Felis

Felis; Sakup ti panawen: Mesiniano – Holoseno 6.2–0 Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Felis silvestris
Taksonomia
Pagarian:	Animalia
Pilo:	Chordata
Klase:	Mammalia
Urnos:	Carnivora
Sub-urnos:	Feliformia
Pamilia:	Felidae
Subpamilia:	Felinae
Henero:	Felis; Linnaeus, 1758
Dagiti sebbangan
	Felis bieti; Felis chaus; Felis lybica; Felis margarita; Felis nigripes; Felis silvestris Felis silvestris catus; ; Felis attica †; Felis lunensis †;
	Sakop ti patneng a Felis

Ti Felis ket ti henero ti sebbangan ti bassit ken kalalainganna iti kadakkel a pusa a patneng iti kaaduan nga Aprika ken iti abagatan ti 60° latitud iti Europa ken Asia aginggana iti Indotsina.^[1]

Mangiraman ti henero iti napaamo a pusa. Ti kabassitan a sebbangan ti Felis ket ti nangisit-saka a pusa nga addaan iti ulo ken kaatiddog iti bagi manipud iti 38 iti 42 cm (15 iti 17 in). Ti kadakkelan ket ti pusa ti bakir nga addaan iti ulo ken kaatiddog iti bagi manipud iti 62 iti 76 cm (24 iti 30 in).^[1] Taengan dagiti sebbangan ti Felis iti nalawa a sakup ken dagiti nadumaduma a habitat, manipud kadagiti kalugnakan aginggana iti desierto, ken kadawyan nga aganup kadagiti bassit a rodensia, dagiti billit ken dagiti sabali a bassit nga ayup, depende iti lokal nga enbironmentoda. Ti sangalubongan a pannnakaiyammo iti napaamo a pusa ket nakaaramidan pay daytoy a kadawyan iti urbano a langa ti daga iti amin a paset iti globo.

Dagiti henetiko a panagadal ket mangipakita a ti Felis, Otocolobus ken Prionailurus ket nagbaliw manipud iti maysa nga Eurasiano a tinaudan idi agarup a 6.2 a riwriw a tawen iti napalabas, ken ti sebbangan ti Felis ket simmina idi 3.04 aginggana iti 0.99 a riwriw a tawen iti napalabas.^[2]^[3]

Etimolohia

Ti kayat a sawen ti kadawyan a nagan iti Felis ket "pusa" iti Latin.^[4] Ti termino a "feline" ket naala manipud iti pangilasin a porma ti felinus ("iti pusa").

Dagiti pakailasinan

Ti sebbangan ti Felis ket addaan kadagiti nangato ken nalawa a bangabanga, dagiti ababa a panga ken dagiti akikid alapayag nga agraman kadagiti ababa a buok, ngem awanan dagiti ania man a puraw turik iti likud dagiti lapayag. Dagiti alintataoda ket bertikal nga agkusipet.^[1]

Taksonomia

Inkeddeng ni Linnaeus ti Felis a mangbukel kadagiti amin a sebbangan ti pusa. Insina dagiti simmaruno a taksonomo ti pamilia ti pusa kadagiti nadumaduma a henero. Idi 1917, ti Briton a soologo a ni Reginald Innes Pocock ket binaliwanna ti henero ti Felis a kas mangbukel laeng iti:^[1]

Ladawan	Nagan	Pannakaiwaras
	Pusa ti bakir F. chaus (Güldenstädt, 1776)^[5]^[6]	Ehipto, Tengnga a Daya, Subkontinente Indiano, Tengnga ken Abagatan a daya nga Asia, Sri Lanka ken akin-abagatan a Tsina.
	Nangisit-saka a pusa F. nigripes Burchell, 1824	Abagatan nga Aprika, Namibia, sumagmamano idiay Zimbabwe
	Europeano nga atap a pusa F. silvestris Schreber, 1777	Europa
	Pusa ti darat F. margarita Loche, 1858	akin-amianan nga Aprika ken abagatan a laud ken tengnga nga Asia
	Insik a pusa ti Bantay F. bieti Milne-Edwards, 1892	Tibetano a Banak
	Aprikano nga atap a pusa F. lybica Forster, 1780	Aprika, Tengnga nga Asia aginggana iti India, akinlaud a Tsina ken Mongolia
	Napaamo a pusa F. catus Linnaeus, 1758	Sangalubongan (napaamo)

Inawat ni Pocock ti Pusa ni Pallas a kas ti kaikaisuna a kameng ti henero ti Otocolobus.^[1] Ikeddeng pay dagiti sabali a sientista a sebbangan ti Felis.^[7]

Ikeddeng dagiti nadumaduma a sientista ti Insik a pusa ti bantay a maysa a subsebbangan ti F. silvestris.^[8]

Ti nangisit a pusa manipud iti Transkaukasia a naiplawag idi 1904 a kas F. daemon babaen ni Satunin^[9] ket agpayso daytoy a maysa a feral a pusa, a mabalin a hibrido iti atap a pusa ken ti napaamo a pusa.^[10] Ti pusa a Kellas ket maysa a hibrido iti napaamo a pusa ken ti Europeano nga atap a pusa a mabirukan idiay Eskosia.^[11]

Dagiti sebbangan ti posil a Felis

Dagiti posil a sebbangan ti Felis ket mairaman ti:

Felis attica (Wagner, 1857)^[12]
Felis lunensis (Martelli, 1906)^[13]

Pilohenio

Felis

Pusa ti bakir (F. chaus)

Nangsit-saka a pusa (F. nigripes)

Europeano nga atap a pusa (F. silvestris silvestris)

Pusa ti darat (F. margarita)

	Aprikano nga atap a pusa (F. silvestris lybica)

	Napaamo a pusa (F. silvestris catus)

Ti tinaudan ti Felis^[14]

Dagiti nagibasaran

^ ^a ^b ^c ^d ^e Pocock, R. I. (1951). Catalogue of the genus Felis. London: British Museum (Natural History).
^ Johnson, W. E.; Eizirik, E.; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E.; O'Brien, S. J. (2006). "The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment". Science. 311 (5757): 73–77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146. S2CID 41672825.
^ Pecon-Slattery, J.; O'Brien, S. J. (1998). "Patterns of Y and X chromosome DNA sequence divergence during the Felidae radiation". Genetics. 148 (3): 1245–1255. doi:10.1093/genetics/148.3.1245. PMC 1460026. PMID 9539439.
^ Valpy, F. E. J. (1828). "Felis". An Etymological Dictionary of the Latin Language. London: A. J. Valpy.
^ Güldenstädt, J. A. (1776). "Chaus – Animal feli adfine descriptum". Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. 20: 483–500.
^ Sanderson, J. (2009). A Matter of Very Little Moment? The mystery of who first described the jungle cat. Feline Conservation Federation Volume 53, Issue 1 (Enero/Pebrero 2009): 12–18.
^ Wozencraft, W.C. (2005). "Felis". Iti Wilson, D.E.; Reeder, D.M (dagiti ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (Maika-3 nga ed.). Pagmalditan ti Unibersidad ti Johns Hopkins. p. 538. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.
^ Driscoll, C. A.; Menotti-Raymond, M.; Roca, A. L.; Hupe, K.; Johnson, W. E.; Geffen, E.; Harley, E. H.; Delibes, M.; Pontier, D.; Kitchener, A. C.; Yamaguchi, N.; O'Brien, S. J.; Macdonald, D. W. (2007). "The Near Eastern Origin of Cat Domestication" (PDF). Science. 317 (5837): 519–523. Bibcode:2007Sci...317..519D. doi:10.1126/science.1139518. PMC 5612713. PMID 17600185.
^ Satunin, C. (1904). "The Black Wild Cat of Transcaucasia". Proceedings of the Zoological Society of London. II: 162–163.
^ Bukhnikashvili, A.; Yevlampiev, I. (dagiti ed.). Catalogue of the Specimens of Caucasian Large Mammalian Fauna in the Collection (PDF). Tbilisi: National Museum of Georgia.
^ Kitchener, C.; Easterbee, N. (1992). "The taxonomic status of black wild felids in Scotland". Journal of Zoology. 227 (2): 342−346. doi:10.1111/j.1469-7998.1992.tb04832.x.
^ Wagner, A. (1857). "Neue Beiträge zur Kenntnis der fossilen Säugetier-Überreste von Pikermi". Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften. 3: 153−170.
^ Martelli, A. (1906). "Su due Mustelidi e un Felide del Pliocene Toscano" [About two Mustelids and one Felid of Pliocene Toscana]. Bollettino della Società Geologica Italiana. 25: 595–612.
^ Mattern, M.Y.; McLennan, D.A. (2000). "Phylogeny and speciation of felids". Cladistics. 16 (2): 232–53. doi:10.1111/j.1096-0031.2000.tb00354.x. S2CID 85043293.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Felis iti Wikimedia Commons
Dagiti datos a mainaig iti Felis iti Wikispecies

[Pocock1951-1] Pocock, R. I. (1951). Catalogue of the genus Felis. London: British Museum (Natural History).

[Johnson-2] Johnson, W. E.; Eizirik, E.; Pecon-Slattery, J.; Murphy, W. J.; Antunes, A.; Teeling, E.; O'Brien, S. J. (2006). "The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment". Science. 311 (5757): 73–77. Bibcode:2006Sci...311...73J. doi:10.1126/science.1122277. PMID 16400146. S2CID 41672825.

[Pecon-Slattery-3] Pecon-Slattery, J.; O'Brien, S. J. (1998). "Patterns of Y and X chromosome DNA sequence divergence during the Felidae radiation". Genetics. 148 (3): 1245–1255. doi:10.1093/genetics/148.3.1245. PMC 1460026. PMID 9539439.

[4] Valpy, F. E. J. (1828). "Felis". An Etymological Dictionary of the Latin Language. London: A. J. Valpy.

[5] Güldenstädt, J. A. (1776). "Chaus – Animal feli adfine descriptum". Novi Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. 20: 483–500.

[6] Sanderson, J. (2009). A Matter of Very Little Moment? The mystery of who first described the jungle cat. Feline Conservation Federation Volume 53, Issue 1 (Enero/Pebrero 2009): 12–18.

[msw3-7] Wozencraft, W.C. (2005). "Felis". Iti Wilson, D.E.; Reeder, D.M (dagiti ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (Maika-3 nga ed.). Pagmalditan ti Unibersidad ti Johns Hopkins. p. 538. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494.

[CA-Driscoll-8] Driscoll, C. A.; Menotti-Raymond, M.; Roca, A. L.; Hupe, K.; Johnson, W. E.; Geffen, E.; Harley, E. H.; Delibes, M.; Pontier, D.; Kitchener, A. C.; Yamaguchi, N.; O'Brien, S. J.; Macdonald, D. W. (2007). "The Near Eastern Origin of Cat Domestication" (PDF). Science. 317 (5837): 519–523. Bibcode:2007Sci...317..519D. doi:10.1126/science.1139518. PMC 5612713. PMID 17600185.

[9] Satunin, C. (1904). "The Black Wild Cat of Transcaucasia". Proceedings of the Zoological Society of London. II: 162–163.

[10] Bukhnikashvili, A.; Yevlampiev, I. (dagiti ed.). Catalogue of the Specimens of Caucasian Large Mammalian Fauna in the Collection (PDF). Tbilisi: National Museum of Georgia.

[11] Kitchener, C.; Easterbee, N. (1992). "The taxonomic status of black wild felids in Scotland". Journal of Zoology. 227 (2): 342−346. doi:10.1111/j.1469-7998.1992.tb04832.x.

[12] Wagner, A. (1857). "Neue Beiträge zur Kenntnis der fossilen Säugetier-Überreste von Pikermi". Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften. 3: 153−170.

[13] Martelli, A. (1906). "Su due Mustelidi e un Felide del Pliocene Toscano" [About two Mustelids and one Felid of Pliocene Toscana]. Bollettino della Società Geologica Italiana. 25: 595–612.

[mattern2000-14] Mattern, M.Y.; McLennan, D.A. (2000). "Phylogeny and speciation of felids". Cladistics. 16 (2): 232–53. doi:10.1111/j.1096-0031.2000.tb00354.x. S2CID 85043293.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]