Wikipedia:Napili nga artikulo ita nga aldaw/Disiembre 2

Ti Karayan Amasona iti Abagatan nga Amerika ket isu ti maikadua a kaatiddogan a karayan iti lubong ken ti kadakkelan babaen ti panagayus ti danum iti natimbeng a panagayus a dakdakel urayno itipon dagiti pito a sumaruno a kadakkelan a karayan iti lubong. Ti Amasona ket addaan iti kadakkelan a pagayusan a labneng iti lubong, ti agarup a 7,050,000 kuadrado kilometro (2,720,000 kuadrado milia), a daytoy ket mangidagup para iti agarup a maysa a panglima ti dagup a panagayus ti karayan iti lubong.

Kadagiti kangatuan a pakagay-atanna, ti ngato ti nagsasabtan ti Karayan Negro, ti Amasona ket tinawtawagan a Solimões idiay Brasil; nupay kasta, idiay Peru, Colombia ken Ecuador, ken dagiti pay dadduma a paset ti lubong nga agsasao iti Espaniol, daytoy a karayan ket sapasap a tinawtawagan iti Amasona kadagiti agpababa a pagayusanna manipud ti nagsasabtan ti karayan Marañón ken Ucayali idiay Peru. Ti sistema ti karayan Ucayali-Apurímac ket naipanpanunotan a kas ti kangrunaan a taudan ti Amasona.

Ti kalawa ti Amasona ket naindumadumaan iti nagbaetan ti 1.6 ken 10 kilometro (1.0 ken 6.2 mi) iti ababaw nga agpang, ngem daytoy ket dumakdakkel iti las-ud ti nabasa a tiempo iti 48 kilometro (30 mi) wenno ad-adu pay. Ti karayan ket sumrek iti Taaw Atlantiko iti nalawa nga estuario iti agarup a 240 kilometro (150 mi) iti kalawa. Ti sabangan ti kangrunaan a sanga ket 80 kilometro (50 mi). Gapu kadagiti nawatiwat a rukrukodna, daytoy ket sagpaminsan a makunkuna a kas Ti Karayan Baybay.