Wikipedia:Napili nga artikulo ita nga aldaw/Nobiembre 25

Ti oksiheno ket isu ti elemento nga addaan ti atomiko a numero iti 8 ken nairepresenta babaen ti simbolo nga O. Ti naganna ket naala manipud ti Griego a ramut ti ὀξύς (oxys) ("asido", literal a "natadem", a mangitudo ti naalsem a nanam iti asido) ken ti -γενής (-genēs) ("agpadpataud"), gapu ta idi daytoy ket nanaganan, addaan iti biddut a kapanunotan nga amin nga asido ket makasapul ti oksiheno iti pannakabukelda. Iti pagalagadan a temperatura ken presion, ti dua nga atomo iti daytoy nga elemento ket agpiansa tapno agporma ti dioksiheno, maysa daytoy a pusasaw nga asul, awan ti ayamuom, awan ti nanam a diatomiko nga alingasaw a ti pormulana ket ti O₂.

Ti oksiheno ket kameng iti chalcogena a grupo iti periodiko a lamisaan ken daytoy ket nakaro a reaktibo a saan a metal nga elemento nga aggaggagana nga agporma kadagiti kumadua a gangani kadagiti amin a dadduma nga elemento. Ti oksiheno ket maysa a napigsa nga oksido nga ahente ken daytoy ket addaan ti maikadua a kangatuan ti elektronegatibidad kadagiti amin nga elemento (ti laeng pluor ti addaan iti nangatngato nga elektronegatibidad) ken ti kaaduan nga elemento babaen ti masa iti rabaw ti daga, makaaramid daytoy ti gangani a kagudua iti masa ti rabaw ti daga. Ti nawaya a panagpaadu dagiti kimiko nga elemento ket kimiko unay a reaktibo iti Daga no awan ti potosintetiko nga aksion dagiti agbibiag nga organismo, nga agusar ti enerhia ti lawag ti init tapno agpataud ti elemental nga oksiheno nga agtaud ti danum. Ti elemental nga O₂ ket mangrugi laeng nga agpaadu idiay atmospera kalpasan ti ebolusionario a panagparang kadagitoy nga organismo, iti agarup idi a 2.5 a bilion a tawtawen. Ti diatomiko nga oksiheno nga alingasaw ket buklenna ti 20.8% iti tomo iti angin.