Kitaen ti taudan para iti Pagsasao a Motu

{{Infobox pagsasao
|name=Motu
|states=[[Papua Baro a Guinea]]
|region=[[Probinsia Sentral (Papua Baro a Guinea)|Probinsia Sentral]]
|ethnicity=[[Tattao a Motuano|Motuano]]
|speakers=39,000
|date=2008
|ref=e18
|familycolor=Austronesio
|fam2=[[Sasao a Malayo-Polinesio|Malayo-Polinesio]]
|fam3=[[Sasao nga Oceaniko|Oceaniko]]
|fam4=[[Sasao nga Akinlaud nga Oceaniko|Akinlaud nga Oceaniko]]
|fam5=[[Sasao nga Ungto a Papuano|Ungto a Papuano]]
|fam6=[[Sasao a Tengnga nga Ungto a Papuano|Tengnga]]
|fam7=Sinagoro–Keapara
|script=[[Sinuratan a Latin]] (Alpabeto a Motu)<br />[[Pagsasao a Motu#Braille|Braille a Motu]]
|iso3=meu
|glotto=motu1246
|glottorefname=Motu
}}

Ti '''pagsasao a Motu''' (sagpaminsan a tinawtawagan iti '''Puro a Motu''' wenno '''Pudno a Motu''' tapno saan a maiyallilaw daytoy iti [[Hiri Motu]]) ket ti maysa kadagiti adu a [[sasao a Tengnga nga Ungto a Papuano]] ken insasao babaen dagiti [[Tattao a Motuano|Motuano]], dagiti patneng a mangtagtagitao ti [[Papua Baro a Guinea]]. Daytoy ket kadawyan a maus-usar iti rehion, a naipangpangruna iti likmut ti kapitolio, ti [[Puerto Moresby]].

Ti napalaka a porma ti Motu a naparang-ay a kas pagsasao ti panagtagilako iti rehion ti Papuano, iti abagatan a daya ti nangruna nga isla ti [[Baro a Guinea]], a kasisigud idi nga ammo a kas Polis Motu, ken ammo ita akas [[Hiri Motu]]. Kalpasan ti [[Tok Pisin]] ken [[Pagsasao nga Ingles|Ingles]], ti Hiri Motu ket isuidi iti panawen ti wayawaya ti maikatlo a kaaduan a naisasao kadagiti ad-adu ngem 800 a [[Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea|pagsasao ti Papua Baro a Guinea]], ngem ti pannakausarna ket bumasbassiten kadagiti napalabas a panawen ken sinuksukatanen babaen ti Tok Pisin.

Ti Motu ket naidasig a kas maysa kadagiti [[sasao a Malayo-Polinesio]] ken addaan kadagiti lingguistiko a pannakaipada iti  [[sasao a Polinesio]] ken [[Sasao a Mikronesio|Mikronesio]].

Ti Motu ket tipiko a pagsasao nga Austronesio gau ta nakaro a naibatay iti paaweng. Ti tunggal maysa a silaba ti Motu ket agpatingga iti uni ti paaweng — daytoy ket mabalin a sarunuen babaen ti bugbugtong a konsonante (tawan dagiti "rimpuok ti konsonante"). Dagiti uni ti paaweng ket mabalin a dagiti [[monoptongo]] (buklen ti bugbugtong a batayan nga uni) wenno dagiti [[diptongo]] (buklen ti ad-adu ngem naysa a batayan nga uni). Adda laeng dagiti lima a "puro" nga uni ti paaweng (agarup akadagita ket [[Pagsasao nga Italiano#Ponolohia|Italiano]]); Dagiti diptongo a Motu ket naisuratda (ken maibalikas) a kas kombinasion dagiti dua a "puro" a paaweng. Dagiti diptongo ti "oi" ken "oe" (isuda a dua ket aproksimado a kas iti diptongo ti baliaks iti Ingles iti "boy"), ti ""ai" ken "ae" (isuda a dua ket aproksimado a kas ti diptongo iti balikas ti Ingles iti "high") ken ti "ao" ken "au" (isuda a dua ket aproksimado a kas ti diptongo iti balikas ti Ingles iti "cow") ken dagiti laeng paaweng nga uni a mangipresenta a maparigatan.{{citation needed|date=October 2013}}


== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}
* Dutton, Tom (1985). ''Police Motu: Iena Sivarai (ti saritana)''. Port Moresby, Papua New Guinea: University of Papua New Guinea Press.
* Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), ''A Dictionary of the Motu Language of Papua'', Second Edition (P. Chatterton, ed).[Sydney, New South Wales: Government Printer.
* Brett, Richard; Brown, Raymond; Brown, Ruth and Foreman, Velma. (1962), ''A Survey of Motu and Police Motu''. Ukarumpa, Papua New Guinea: SIL International.
*Wurm, S.A. and Harris, J.B., ''Police Motu'', Canberra: SIL International, 1963

== Dagiti silpo ti ruar ==
{{Incubator|code=meu}}
* William George Lawes, ''Grammar and vocabulary of language spoken by Motu tribe (New Guinea)''
** [https://archive.org/details/grammarandvocab00lawegoog first edition], Sydney: Thomas Richards, 1885.
** [https://archive.org/details/cu31924026915474 second and revised edition], Sydney: Charles Potter, 1888.
** [https://archive.org/details/grammarvocabular00laweuoft third and enlarged edition], Sydney: Charles Potter, 1896.

{{Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea}}
{{Sasao nga Ungto a Papuano}}

{{DEFAULTSORT:Motu, Pagsasao a}}
[[Kategoria:Sasao a Nuklear nga Ungto a Papuano]]
[[Kategoria:Dagiti pagsasao ti Papua Baro a Guinea]]