Kímika

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Ti kímika ket isu ti siensia ti banag, dagiti tagikuana, estruktura, pakabuklan ken dagiti panagbalbaliwna kadagiti las-ud a panagtigtignay ken kimko panagtigtignay. A naisangsangayan kadagiti, panagadadak kadagiti kímika a panagtigtignay a nagbaetan dagiti atomo, ken dagiti kimiko a piansa.

Ti kímika ket isu ti siensia ti banag, a naisangsangayan kadagiti kabukbukodanna a kimiko a panagtigtignay, ken dagiti pay bukodna a pakabuklan, estruktura ken tagtagikua.[1][2] Ti kímika ket maipanggep kadagiti atomo ket dagiti panakitinnignayda kadagiti sabali nga atomo, ken naisangsangayan ti tagikua dagiti kimiko a piansa.

Ti kímika ket sagpaminsan pay a tinawtawagan a kas ti "sentro a siensia" gaputa daytoy ket mangikapet ti pisika kadagiti sabali a masna a siensia a kas ti heolohia ken biolohia.[3][4] Ti kímika ket maysa a sanga ti maipapan ti bagi a siensia ngem naisangsangayn manipud ti pisika.[5]

Ti etomolohia ti balikas a kímika ket adu a naisuppiatan.[6] Ti puonan ti kímika ket mabalin a suroten kadagiti nalawag a panagsanay, a naamammoan akas ti alkimia, a daytoy ket nasansanayen para kadagiti adu a milenio kadagiti nadumaduma apaset ti lubong, a naisangsangayan ti Tengnga a Daya.[7]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ "Ania ti Kímika ?". Chemweb.ucc.ie. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-10-03. Naala idi 2011-06-12.
  2. ^ KImika. (n.d.). Medekal a Diksionario ti Merriam-Webster. Naala idi Agosto 19, 2007.
  3. ^ Theodore L. Brown, H. Eugene Lemay, Bruce Edward Bursten, H. Lemay. Kimika: Ti Sentro a Siensia. Prentice Hall; 8 edision (1999). ISBN 0-13-010310-1. Pampanid 3-4.
  4. ^ Ti kímika ket nakitkita a kas sumaksakup ti katengngaan a puesto iti pagsasarunuan dagiti siensia babaen ti "panagkissay nga agpang" a nagbaetan ti pisika ken biolohia. Kitaen ti Carsten Reinhardt. Dagiti kimiko a siensia iti Maika-20 a Siglo: Panagikapetan dagiti Nagbeddengan. Wiley-VCH, 2001. ISBN 3-527-30271-9. Pampanid 1-2.
  5. ^ Ti kadi kímika ket sanga ti pisika? ti papael babaen ni Mario Bunge[permanente a natay a silpo]
  6. ^ Kitaen ti: Kimika (etimolohia) para kadagit mabalin a taudan ti daytoy a balikas.
  7. ^ "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-03-10. Naala idi 2012-09-04.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Kimika iti Wikimedia Commons