Jump to content

Sama-Bajau

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
(Naibaw-ing manipud iti Tattao a Sama)
Dagiti tattao a Sama-Bajau
Ti babai a Sama-Bajau nga agiyangkla iti bangka ti pamilia (banglo) idiay Malaysia Ti kadawyan a paftaengan ti Sama-Bajau idiay Filipinas
Dagup ti populasion
Saan a basbassit ngem 470,000 idiay Filipinas; Saan a basbassit ngem 436,672 idiay Sabah, Malaysia;[1] 175,000 idiay Indonesia;[2] 12,000 idiay Brunei.[3]
Dagiti rehion nga agraman kadagiti adu a populasion
 Filipinas
(Purpuro ti Sulu, Peninsula ti Zamboanga, Davao del Sur, Mindanao)

 Malaysia
(Sabah)


 Indonesia
(Kalimantan, Sulawesi, Is-isla Basbassit a Sunda, Is-isla Maluku, Peninsula ti Ulo ti Billit, Is-isla Kangean)


 Brunei


Sangalubongan
Sasao
Sinama,[4] Bajau, Tausūg, Zambaongueño Chavacano, Cebuano, Tagalog, Malayo, Bugis, Indones ken Ingles
Relihion
Sunni nga Islam (kaaduan,
Folk nga Islam, Animismo, Kristianidad
Dagiti agkakabagian a grupo ti etniko
Yakan, Iranun,
Tausūg, daddumap ay a Moro, Filipino
Malayso, Bugis, ken dagiti tattao nga Austronesio

Ti Sama-Bajau ket mangibagbaga kadagiti nadumaduma a grupo ti etniko ti Austronesio iti Maritimo nga Abagatan a daya nga Asia wa dagiti nagtaudanda manipud iti akin-abagatan a Filipinas. Ti nagan ket kolektibo a mangibagabga iti mainaig a tattao a kadawyan a nagtawtawag iti bagbagida a kas ti Sama wenno Samah; wenno ammo laeng babaen dagiti eksonimo a kas Bajau (nailetra pay akas Badjao, Bajaw, Badjau, Badjaw, Bajo wenno Bayao) ken Samal wenno Siyamal (ti naud-udi ket naikedeng a makapasagid). Kadawyanda nga agtataeng iti ayan ti baybay a panagbiag, ken agus-usarda ti bassit a naitarikayo paglayagan a bangka a kas ti perahu (layag iti Meranau), djenging, balutu, lepa, pilang, ken vinta (wenno lepa-lepa). Adda met dagiti grupo ti Sama-Bajau a patneng iti Sabah ket maammuan pay ida para kadagiti tradisional a kultura ti kabalio.

Dagiti Sama-Bajau ket tradisionalda a manipud kadagiti adu nga isla ti Purpuro ti Sulu idiay Filipinas, dagiti lugar ti igid ti baybay ti Mindanao, akin-amianan ken akindaya a Borneo, ti Celebes, ken iti amin a paset dagiti akindaya nga isla ti Indonesia.[5] Idiay Filipinas, kakuyogda a naigrupo iti kadada iti relihion a tattao a Moro. Iti kaunegan dagiti naudi a 50 a tawen, adu kadagiti Filipino a Sama-Bajau ket immakarda iti kaarruba a Malaysia ken ti akin-amianan nga is-isla ti Filipinas, gapu ti suppiat idiay Mindanao.[6] Manipud idi 2010, isuda idin ti maikadua a kadakkelan a grupo ti etniko iti estado ti Malaysia ti Sabah.[1][7]

Sagpaminsan a tinawtawagan dagiti Sama-Bajau a kas dagiti "Hitano ti Baybay" wenno "Nomadiko ti Baybay", dagiti termino a naus-usaren para kadagiti saan a mainaig a grupo iti kapada a tradisional a panagbiag, a kas dagiti Moken ti Birmano-Tailandes ti Purpuro Mergui ken dagiti Orang Laut ti akin-abagatan a daya ti Sumatra ken ti is-isla Riau ti Indonesia. Ti moderno nga agparuar a pannakaiwarwaras dagiti Sama-Bajau manipud iti nadadaan a matagtagitao a luglugar ket mabalin a mainaig iti panagdur-as ti panagtagilako iti baybay iti pipino ti baybay (trepang).

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ a b "Total population by ethnic group, administrative district and state, Malaysia" (PDF). Department of Statistics, Malaysia. 2010. pp. 369/1. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 27 Pebrero 2012. Naala idi 12 Oktubre 2014.
  2. ^ https://joshuaproject.net/people_groups/10582/ID
  3. ^ https://joshuaproject.net/people_groups/12978/BX
  4. ^ "What Language do the Badjao Speak?". Kauman Sama Online. Sinama.org. Naala idi 23 Pebrero 2013.
  5. ^ Lotte Kemkens. Living on Boundaries: The Orang Bajo of Tinakin Laut, Indonesia (PDF) (Tesis). University of Utrecht. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-11-17. Naala idi 21 Marso 2011.
  6. ^ "The Bajau, the Badjao, the Samals, and the Sama People". Naala idi 3 Disiembre 2012.
  7. ^ "Sabah's People and History". Government of Sabah. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-06-02. Naala idi 25 Marso 2015. The Kadazan-Dusun is the largest ethnic group in Sabah that makes up almost 30% of the population. Dagiti Bajau, wenno ammo pay a kas dagiti "Cowboy ti Daya", ken dagiti Murut, ti tattao ti turod ken dagiti napalabas nga agan-anup iti ulo, ket respektibo a dagiti maikadua ken maikatlo a kadakkelan a grupo to etniko idiay Sabah. Dagiti sabali pay nga indihenio a tribu ket mairaman ti Bisaya, Malayo a Brunei, Bugis, Kedayan, Lotud, Ludayeh, Rungus, Suluk, Minokok, Bonggi, dagiti Ida'an, ken adu pay. Iti pay maipatinayon iti dayta, dagiti Insik ket mangbukel pay ti nangruna a saan nga indihenio a grupo iti populasion.
  • François-Robert Zacot (2009). "Peuple nomade de la mer ,les Badjos d'Indonésie", éditions Pocket, collection Terre Humaine, Paris