Saluyot
| Saluyot | |
|---|---|
| |
Taksonomia 
| |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Eudicotidae |
| Klado: | Rosids |
| Urnos: | Malvales |
| Pamilia: | Malvaceae |
| Subpamilia: | Grewioideae |
| Henero: | Corchorus L. |
| Dagiti sebbangan | |
|
Dagiti sebbangan ti agarup a 40–100, a mairaman ti: | |
Ti saluyot ket mula a nairaman iti henero Corchorus, pamilia Malvaceae. Kaaduan ket ruot ngem ti dadduma ket maimula ken mataraken kas taraon ken maaramat a sag-ut.
Panagmula
[urnosen | urnosen ti taudan]Kasayaatan a patubuen ti saluyot iti tiempo a nalnaab bayat iti panagtutudo. Maipapan nga 85 porsiento ti apit iti saluyot ket aggapu idiay Banglades, India, ken Tsina. Mangrugi nga apiten dagiti mannalon ti saluyot kalpasan iti uppat a bulan, no agsabongen kasanguanan nga agbukel. Maisina dagiti ung-ungkay santo mairebreb iti danum iti 20 nga aldaw. Kalpasan daytoy, agsisina dagiti sag-ut iti ung-ungkay ket maibilag dagitoy santo mareppet.
Pakausaran
[urnosen | urnosen ti taudan]Adu ti pakaaramatan ti saluyot, saan la a kas naimas a sida a laok ti dinengdeng wenno inabraw ngem maus-usar pay kas nadumaduma a komersial a produkto.
Makan ken mainum
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti bulong ken uggot ti saluyot ti sigud nga ilutluto kas taraon ti kaaduan kadagiti tattao nga agbibiag iti paset nga napudot, kas dagiti pagilian nga asideg iti ekuador. Iti Filipinas, "Saluyot" ti maysa a birngas kadagiti Ilokano gapu ta isuda ti kangrunaan a mangimas ken mangdengdengdeng iti daytoy a mula.
Naiwaras ti saluyot iti Asia ken Aprika. Corchorus olitotius ken Corchorus capsularis iti kapatgan a klase ti saluyot a lutlutuen. Iti saluyot ket napunno iti mucilage, maysa banag a patubuen dagiti dadduma a mulmula a nalan-ak ken napigket. Isu daytoy nga sustansia iti nagalis no mailambong iti saluyot.
Iti dadduma a pagilian, iti saluyot ket maaramid nga itsa dagiti bulong nga imbilag wenno inalas-as. Mabalin pay nga usaren a pangraman iti luto. Dagiti mangngagas iti ruot ken yerba, iti saluyot ket makuna a makapurga.
Sag-ut ken lupot
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti panagmula ken panagapit iti saluyot ket maysa nga industria. Saan laeng a mabalin a sidaen dagiti uggot, sabong, ken bulongna, daytoy a mula ket isu pay iti maysa a kadakkelan a pangalaan iti sag-ut a mausar a tali, papel, ikamen, pagan-anay, iket, ken dadduma pay. Iti sag-ut iti saluyot ket biodegradable, saanna mesmesen iti lubong, ken nalagda. Agrukop laeng no masigud nga matimming iti dam-eg.
Aggapu dagiti sag-ut iti nalupdisan nga ungkay iti saluyot. Dagitoy ket naiserreb iti danum, iti makuna nga yaaddang a retting, tapno maiparuar iti lignin a mangkapet iti parenchyma ken iti sclerenchyma. Kalpasan, maugasan santo mapamagaan tapno maawan iti pectin nga mangpatangken iti kudil ti ungkay. Lumukneng ken umingpis daytoy a kas sinulid.