Bantay Kitanglad
| Bantay Kitanglad | |
|---|---|
 Ti Bantay Kitanglad kas makita manipud iti Impasug-ong, Bukidnon | |
| Kangatuan a punto | |
| Kangato | 2,899 m (9,511 ft) [Nota 1] |
| Kalatak | 350 m (1,150 ft) |
| Nagsasabtan | 8°8′34″N 124°54′45″E / 8.14278°N 124.91250°ENagsasabtan: 8°8′34″N 124°54′45″E / 8.14278°N 124.91250°E |
| Heograpia | |
.svg)  Bantay Kitanglad Lokasion iti kaunegan ti Filipinas .svg) Bantay Kitanglad Bantay Kitanglad (Filipinas) | |
| Pagilian | Filipinas |
| Rehion | Akin-amianan a Mindanao |
| Probinsia | Bukidnon |
| Nagannak | Kabambantayan ti Kitanglad |
| Panagsang-at | |
| Dalan (kalakaan) | Intavas, La Fortuna, Impasug-ong, Bukidnon |
Ti Bantay Kitanglad ket ti maysa a di aktibo a bulkan[9] a mabirukan iti Kabambantayan ti Kitanglad iti probinsia ti Bukidnon iti isla ti Mindanao. Daytoy ti maikapat a kangatuan a bantay iti Filipinas ken addaan iti maysa nga agarup a kangato iti 2,899 metro (9,511 ft).[Nota 1] Daytoy ket mabirukan iti pagbaetan ti Siudad ti Malaybalay ken dagiti ili ti Lantapan, Impasugong, Sumilao, ken Libona.
Ti nagan a "Kitanglad" ket naala manipud iti leyenda nga adda kano maysa a nalatak a layos a nanglenned kadagiti patneng a daga ti Bukidnon ken ti laeng ungto ti bantay, ti kadakkel iti maysa a "tanglad" (lemon grass), ti nabati a makita ("kita" iti Bisaya). Daytoy ket naikeddeng a kas maysa a dominio ti tinaudan para kadagiti nadumaduma a kultural a komunidad a kas dagiti Bukidnon, Higaonon ken Talaandig.
Nairangarang ti Bantay Kitanglad a kas nasalakniban alugar babaen ti kategoria a masna a parke babaen ti Presidensial a Proklamasion 896 a napetsado iti Oktubre 24, 1996.[10] Idi Nobiembre 9, 2000, ti Bantay Kitanglad ket kanungpalan a nagbalin a napno a nasalakniban a lugar iti inaprobaran ti Kongreso ti Republic Act 8978 nga ammo pay a kas ti the "Mt. Kitanglad Range Protected Area Act of 2000".[11]
Idi 2009, ti Masna a Parke ti Kabambantayan ti Bantay Kitanglad (MKRNP) ket nairangarang a kas Parke ti Tawid ti ASEAN.[12]
Kitaen pay[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ a b Agdumaduma ti pakaammo ti kangato kadagiti sabali a taudan. Dagiti sabali a napategan a taudan a kas mapagtalkan para iti daytoy a pakaammo ket mangited iti kangato ti Bantay Kitanglad a kas 2,899 m.[1][2][3] Dagiti sabali a taudan a napategan a kas saan unay a mapagtalkan para iti daytoy a pakaammo ket ilistana ti bantay nga agnagan iti "Bantay Katanglad" (nailetra iti "Ka" imbes nga "Ki") iti maysa a kangato iti 2,938 m.[4][5][6] Ti pakaammo a naala manipud iti nasaysayaat a mapagtalkan a taudan a dati a naibaga ket mangisingasing a ti pakaammo ti kangato kadagitoy a taudan ket addaan iti biddut para iti Bantay Kitanglad, ken mabalin a mangibagbaga iti kabangibang a pantok iti Bantay Dulang-dulang. Manipud idi naduktalan daytoy a biddut, ti Peakbagger (ti sitio a nagbiddut iti pannakaiyallilaw dagiti dua a pantok) ket addaan itan ti napasingkedan a panid para iti "Bantay Dulang-dulang",[7] a mangpasingked iti pakaammo dita ngato para iti dayta a pantok. Iti pay maipatinayon, ti Peakbagger ket addaan pay iti panid para iti "Bantay Kitanglad" (nga addaan iti husto a panangiletra nga addaan iti "i" ken ti napasayaat a datos ti kangato)[8] a mangipalawag iti kamali, ngem ti panid ti Kitanglad ket saan nga aglaon iti maysa a renunsia a mangibagbaga a ti pakaammona ket saan a napasingkedan.
Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ "Mt. Kitanglad (2,899+)" PinoyMountaineer.com. Naala idi 2012-03-11.
- ^ A. Townsend Peterson; Thomas Brooks; Anita Gamauf; Juan Carlos T. Gonzalez; Neil Aldrin D. Mallari; Guy Dutson; Sarah E. Bush; Dale H. Clayton & Renato Fernandez (2008). "The Avifauna of Mt. Kitanglad, Bukidnon Province, Mindanao, Philippines" (PDF). Fieldiana Zoology. Field Museum of Natural History (114): 1–43 [2]. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2009-09-02. Naala idi 2019-03-22.
- ^ Agnes C. Rola, Antonio T. Sumbalan & Vellorimo J. Suminguit (2004). Realities of the Watershed Management Approach: The Manupali Watershed Experience (PDF). Discussion Paper Series No. 2004–23. Philippine Institute for Development Studies. p. 4 (note 6). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2020-07-09. Naala idi 2019-03-22.
- ^ "Mount Katanglad". Peakery.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-11-23. Naala idi 2012-03-13.
- ^ "Mount Katanglad, Philippines". Peakbagger.com. Naala idi 2012-03-13.
- ^ "PHILIPPINES MOUNTAINS : 29 Mountain Summits with Prominence of 1,500 meters or greater". Peaklist.org. Naala idi 2012-03-13.
- ^ "Mount Dulang-dulang, Philippines" Peakagger.com. Naala idi 2014-04-25.
- ^ "Mt. Kitanglad" Peakbagger.com. Naala idi 2013-09-29.
- ^ PHIVOLCS' Listaan dagiti di aktibo a bulkan Naiyarkibo 2008-05-15 iti Wayback Machine
- ^ "Proclamation No. 896, s. 1996". Official Gazette of the Republic of the Philippines. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 8 Marso 2019. Naala idi 8 Marso 2019.
- ^ "R.A. No. 8978: An Act Declaring the Mt. Kitanglad Range in the Province of Bukidnon as a Protected Area and its Peripheral Areas as Buffer Zones, Providing for its Management and for Other Purposes". The Corpus Juris (iti Ingles). 9 Nobiembre 2000. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2 Agosto 2018. Naala idi 8 Marso 2019.
- ^ De Vera, Ellalyn B. (2 Nobiembre 2009). "Mount Kitanglad named an ASEAN Heritage Park". Manila Bulletin. Naala idi 29 Abril 2010.
Adu pay a mabasbasa[urnosen | urnosen ti taudan]
- Maria Easterluna Luz S. Canoy and Vellorimo J. Suminguit (2001). The Indigenous Peoples of Mt. Kitanglad Range Natural Park (PDF). 2001 Report. Social Watch-Philippines. p. 63.
Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Bantay Kitanglad iti Wikimedia Commons