Theodore Roosevelt
| Ti eskudo ni Theodore Roosevelt | |
|---|---|
 Ti maysa a kontemporario a plata ti libro nga inusar babaen ni Roosevelt par iti bukodna a biblioteka[1] | |
| Pakaammo | |
| Petsa ti nagtaudan | maika-17 a siglo |
| Kalasag | Pirak iti maysa a naruotana a bunton nga agiparparang iti tallo a nalabbaga a nasiitan a rosas ken nabuklan ti masna maris. |
| Pantok ken manto | Iti maysa a balangat ti bulong ti pirak ken nalabbaga, Tallo a dutdot ti abestrus ti tunggal maysa a pusasaw a nalabbaga ken pirak, ti pankamanto a nalabbaga ti dua a pirak. |
| Pasasao | Qui plantavit curabit, Latin pata iti "ti nagmual ket agpreserbanto".[1] |
Ni Theodore "Teddy" Roosevelt (/ˈroʊzəvɛlt/ ROH-zə-velt;[2] Oktubre 27, 1858 – Enero 6, 1919) ket isu idi ti Maika-26 a Presidente iti Estados Unidos (1901–1909). Isu ket naipaammoan para iti nakaragragsak a personalidadna, dagiti adu a kakaykayatanna ken dagiti nagun-odna, ken ti panagidaulona ti Narang-ay a Tignay, ken ti pay "bakero" nga ugali ken nalungpo a maskulinidad.[3] Isu ket daulo iti Partido Republikano ken ti nangbangon ti ababa ti biagna a Narang-ay ("Bull Moose") Partido iti 1912. Sakbay a nagbalin a Presidente, isu ket nagtengngel ti opisina iti siudad, estado, ken pederal nga agpang. Dagiti nagun-od ni Roosevelt a kas maysa a naturalista, eksplorador, mangnganup, mannurat, ken soldado ket kaaduan kadagitoy ket paset ti bukodna a dayaw a kas ti ania man nga iopisina a tinengngelna a kas maysa a politiko. Ni Roosevelt ket agtawen ti 42 idi naisapata a kas Presidente iti Estados Unidos idi 1901, a nagaramid kaniana ti kaubingan a presidente; inabakna ti ti kaubingan a nabutusan a presidente, a ni John F. Kennedy, babaen ti maysa a tawen laeng. Ni Roosevelt ket maysa pay kadagiti tallo a nakatugaw a kas presidente ti nagunggunaan ti Premio Nobel ti Kappia, dagiti sabali pay a dua ket ni Woodrow Wilson ken Barack Obama.
Naipasngay ti maysa a nabaknang a pamilia idiay Siudad ti New York, ni Roosevelt ket managsakit idi nga ubing a nagsagsagaba ti angkit ken naggigian idiay balayna a nagadadal ti masna a pakasaritaan. Tapno matangdananna para iti maipapan ti bagi a kakapsutna, isu ket nagarakup ti nasiglat a panagbiag. Naadala iti balay, isu ket nagbalin a nagagar nga estudiante ti katutubo. Isu ket nagadal idiay Unibersidad ti Harvard, nga idiay ket nagadal ti bilohia, naikahon ken nakaparang-ay ti panagayat kadagiti marina a panakibiang. Idi 1881, kalpasan ti maysa a tawen ti iruruarna ti Harvard, isu ket nabutusan iti Estado nga Asemblia ti New York, nga isu idiay ket nagbalin a daulo iti reporma asangkatiponan ti bukodna a partido Republikano (ti "GOP"). Ti bukodna a Ti Paipapan ti Baybay a Gubat iti 1812 (1882) ket nangipatakder ti bukodna a propesional a dayaw a kas maysa a naganetget a historiador; isu ket nagsursurat kadagiti adu a liblibro ti panaganup, ti kalnaawan, ken dagiti agdama a sanaysay ti politiko, ken ti pay pakasaritaan ti prontera. Idi 1884, ti asawana ken ti inana ket pimmusay ti agpadpada nga aldaw. Isu ket rimmuar ti politiko ken napan idiay prontera, ken nagbalin a maysa a rantsero idiay "Paramos" idiay luglugar ti Dakota. Idi nagsubli, isu ket timmaray para iti mayor idi 1886, nga isuket nabutusan amaikatlo nga adda kadagiti 60,000 a butos. Kalpasan daytoy isu ket nakagun-od ti dayaw babaen ti panagala ti nakaro a panagibasol iti polis ti siudad. Iti nailian ng agpang, isu ket daulo ti sibil a serbisio a reporma. Ti Gubat ti Espaniol–Amerikano ket angrugi idi 1898 idi ni Roosevelt ket, epektibo, a nagimatmaton ti Departmento iti Marina. Isu ket napardas a nagikkat ken nagporama ti Dagiti narusanger nga Agsaksakay – ti maysa a boluntario a kabaleria a nakilaban idiay Kuba. Ti banuar ti gubat ket nabutosan a kas gobernador idi 1898 ken idi 1900 isu ket nainominado para iti bise presidente. Isu ket nagballiga a nagpasiglat ti GOP a kas maysa a napatak nga agkamkampania ti panakabutos manen ni Presidente William McKinley iti entablada dagiti nagato a taripa, ti balitok a pagalagadan, imperialismo, rang-ay ti pagilian ken ti panagballigi ti ballasiw taaw.
Idi 1901, ni Presidente William McKinley ket naasasinado ken nagbalin a Presidente ni Roosevelt iti tawen a 42; isu pay laeng tatta a panawen ti kaubingan a presidente.[4] Ni Roosevelt ket pinadasna nga inyalis ti Partido Republikano (GOP) a mapan ti Progressibismo, a mairaman ti panagdadael ti panagtalek ken ti panagpaadu kadagti regulasion ti negosio. Ni Roosevelt ket nagarami d ti maisao a "Square Deal (Ilokano: Kuadrado a Tulag)" ti panagipalawag ti domestiko a programana, a nagiyunayunay a ti promedio nga umili ket makaala ti nasayaat a binagy babaen kadagiti annurotenna. A kas maysa a agkalkalnaaw ken naturalista, isu ket nagiragpat ti panagaywan a tignay. Iti entablado ti lubong, dagiti annuroten ni Roosevelt ket naidasid idi babaen ti bukodna a pagsasao, "Naalumaymay nga agsao ken agawiti ti dakkel a bislak". Ni Roosevelt ket isu iditipuersa ti likud ti panakalpas ti Kanal ti Panama ; nanpatulod ti Nalatak a Puraw a Plota iti panagbanbaniaga tilubong a mangipakita ti Amerikano a kabilegan; ken nakitinnulag ti gibus ti Ruso-Hapon a Gubat, nga isu daytoy ti panakagunggunaanna ti Premio Nobel ti Kappia.[5]
Iti gibus ti maikadua a terminona, ni Roosevelt ket inpangatona ti gayyemna a ni William Howard Taft para iti 1908 a nominasion ti Republikano. Isu ket nagbanbaniaga idiay Aprika ken Europa. Idi nagsubli idi 1910 napait a nakisina kenni Presidente Taft kadagiti sayasay iti progressibismo ken dagiti personalidad. Iti 1912 a panagbutos ni Roosevelt ket nagpadas ken napaay a naglapped ti panakarenominado manen ni Taft. Isu ke nangirugi ti Partido ti Bull Moose a nagtawag kadagiti adu a panagreporma ti rang-ay. Isu ketinabak ti Demokrata a ni Woodrow Wilson, a kas dagiti Taft a konserbatibo ket nakagun-od ti panagtengngel ti Partido epublikano para kadagiti sumakbay a dekada. Ni Roosevelt ket nangdaulo ti panagbanbaniaga ti kabakiran ti Amasona ngem nakaala met kadagiti sakit ken nagpaay daytoy ti salun-atna. Isu ket pimmusay nga ubing pay iti tawen a 60. Ni Roosevelt ket maitunos anairanggo dagiti ekolar a kas maysa kadagiti kalatakan a presidente ti Estados Unidos.
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ a b McMillan,Joseph. "Theodore Roosevelt ken Franklin Delano Roosevelt, maika-26 ken maika-32 a Presidente iti Estados Unidos Naiyarkibo 2008-12-30 iti Wayback Machine. Amerikano a Kagimongan ti Heraldika. Naala idi. Oktubre 1, 2010.
- ^ Ti apelyidona ket, segun kenni Roosevelt, "ket mabalikasana no nailetra a kas ti 'Rosavelt.' Iti tallo a silaba. Ti umuna silaba a kas ti 'Rose.'" Hart, Albert B.; Ferleger, Herbert R. (1989). "Theodore Roosevelt Cyclopedia" (CD-ROM). Theodore Roosevelt nga Asosasion. pp. 534–535. Naala idi Hunio 10, 2007.;
Maysa a Nairehistro nga uni Naiyarkibo 2010-06-18 iti Wayback Machine a ni Roosevelt ket naisangsangayan nga agibalbalikas ti bukodna nga apelyedo. Ti pannakangeg ti husto a kapardas, pabuntogen ti rehistro babaen ti 20%. Naala idi Hulio 12, 2007.
"Kasano ti Mangbalikas ti Theodore Roosevelt". Naala idi Hunio 10, 2007. - ^ Douglas Brinkley "Ti Naatapa Sumbangir ni TR," Amerikano a Tinawtawid, Otonio 2009.
- ^ Ni John F. Kennedy ketisu ti kaubingan a nabutusan a Presidente. Ni Roosevelt ket saan a nabutosan iti Panakapresidente aginggana idi 1904, nga isu ket nagtawen ti 46.
- ^ Frederick W. Marks III, Tersiopelo iti Landok: Ti Dipomasia ni Theodore Roosevelt (1979); Greg Russell, "Ti Diplomasia ni Theodore Roosevelt ken ti Panagsukimat para iti Nalatak a Puntos ti Gantingan a Bileg idiay Asia," Presidential Studies Quarterly 2008 38(3): 433–455
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig ken ni Theodore Roosevelt iti Wikimedia Commons
| Sapasap | |
|---|---|
| Dagiti nailian a biblioteka | |
| Dagiti patakder ti panagsukisok ti arte | |
| Dagiti bibliograpiko a diksionario | |
| Dagiti sientipiko a database | |
| Dadduma | |
