Marso: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan

← Nadadaan nga urnos Barbaro nga urnos →

Content deleted Content added

Inline

Rebision manipud idi 17:48, 25 Nobiembre 2015

Ti Marso ket isu ti maika-3 a bulan dagiti kalendario ti Huliano ken Gregoriano. Daytoy ket maysa kadagiti pito a bulan nga addaan iti kaatidog iti 31 nga al-aldaw. Idiay Akin-amianan a Hemisperio, ti meteorolohikal a panangrugi iti primabera ket mapasamak iti umuna nga aldaw iti Marso. Ti ekuinokso ti Marso itimaika-20 wenno maika-21 ket mangmarka ti astronomikal a panangrugi iti primabera idiay Akin-amianan a Hemisperio ken ti panangrugi ti otonio idiay Akin-abagatan a Hemisperio, a ti Septiembre ket ti ti tiempo a kapada ti Marso iti Akin-amianan a Hemisperio.

Taudan

Ti nagan a Marso ket nagtaud manipud iti Latin iti Martius, ti umuna a bulan iti kasapaan a kalendario a Romano. Daytoy ket nainaganan kenni Marte, ti dios ti Romano iti gubat a naikeddeng pay a kas ti guardia ti agrikultura ken maysa a puon ti tattao a Romano babaen dagiti annakna a lalaki a ni Romulus ken Remus. Ti bulanna iti Martius ket isu idi ti pangrugian iti tiempo para iti panagtalon ken pannakigubat,^[1] ken dagiti piesta a natengngel a pammadayaw kaniana ket naipada babaen dagiti dadduma iti Oktubre, ken naipatingga ti tiempo para kadagitoy nga aktibidad.^[2] Ti Martius ket mabalin a nagtultuloy nga isu ti umuna a bulan ti tawen ti kalendario a Romanor aginggana idi 153 SK,^[3] ken dagiti nadumaduma a relihioso a rambakan iti umuna akagudua iti bulan ket kasisigud idi a dagiti rambakan ti baro a tawen.^[4] Uray idi naladaw a kinaugma, dagiti Romano a mosaiko a nangiladawan kadagiti bulan ket sagpaminsanda nga umuna a nangikabkabil ti Marso.^[5]

Ti Marso 1 ket nangrugian ti nabilangan a tawen idiay Rusia aginggana iti patingga ti maika-15 a siglo. Ti Gran Britania ken dagiti koloniana ket nagtultuloy nga agusar iti Marso 25 aginggana idi 1752, idi kanungpalan nga inamponda ti kalendario a Gregoriano. Adu pay kadagiti kultura ken dagiti relihion a mangramrambak pay laeng iti rugi ti Baro a Tawen iti Marso.

Dadduma a nagnagan

Iti Pinlandes, ti bulan ket tinawtawagan iti maaliskuu, a naipammatina a nagtaud manipud iti maallinen kuu, iti las-ud ti Marso, ti Daga ket kanungpalanna a mabalin a makita iti sirok ti niebe (nupay kasta, naisingasing payen dagiti nadumaduma a teoria iti etomolohia). Iti Ukraniano, ti bulan ket tinawtawagan iti березень, a ti kayatna a sawen ket kayo ti betula, ken březen iti Tseko. Dagiti naipakasaritaan a nagan ti Marso ket mairaman ti Sahon iti Lentmonat, a nainaganan manipud iti ekuinokso ti Marso ken ti panagin-inut nga iyaatiddog dagiti aldaw, ken ti kanungpalan a birngas ti Kuaresma. Dagiti Sahon ket tnawtawaganda pay ti Marso a kas Rhed-monat wenno Hreth-monath (naal manipud manipud iti diosenda a niRhedam/Hreth), ken dagiti Anglo ket tinawtawaganda iti Hyld-monath. Iti Eslobeno, ti tradisional a nagan ket sušec, a ti kayatn a sawen ket ti bulan a ti daga ket namagan tapno mabalinen a talonen. Ti nagan ket immuna a naisurat idi 1466 iti manuskrito ti Škofja Loka. Naus-usar pay dagiti dadduma a nagan, kas pagarigan ti brezen ken breznik, "ti bulan dagit betula".^[6] Ti Turko a balikas ti Mart ket naited kalpasan ti nagan ti Marte ti dios.

Dagiti nagibasaran

^ Mary Beard, John North, ken Simon Price, Religions of Rome (Pagmalditan ti Unibersidad ti Cambridge, 1998), pp. 47–48 ken 53.
^ Michael Lipka, Roman Gods: A Conceptual Approach (Brill, 2009), p. 37. Dagiti panirigan ni Georg Wissowa kadagiti piesta ni Marte a nangikuadro ti tiempo ti kampania ti militar ket naipukpok babaen ni C. Bennett Pascal, "October Horse," Harvard Studies in Classical Philology 85 (1981), p. 264, nga agraman iti bibliograpia.
^ H.H. Scullard, Festivals and Ceremonies of the Roman Republic (Pagmalditan ti UNibersidad ti Cornell, 1981), p. 84; Gary Forsythe, Time in Roman Religion: One Thousand Years of Religious History (Routledge, 2012), p. 14 (iti di pannakaikeddeng idi napasamak ti panagbaliw).
^ Scullard, Festivals and Ceremonies of the Roman Republic, p. 85ff.
^ Aïcha Ben Abed, Tunisian Mosaics: Treasures from Roman Africa (Getty Publications, 2006), p. 113.
^ "Koledar prireditev v letu 2007 in druge informacije občine Dobrova–Polhov Gradec" (PDF) (iti Eslobeno). Municipality of Dobrova-Polhov Gradec. 2006. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong); Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |trans_title=(maisingasing ti |trans-title=) (tulong)

Dagiti silpo ti ruar

Dagiti midia a mainaig iti Marso iti Wikimedia Commons
Dagiti inadaw a sasao a mainaig iti Marso iti Wikiquote (iti Ingles)

[1] Mary Beard, John North, ken Simon Price, Religions of Rome (Pagmalditan ti Unibersidad ti Cambridge, 1998), pp. 47–48 ken 53.

[2] Michael Lipka, Roman Gods: A Conceptual Approach (Brill, 2009), p. 37. Dagiti panirigan ni Georg Wissowa kadagiti piesta ni Marte a nangikuadro ti tiempo ti kampania ti militar ket naipukpok babaen ni C. Bennett Pascal, "October Horse," Harvard Studies in Classical Philology 85 (1981), p. 264, nga agraman iti bibliograpia.

[3] H.H. Scullard, Festivals and Ceremonies of the Roman Republic (Pagmalditan ti UNibersidad ti Cornell, 1981), p. 84; Gary Forsythe, Time in Roman Religion: One Thousand Years of Religious History (Routledge, 2012), p. 14 (iti di pannakaikeddeng idi napasamak ti panagbaliw).

[4] Scullard, Festivals and Ceremonies of the Roman Republic, p. 85ff.

[5] Aïcha Ben Abed, Tunisian Mosaics: Treasures from Roman Africa (Getty Publications, 2006), p. 113.

[KoledarDPG2007-6] "Koledar prireditev v letu 2007 in druge informacije občine Dobrova–Polhov Gradec" (PDF) (iti Eslobeno). Municipality of Dobrova-Polhov Gradec. 2006. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong); Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |trans_title=(maisingasing ti |trans-title=) (tulong)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{Paulo ti bulan}}
 {{Kalendario}}
-Ti '''Marso''' ket ti maika-3 a [[Bulan (panawen)|bulan]] iti [[kalendario a Gregoriano]]. Adda ti Marso iti 31 nga [[aldaw (calendario)|al-aldaw]].
+Ti '''Marso''' ket isu ti maika-3 a [[Bulan (panawen)|bulan]] dagiti kalendario ti [[Kalendario a Huliano|Huliano]] ken [[kalendario a Gregoriano|Gregoriano]]. Daytoy ket maysa kadagiti pito a bulan nga addaan iti kaatidog iti 31 nga [[aldaw|al-aldaw]]. Idiay [[Akin-amianan a Hemisperio]], ti [[Meteorolohia|meteorolohikal]] a panangrugi iti [[primabera]] ket mapasamak iti umuna nga aldaw iti Marso. Ti [[ekuinokso ti Marso]] itimaika-20 wenno maika-21 ket mangmarka ti [[Bernal nga ekuinokso|astronomikal a panangrugi iti primabera]] idiay Akin-amianan a Hemisperio ken ti panangrugi ti [[otonio]] idiay Akin-abagatan a Hemisperio, a ti [[Septiembre]] ket ti ti tiempo a kapada ti Marso iti Akin-amianan a Hemisperio.
-{{pungol}}
+== Taudan ==
+[[Papeles:Les Très Riches Heures du duc de Berry mars.jpg|right|thumb|Ti Marso, manipud iti ''[[Très Riches Heures du Duc de Berry]],'' ti libro dagiti maikararag iti [[kanonikal nga or-oras]]]]
+Ti nagan a Marso ket nagtaud manipud iti [[Pagsasao a Latin|Latin]] iti ''[[Martius (bulan)|Martius]]'', ti umuna a bulan iti kasapaan a [[kalendario a Romano]]. Daytoy ket nainaganan kenni [[Martre (mitolohia)|Marte]], ti [[Listaan dagiti diosen ti Romano|dios ti Romano]] iti gubat a naikeddeng pay a kas ti guardia ti agrikultura ken maysa a puon ti tattao a Romano babaen dagiti annakna a lalaki a ni [[Romulus ken Remus]]. Ti bulanna iti ''Martius'' ket isu idi ti pangrugian iti tiempo para iti panagtalon ken pannakigubat,<ref>Mary Beard, John North, ken Simon Price, ''Religions of Rome'' (Pagmalditan ti Unibersidad ti Cambridge, 1998), pp. 47–48 ken 53.</ref> ken dagiti [[Dagiti piesta ti Romano|piesta]] a natengngel a pammadayaw kaniana ket naipada babaen dagiti dadduma iti Oktubre, ken naipatingga ti tiempo para kadagitoy nga aktibidad.<ref>Michael Lipka, ''Roman Gods: A Conceptual Approach'' (Brill, 2009), p. 37. Dagiti panirigan ni Georg Wissowa kadagiti piesta ni Marte a nangikuadro ti tiempo ti kampania ti militar ket naipukpok babaen ni C. Bennett Pascal, "October Horse," ''Harvard Studies in Classical Philology'' 85 (1981),  p. 264, nga agraman iti bibliograpia.</ref> Ti ''Martius'' ket mabalin a nagtultuloy nga isu ti umuna a bulan ti tawen ti kalendario a Romanor aginggana idi 153 SK,<ref>H.H. Scullard, ''Festivals and Ceremonies of the Roman Republic'' (Pagmalditan ti UNibersidad ti Cornell, 1981), p. 84; Gary Forsythe, ''Time in Roman Religion: One Thousand Years of Religious History'' (Routledge, 2012), p. 14 (iti di pannakaikeddeng idi napasamak ti panagbaliw).</ref> ken dagiti nadumaduma a [[Relihion iti Taga-ugma a Roma|relihioso a rambakan]] iti umuna  akagudua iti bulan ket kasisigud idi a dagiti rambakan ti [[baro a tawen]].<ref>Scullard, ''Festivals and Ceremonies of the Roman Republic'', p. 85ff.</ref> Uray idi [[naladaw a kinaugma]], dagiti [[Romano a mosaiko]] a nangiladawan kadagiti bulan ket sagpaminsanda nga umuna a nangikabkabil ti Marso.<ref>Aïcha Ben Abed, ''Tunisian Mosaics: Treasures from Roman Africa'' (Getty Publications, 2006), p. 113.</ref>
+Ti [[Marso 1]] ket nangrugian ti nabilangan a tawen idiay Rusia aginggana iti patingga ti maika-15 a siglo. Ti [[Pagarian ti Gran Britania|Gran Britania]] ken dagiti koloniana ket nagtultuloy nga agusar iti Marso 25 aginggana idi 1752, idi kanungpalan nga inamponda ti kalendario a Gregoriano. Adu pay kadagiti kultura ken dagiti relihion a mangramrambak pay laeng iti rugi ti Baro a Tawen iti Marso.
+== Dadduma a nagnagan ==
+Iti [[Pagsasao a Pinlandes|Pinlandes]], ti bulan ket tinawtawagan iti ''maaliskuu'', a naipammatina a nagtaud manipud iti ''maallinen kuu'', iti las-ud ti Marso, ti Daga ket kanungpalanna a mabalin a makita iti sirok ti niebe (nupay kasta, naisingasing payen dagiti nadumaduma a teoria iti etomolohia). Iti [[Pagsasao nga Ukraniano|Ukraniano]], ti bulan ket tinawtawagan iti ''березень'', a ti kayatna a sawen ket ''kayo ti betula'', ken březen iti Tseko.  Dagiti naipakasaritaan a nagan ti Marso ket mairaman ti [[Pagsasao a Sahon|Sahon]] iti ''Lentmonat'', a nainaganan manipud iti [[ekuinokso ti Marso]] ken ti panagin-inut nga iyaatiddog dagiti aldaw, ken ti kanungpalan a birngas ti [[Kuaresma]]. Dagiti [[Tattao a Sahon|Sahon]] ket tnawtawaganda pay ti Marso a kas ''Rhed-monat'' wenno ''Hreth-monath'' (naal manipud manipud iti diosenda a ni''Rhedam''/''Hreth''), ken dagiti [[Tattao nga Anglo|Anglo]] ket tinawtawaganda iti ''Hyld-monath''. Iti [[Pagsasao nga Eslobeno|Eslobeno]], ti tradisional a nagan ket ''sušec'', a ti kayatn a sawen ket ti bulan a ti daga ket namagan tapno mabalinen a talonen. Ti nagan ket immuna a naisurat idi 1466 iti manuskrito ti Škofja Loka. Naus-usar pay dagiti dadduma a nagan, kas pagarigan ti ''brezen'' ken ''breznik'', "ti bulan dagit betula".<ref name="KoledarDPG2007">{{cite journal |url=http://www.dobrova-polhovgradec.si/doc/priponke/koledar%20prir%2007%20zadnji.pdf |title=Koledar prireditev v letu 2007 in druge informacije občine Dobrova–Polhov Gradec |language=Eslobeno |trans_title=The Calendar of Events and Other Information of the Municipality of Dobrova–Polhov Gradec <!--|issn=C505-5857 -->|publisher=Municipality of Dobrova-Polhov Gradec |year=2006}}</ref> Ti [[Pagsasao a Turko|Turko]] a balikas ti ''Mart'' ket naited kalpasan ti nagan ti ''[[Marte]]'' ti dios.
+== Dagiti nagibasaran ==
+{{Reflist}}
+== Dagiti silpo ti ruar ==
+{{Commonscat-inline|March}}
+{{wikiquote-inline}}
 [[Kategoria:Marso]]
 [[Kategoria:Bulbulan (panawen)|Marso]]