Spondias
| Spondias | |
|---|---|
| |
| Agbungnga a Spondias mombin | |
Taksonomia 
| |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Eudicotidae |
| Klado: | Rosids |
| Urnos: | Sapindales |
| Pamilia: | Anacardiaceae |
| Subpamilia: | Spondiadoideae |
| Henero: | Spondias L. |
| Sebbangan-kita | |
| Spondias mombin | |
| Dagiti sebbangan | |
|
Kitaen dagiti napili a sebbangan | |
| Kapada a nagan | |
|
Allospondias (Pierre) Stapf | |
Ti Spondias ket henero dagiti mula nga agsabsabong iti pamilia ti kasoy, Anacardiaceae. Ti henero ket buklen dagiti 17 a naipalpalawag a sebbangan, a 7 ket patneng iti Neotropiko ken agarup a 10 ket patneng iti tropikal nga Asia. Dagitoy ket kadawyan a nanaganan iti Ingles kadagiti hog plums, Spanish plums, libas iti Bikol ken kadagiti dadduma pay a kaso ti nabalitokan a mansanas gapu iti napintas ti marisna a bungada a kapadpada ti mansanas. Dagitoy ket adayo a kabagian ti mansanas. Ti nasaysayaat a kadawyan a nagan ket ti mombins.
Dagitoy ket kankanayon a berde a kaykayo nga agtubo iti katayag ti 25 metro. Dagiti bulong ket agkusikos a naurnos, pinnado, manmano a dua-pinnado wenno simple. Ti bunga ket drupa ken kapada ti bassit a mangga (iti kabagian a henero iti Mangifera), 4–10 cm iti kaatiddog, a maluluom iti duyaw weenno kahel. Daytoy ket addaan iti agmaymaysa a bukel.
Agarup a 10 a sebbangan dagiti Spondias ket agbunga iti makan a bunga ken naimuyunganen para iti panagpataud ti prutas. Dagitoy a bunga ket kankanen dagiti mamalia a mangmangan iti mula ken kankanen pay dagiti ayup a mangmangan iti karne a kas ti ugsa.
Ti teoria a maipanggep ti nagan ti siudad ti Bangkok, Tailandia a ti nagan ket naala manipud iti makok (มะกอก), ti Tailandes a nagan ti prutas iti Spondias dulcis.[2] Ti Spondias pinnata ket tinawtawagan iti Pulicha kaai iti pagsasao a Tamil, a ti kayatna a sawen ket "naalsem a prutas." Daytoy ket tinawtawagan pay iti "Amate Kaai" iti Pagsasao a Kanares, Ambade iti Tulu ken Konkani. Idiay Sri Lanka daytoy ket tinawtawagan iti 'Amberella'.
Ti Malesiaa sebbangan iti Spondias ket binaliwan idi babaen ni Ding Hou idi 1978.[3] Ti kaudian a mabigbigan a sebbangan, Spondias testudinis, ket naipalawag idi 1998.[4]
- Dagiti napili a sebbangan
- Spondias cytherea Sonn.
- Spondias dulcis – Tahitiano a mansanas, Pommecythere (Trinidad ken Tobago)
- Spondias haplophylla
- Spondias indica
- Spondias lakonensis
- Spondias mombin – Duyaw a Mombin, Gully Plum, Ashanti Plum, "Java plum"
- Spondias pinnata
- Spondias purpurea L. – Jocote, Morado a Mombin, Nalabbasit a Mombin, Ciruela, Sarguelas, Sirigwela
- Spondias radlkoferi
- Spondias tuberosa – Umbú, Imbu, Plum ti Brasil
- Spondias venulosa
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ "Spondias L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2009-11-23. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2015-09-23. Naala idi 2010-02-12.
- ^ "ชั้นและตำบลที่ตั้งวัด" Naiyarkibo 2011-06-23 iti Wayback Machine, watarun.org, naala idi Marso 29, 2011.
- ^ Flora Malesiana serye 1, 8(3):395-577.
- ^ John D. Mitchell ken ni Douglas C. Daly. 1998. "Ti "tortoise's cajá" – ti baro a sebbangan tiSpondias (Anacardiaceae) manipud iti abagatan a laud ti Amazsonia" Brittonia 50( ):447-451.
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Spondias iti Wikimedia Commons
Dagiti datos a mainaig iti Spondias iti Wikispecies