Baguio: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision
Rescuing 3 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.2 |
mNo edit summary Et-etiketa: Reverted Bisual a panagurnos |
||
| Linia 26: | Linia 26: | ||
}} |
}} |
||
Ti '''Siudad ti Baguio''' ket maysa a primera a klase a [[Dagiti siudad ti Filipinas|siudad]] iti [[Dagiti probinsia ti Filipinas|probinsia]] ti [[Benguet]] iti |
Ti '''Siudad ti Baguio''' wenno '''Dak-ili ti Bagiw''' ket maysa a primera a klase a [[Dagiti siudad ti Filipinas|siudad]] iti [[Dagiti probinsia ti Filipinas|probinsia]] ti [[Benguet]] iti pulo ti [[Luzon]] iti [[Filipinas]]. Impasdek kas siudad dagiti [[Estados Unidos|Amerikano]] idi 1900 ken pinusgan ti [[Asemblia ti Filipinas|Asamblea ti Filipinas]] kas Kalgaw a Kapitolio iti Filipinas idi [[Hunio 1|1 Hunio]] [[1903]]. Iti kada kalgaw, mapan ti Gobierno iti Filipinas iti Baguio ket idiay a matarawidwidan ti pagilian. Adda Mansion ti Presidente, dagiti opisina ti Kangatuan a Pagukoman ken Lehislatibo iti Baguio. Ti met laeng Siudad ti Baguio ti nagyanan ti opisina ti [[Rehion Administratibo ti Kordiliera|Deppaar Administratiba ti Kordiliera]] (Cordillera Administrative Region wenno CAR). |
||
Sakupen ti Siudad ti Baguio ti 49 a kuadrado kilometro ti naturod a dagdaga iti maysa a banak nga aganay a 1,500 metro ti kangatona iti akin-abagatan a laud a deppaar ti kabambatayan ti Kordiliera a Tengnga iti amianan a Luzon. Pinalawlawan ti probinsia ti Benguet a sigud a nakaipasetanna kas maysa nga [[Dagiti ili ti Filipinas|ili]] sakbay a napagbalin kas agwaywayas a siudad. Kabeddeng ti Baguio ti ili ti [[Tuba, Benguet|Tuba]] iti abagatan ken laud, ti [[Itogon, Benguet]] iti daya, ken ti [[La Trinidad, Benguet|La Trinidad]] a kapitolio ti Benguet iti amianan. |
Sakupen ti Siudad ti Baguio ti 49 a kuadrado kilometro ti naturod a dagdaga iti maysa a banak nga aganay a 1,500 metro ti kangatona iti akin-abagatan a laud a deppaar ti kabambatayan ti Kordiliera a Tengnga iti amianan a Luzon. Pinalawlawan ti probinsia ti Benguet a sigud a nakaipasetanna kas maysa nga [[Dagiti ili ti Filipinas|ili]] sakbay a napagbalin kas agwaywayas a siudad. Kabeddeng ti Baguio ti ili ti [[Tuba, Benguet|Tuba]] iti abagatan ken laud, ti [[Itogon, Benguet]] iti daya, ken ti [[La Trinidad, Benguet|La Trinidad]] a kapitolio ti Benguet iti amianan. |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
Tallo ti kangrunaan a dalanan a sumang-at iti Baguio, ti Kalsada Kennon a mangrugi iti [[Rosario, La Union]], ti Kalsada Marcos manipud iti [[Agoo, La Union]], ken ti Kalsada Naguilian manipud [[Bauang, La Union]]. |
Tallo ti kangrunaan a dalanan a sumang-at iti Baguio, ti Kalsada Kennon a mangrugi iti [[Rosario, La Union]], ti Kalsada Marcos manipud iti [[Agoo, La Union]], ken ti Kalsada Naguilian manipud [[Bauang, La Union]]. |
||
Dagiti maar-aramat a pagsasao iti |
Dagiti maar-aramat a pagsasao iti Bagiw ket [[Pagsasao nga Ilokano|Iloko]], [[Pagsasao nga Ingles|Inglés]], [[Pagsasao a Kankana-ey|Kankana-ey]], [[Pagsasao nga Ibaloi|Ibaloi]], [[Pagsasao nga Itogon|Itogon]], [[Pagsasao a Tagalog|Tagalog]], [[Pagsasao nga Intsik|Mandarín]], [[Pagsasao nga Aleman|Alemán]], [[Pagsasao nga Olandés|Neerlandés]], ken [[Pagsasao a Koreano|Koreano]]. |
||
== Dagiti baranggay == |
== Dagiti baranggay == |
||
Addaan ti Siudad ti Baguio iti 129 a [[baranggay| |
Addaan ti Siudad ti Baguio iti 129 a [[baranggay|barbarangay]].<ref name=NSCB /> |
||
{{columns-list|colwidth=30em| |
{{columns-list|colwidth=30em| |
||
Rebision manipud idi 08:05, 13 Abril 2024
Baguio
Siudad ti Baguio | |
|---|---|
 | |
 Wagayway | |
  .svg)  Baguio | |
| Nagsasabtan: 16°24′43″N 120°35′36″E Nagsasabtan: 16°24′43″N 120°35′36″E | |
| Pagilian |  Filipinas |
| Rehion | Rehion Administratibo ti Kordiliera (CAR) |
| Probinsia | Benguet |
| Distrito | Maymaysa a distrito |
| Pannakabangon | 1900 |
| Pannakasiudad | Septiembre 1, 1909 |
| Barbaranggay | 129 |
| Gobierno | |
| • Alkalde | Mauricio Domogan (Lakas Kampi-CMD) |
| Kalawa | |
| • Dagup | 57.5 km2 (22.2 sq mi) |
| Kangato | 853 m (2,799 ft) |
| Populasion (2020)[3] | |
| • Dagup | 366,358 |
| • Densidad | 6,400/km2 (17,000/sq mi) |
| Sona ti oras | UTC+08 (PST) |
| Koreo | 2600 |
| Panagtawag | 74 |
| Matgedan | Awanan a klase |
| Website | www |
Ti Siudad ti Baguio wenno Dak-ili ti Bagiw ket maysa a primera a klase a siudad iti probinsia ti Benguet iti pulo ti Luzon iti Filipinas. Impasdek kas siudad dagiti Amerikano idi 1900 ken pinusgan ti Asamblea ti Filipinas kas Kalgaw a Kapitolio iti Filipinas idi 1 Hunio 1903. Iti kada kalgaw, mapan ti Gobierno iti Filipinas iti Baguio ket idiay a matarawidwidan ti pagilian. Adda Mansion ti Presidente, dagiti opisina ti Kangatuan a Pagukoman ken Lehislatibo iti Baguio. Ti met laeng Siudad ti Baguio ti nagyanan ti opisina ti Deppaar Administratiba ti Kordiliera (Cordillera Administrative Region wenno CAR).
Sakupen ti Siudad ti Baguio ti 49 a kuadrado kilometro ti naturod a dagdaga iti maysa a banak nga aganay a 1,500 metro ti kangatona iti akin-abagatan a laud a deppaar ti kabambatayan ti Kordiliera a Tengnga iti amianan a Luzon. Pinalawlawan ti probinsia ti Benguet a sigud a nakaipasetanna kas maysa nga ili sakbay a napagbalin kas agwaywayas a siudad. Kabeddeng ti Baguio ti ili ti Tuba iti abagatan ken laud, ti Itogon, Benguet iti daya, ken ti La Trinidad a kapitolio ti Benguet iti amianan.
Tallo ti kangrunaan a dalanan a sumang-at iti Baguio, ti Kalsada Kennon a mangrugi iti Rosario, La Union, ti Kalsada Marcos manipud iti Agoo, La Union, ken ti Kalsada Naguilian manipud Bauang, La Union.
Dagiti maar-aramat a pagsasao iti Bagiw ket Iloko, Inglés, Kankana-ey, Ibaloi, Itogon, Tagalog, Mandarín, Alemán, Neerlandés, ken Koreano.
Dagiti baranggay
Addaan ti Siudad ti Baguio iti 129 a barbarangay.[2]
- Apugan-Loakan
- Asin Road
- Atok Trail
- Bakakeng Central
- Bakakeng North
- Happy Hollow
- Balsigan
- Bayan Park West (Bayan Park)
- Bayan Park East
- Brookspoint
- Brookside
- Cabinet Hill-Teacher's Camp
- Camp Allen
- Camp 7
- Camp 8
- Campo Filipino
- City Camp Central
- City Camp Proper
- Country Club Village
- Cresencia Village
- Dagsian, Upper
- DPS Area
- Dizon Subdivision
- Quirino Hill, East
- Engineers' Hill
- Fairview Village
- Fort del Pilar
- General Luna, Upper
- General Luna, Lower
- Gibraltar
- Greenwater Village
- Guisad Central
- Guisad Sorong
- Hillside
- Holy Ghost Extension
- Holy Ghost Proper
- Imelda Village
- Irisan
- Kayang Extension
- Kias
- Kagitingan
- Loakan Proper
- Lopez Jaena
- Lourdes Subdivision Extension
- Dagsian, Lower
- Lourdes Subdivision, Lower
- Quirino Hill, Lower
- General Emilio F. Aguinaldo
- Lualhati
- Lucnab
- Magsaysay, Lower
- Magsaysay Private Road
- Aurora Hill Proper
- Bal-Marcoville (Marcoville)
- Quirino Hill, Middle
- Military Cut-off
- Mines View Park
- Modern Site, East
- Modern Site, West
- New Lucban
- Aurora Hill, North Central
- Sanitary Camp, North
- Outlook Drive
- Pacdal
- Pinget
- Pinsao Pilot Project
- Pinsao Proper
- Puliwes
- Pucsusan
- MRR-Queen Of Peace
- Rock Quarry, Lower
- Salud Mitra
- San Antonio Village
- San Luis Village
- San Roque Village
- San Vicente
- Santa Escolastica
- Santo Rosario
- Santo Tomas School Area
- Santo Tomas Proper
- Scout Barrio
- Session Road Area
- Slaughter House Area
- Sanitary Camp South
- Saint Joseph Village
- Teodora Alonzo
- Trancoville
- Rock Quarry, Upper
- Victoria Village
- Quirino Hill, West
- Andres Bonifacio (Lower Bokaw
- Legarda-Burnham-Kisad
- Imelda R. Marcos (La Salle)
- Lourdes Subdivision, Proper
- Quirino-Magsaysay, Upper (Upp
- A. Bonifacio-Caguioa-Rimando
- Ambiong
- Aurora Hill, South Central
- Abanao-Zandueta-Kayong-Chugum
- Bagong Lipunan (Market Area)
- BGH Compound
- Bayan Park Village
- Camdas Subdivision
- Palma-Urbano (Cari?o-Palma)
- Dominican Hill Mirador
- Alfonso Tabora
- Dontogan
- Ferdinand (Happy Homes-Campo)
- Happy Homes (Happy Homes-Lucban)
- Harrison-Claudio Carantes
- Honeymoon (Honeymoon-Holy Ghost)
- Kabayanihan
- Kayang-Hilltop
- Gabriela Silang
- Liwanag-Loakan
- Malcolm Square-Perfecto
- Manuel A. Roxas
- Padre Burgos
- Quezon Hill, Upper
- Rock Quarry, Middle
- Phil-Am
- Quezon Hill Proper
- Middle Quezon Hill Subdivision
- Rizal Monument Area
- SLU-SVP Housing Village
- South Drive
- Magsaysay, Upper
- Market Subdivision, Upper
- Padre Zamora
Heograpia
Ti Siudad ti Baguio ket mabirukan iti 5,200 pie ti ngato ti lessaad ti baybay, ken naiyumok iti kaunegan ti kabambantayan ti Tengnga a Kordiliera iti akin-amianan a Luzon. Ti siudad ket napalikmutan babaen ti probinsia ti Benguet. Daytoy ket sakupenna ti bassit a lugar iti 57.5 kuadrado kilometro (22.2 kd mi). Kaaduan iti naparang-ay a paset ti siudad ket naipatakder iti di nadalumpinas, turod a rabaw ti daga ti akin-amianan a paset. Idi nagaramid ti plano ni Daniel Burnham para iti siudad, inaramidna ti munisipio a kas puntos a reperensia ti pagpatinggaan a gay-at ti siudad iti 8.2 kilometro (5.1 mi) manipud iti daya aginggana iti laud ken iti 7.2 kilometro (4.5 mi) manipud iti amianan aginggana iti 2 kilometro (1.2 mi) iti abagatan. Daytoy ti kangatuan a nangruna a siudad iti Filipinas iti termino ti kangato. Ni Andy Chen ket nagsurat iti maipanggep ti Heograpia ti Baguio idi 1910.
Klima
Ti Siudad ti Baguio ket mangipakita ti klima ti subtropikal a kabambantayan babaen ti pannakaidasig ti klima ti Köppen. Ti siudad ket ammo para iti kalalaingan a klimana. Gapu ti daytoy ti Baguio ket nabirngasan a kas ti "Kalgaw a Kapitolio ti Filipinas". Gapu ti kangatona, ti temperatura ti siudad ket 8 a grado Celsius a nababbaba no maipada ti napipia a temperatura iti amin a paset ti pagilian.[4] Ti napipia a temperatura ket sumakop manipud iti 15 aginggana ti 23 grado Celsius. Kadawyan daytoy a nababbaba iti las-ud ti naladaw ken nasapa a bulbulan ti tawen. Ti kababaan idi a nairehistro a temperatura ket 6.3 grado Celsius idi Enero 18, 1961. Daytoy ket maigiddiat ti amin a panawen a kangato iti 30.4 grado Celsius a nairehistro idi Marso 15, 1988 idi las-ud ti El Niño a tiempo idi 1988.[5] Ti Baguio ket manmano laeng a malabsanna ti 26 grado Celsius uray iti las-ud ti kapudotan a paset ti tawen.
Kasla met laeng dagiti siudad nga addaan iti klima ti subtropikal a kabambantayan, ti Baguio ket madmadlaw a makakitkita ti bassit a panagtudtudo iti las-ud ti namaga tiempo. Nupay kasta, ti siudad ket addaan iti adu unay a panagtudtudo iti las-ud ti ti tiempo ti tudo, kadagiti bulan ti Hulio ken Agosto ti addaan iti napipia ti ad-adu ngem 1,000 mm (39 in) a tudo. Ti Baguio ket agpipia ti sumurok a 4,500 mm (177 in) iti tinawen a tudo.
| Datos ti klima para iti Siudad ti Baguio | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bulan | Ene | Peb | Mar | Abr | May | Hun | Hul | Ago | Sep | Okt | Nob | Dis | Tawen |
| Rekord a kinangato °C (°F) | 26 (79) |
27 (81) |
28 (82) |
29 (84) |
27 (81) |
35 (95) |
27 (80) |
27 (80) |
26 (79) |
27 (81) |
27 (80) |
27 (80) |
29 (84) |
| Napipia a kinangato °C (°F) | 22 (72) |
23 (73) |
24 (76) |
25 (77) |
24 (76) |
24 (75) |
22 (71) |
22 (71) |
22 (71) |
23 (73) |
23 (74) |
23 (74) |
23 (74) |
| Napipia a kinababa °C (°F) | 11 (52) |
13 (56) |
14 (58) |
16 (60) |
16 (61) |
16 (61) |
16 (60) |
16 (60) |
16 (60) |
16 (60) |
15 (59) |
14 (57) |
15 (59) |
| Rekord a kinababa °C (°F) | 6 (43) |
8 (47) |
11 (52) |
10 (50) |
14 (57) |
12 (53) |
12 (54) |
13 (55) |
14 (57) |
11 (52) |
9 (49) |
8 (46) |
6 (43) |
| Napipia a presipitasion mm (pulgada) | 22.86 (0.90) |
22.86 (0.90) |
43.18 (1.70) |
109.2 (4.30) |
401.3 (15.80) |
436.9 (17.20) |
1,074.4 (42.30) |
1,160.8 (45.70) |
713.7 (28.10) |
381 (15.0) |
124.5 (4.90) |
50.8 (2.00) |
4,541.5 (178.80) |
| Taudan: Weatherbase[6] | |||||||||||||
Demograpia
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Taudan: PSA [7] [8] [9] [10]LWUA[11] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dagiti nagibasaran
- ^ City of Baguio | (DILG)
- ^ a b "2015 Census of Population, Report No. 3 – Population, Land Area, and Population Density" (PDF). Philippine Statistics Authority. Quezon City, Philippines. Agosto 2016. ISSN 0117-1453. Naiyarkibo (PDF) manipud iti kasisigud idi Mayo 25, 2021. Naala idi Hulio 16, 2021.
- ^ CAR Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Naala idi Hulio 8, 2021 (iti Ingles)
- ^ "Panagbanniaga a Pakaammo ti Siudad ti Baguio, Filipinas". Asia Travel. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 1997-11-22. Naala idi 26 Pebrero 2013.
- ^ Basilan, Jacquelyn; Khristine Love Vicente (17 Disiembre 2008). "Baguio wakes up to coldest morn in 2008". Breaking News / Regions. Philippine Daily Inquirer. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-12-19. Naala idi 12 Enero 2009.
- ^ "Weatherbase: Baguio, Dagiti Rekord ken dagiti Napipia ti Filipinas". Weatherbase. Naala idi 22 Nobiembre 2011.
- ^ Senso ti Populasion (2020). "Rehion Administratibo ti Kordiliera (CAR)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Philippine Statistics Authority. Naala idi Hulio 8, 2021.
- ^ Senso ti Populasion (2015). "Rehion Administratibo ti Kordiliera (CAR)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. Philippine Statistics Authority. Naala idi Hunio 20, 2016.
- ^ Senso ti Populasion ken Sangkabalayan (2010). "Rehion Administratibo ti Kordiliera (CAR)". Dagup ti Populasion babaen ti Probinsia, Siudad, Munisipalidad ken Baranggay. National Statistics Office. Naala idi Hunio 29, 2016.
- ^ Dagiti Senso ti Populasion (1903–2007). "Rehion Administratibo ti Kordiliera (CAR)". Tabla 1. Nabilangan ti Populasion kadagiti Nadumaduma a Senso babaen ti Probinsia/Nangato nga Urbano a Siudad: 1903 aginggana idi 2007. National Statistics Office.
- ^ "Probinsia ti". Datos ti Populasion ti Munisipalidad. Local Water Utilities Administration. Naala idi Disiembre 17, 2016.
Dagiti akinruar a silpo
- Pagalagadan a Kodigo ti Heograpia ti Filipinas (iti Ingles)
- Turay ti Estadistika ti Filipinas (iti Ingles)
- Dagiti datos ti populasion ti LWUA (iti Ingles)
- LGPMS (iti Ingles)
- COMELEC (iti Ingles)