangaili kadagiti kangrunaan a [[Dagiti patakder ti Kappon ti Europa|patakder ti Kappon ti Europa]]<ref name="12010E/PRO/06">{{cite web|url=http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2010:083:SOM:EN:HTML |title=Protokol (Blng 6) iti lokasion dagiti tugaw ti patakder ket dagiti bagi, opisina, ahensia ken departamento ti Kappon ti Europa, Naitiptipon a bersion ti Tulag ti Panagpataray ti Kappon ti Europa, OJ C 83, 30.3.2010, p. 265–265 |publisher=EUR-Lex |date=30 Marso 2010 |accessdate=3 Agosto 2010}}</ref> ken dagiti pay kuartel ti [[NATO]] (NATO), ti siudad ket nagbalinen a ti [[poligloto]] a pagtaengan kadagiti nadumaduma nga internasional nga organisasion, politiko, diplomatiko ken dagiti sibil nga agseserbi.<ref name="BBC Belgium">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/country_profiles/999709.stm |title=Europa &#124; Bariweswes ti pagilian &#124; Bariweswes ti pagilian: Belhika |publisher=BBC News |date=14 Hunio 2010 |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref>

Ti Bruselas ket opisial a [[bilingual]], a ti [[Pagsasao a Pranses|Pranses]] ken [[Pagsasao a Danes|Danes]] ket naisasao iti siudad. Amin a [[senial ti kalsada]], nagnagan ti kalsada, dagiti [[pakdaar]] ken kaaduan kadagiti serbisio ket naipakpakita iti dua a pagsasao.<ref>{{cite news|last=Hughes |first=Dominic |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7507506.stm |title=Europa &#124; Panagusig: Ania ti Papananen ti Belhika? |publisher=BBC News |date=15 Hulio 2008 |accessdate=29 Hunio 2010}}</ref> Adda met dagiti agtultuloy a panakairteg ti pagsasao, ken dagiti pagsasao a linteg dagiti [[dagiti munisipalidad nga adad kadagiti pasilidad ti pagsasao|munisipalidad a mangpalpalikmut ti Bruselas]] ket banbanag nga adda dagiti adu a kontrobersia idiay Belhika.

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}

== Dagiti akinruar a silpo ==
{{commons-nailinia}}

[[Kategoria:Bruselas| ]]
[[Kategoria:Dagiti kapitolio iti Europa]]
[[Kategoria:NUTS 1 nga estadistiko a rehion ti Kappon ti Europa]]
[[Kategoria:Dagiti rehion ti Belhika]]
[[Kategoria:Dagiti rehion ti Europa nga adda dagiti adu nga opisial a pagsasao]]
[[Kategoria:Dagiti Europeano a Kapitolio ti Kultura]]
[[Kategoria:Dagiti naturay a rehion]]
[[Kategoria:Nangruna nga artikulo]]