Jump to content

Ateismo: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Urnosen dagiti silpo
Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Inter-aktibo nga agbasabasa iti pakasaritaan
← Nadadaan nga urnosBarbaro nga urnos →
Content deleted Content added
VisualWikitext
m (via AWB script)
m (via AWB script)
Linia 1: Linia 1:
{{Ateismo igid a baras}}
[[Papeles:NearEast.png|300px|thumb|{{legend|#008000|Ti moderno nga arkeolohiko ken historikal a kontesto ti Asideg a Daya}}{{legend|#00ff00|Nalawlawa nga Asideg a Daya}}]]
Ti '''ateismo''' , iti maysa a nawatiwat a kapanunotan, ket ti panaglikudan ti [[pammati]] iti [[Kaadda iti Dios|kaada kadagti kinadios]].<ref name=eb2011-atheism/><ref name=encyc-philosophy/> Iti naakakikid a kapanunotan, ti ateismo ket ti naisangsangayan a puesto nga awan dagiti [[kinadios]].<ref name=RoweRoutledge/><ref name=encyc-unbelief-def-issues/><ref name=oxdicphil/> A ti pannakairaman unay, ti ateismo ket ti kaawan ti pammati ti irurumsua kadagiti aniaman a kinadios.<ref name=encyc-unbelief-def-issues/><ref name=oxdicphil/><ref>{{cite encyclopedia |url=http://oxforddictionaries.com/definition/atheism |encyclopedia=Diksionario ti Oxford |title=atheism |publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan |accessdate=2012-04-09}}
Ti '''Asideg a Daya''' ({{lang-fr|Proche-Orient}}) ket ti [[eurosentriko]] a heograpikal a termino nga agarup a mangbukel ti [[Akinlaud nga Asia]]. Urayno adda dagiti agdumaduma a panangipalawag iti uneg dagiti nadumaduma a sirkulo ti akademiko, ti termino ket kasisigud a naipakat iti kaaduan a gay-at iti [[Otomano nga Imperio]]. Ti termino ket saan unayen a maus-usar, ken nasukatanen babaen ti termino ti [[Tengnga a Daya]].
</ref>
Ti ateismo ket maigiddiat ti [[teismo]],<ref name=reldef/><ref name=OED-theism /> nga iti sapasap a terminona ket ti pammati nga adda ti maysa adios.<ref name=OED-theism>{{cite book |title=Inggles a Diksionario ti Oxford |edition=2nd |year=1989 |quote=Pammati ti maysa a dios, wenno kinadios, a kas maisuppiat ti ateísmo}}
</ref><ref>
{{cite web |url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism |title=Merriam-Webster Online a Diksionario|quote=pammati ti kaada ti dios wenno dagiti dios | accessdate=2011-04-09| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110514194441/http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism| archivedate= 14 Mayo 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>


Ti termino nga ''ateismo'' ket nagtaud manipud ti Griego a {{lang|grc|[[:wiktionary:ἄθεος|ἄθεος]]}} (''atheos''), a kayatna a sawen ket "awan ti dios (wenno awan dagiti dios)", nga inususar a kas ti panagdadael a termino a maipakat kadagiti maikapanunot a mangilikud kadagiti [[dios]] a karkararagan babaen dagiti dakdakkel a kagimongan. Ti adda a pannakaiwaran ti [[nawaya a panunot]], [[eskeptiko a panagusig]], ken dagiti simmarsaruno a panagadu ti [[panagdillaw iti relihion]], ti panakaipakat iti daytoy a termino ket bimmassit ti kalawana. Dagiti immuna a tattao a nagilasin kaniada a nagus-usar ti balikas nga "ateista" ket nagnaed idi maika18 a siglo.{{sfn|Armstrong|1999}}
Ti ''[[Encyclopædia Britannica]]'' ket ipalawagna ti Asideg a Daya a kas mairaman ti [[Bahrain]], [[Cyprus]], [[Ehipto]], ti [[Gaza Strip]], [[Iran]], [[Irak]], [[Palestina]], [[Israel]], [[Hordania]], [[Kuwait]], [[Lebanon]], [[Libya]], [[Oman]], [[Katar]], [[Saudi Arabia]], [[Sudan]], [[Siria]], [[Turkia]], ti [[Dagiti Nagkaykaysa nga Emirato nga Arabo|UAE]], ti [[West Bank]], ken ti [[Yemen]].<ref>{{Citation | url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/407449/Near-Eas |contribution=Near East |title=Encyclopaedia Britannica}}.</ref> Ti [[Gunglo ti Taraon ken Agrikultura|FAO]] ti [[Nagkaykaysa a Pagpagilian]] ket kapada met nga ipalawagna ti rehion, ngem iramanna pay ti [[Apganistan]] wbayat nga mailaksid dagiti pagilian ti [[Amianan nga Aprika]] ken ti [[terteritorio ti Palestina]].<ref>{{Citation | url = http://www.fao.org/docrep/w4345e/w4345e0e.htm | contribution = The Near East | publisher = UN | title = FAO}}.</ref> Segun ti [[National Geographic (magasin)|National Geographic]], dagiti termino ti Asideg a Daya ken Tengnga a Daya ket mangibaga kadagiti isu met laeng a teritorio ken dagitoy ket 'sapsap a maawat a mangbukel kadagiti pagilian ti [[Arabiano a Peninsula]], Cyprus, Ehipto, Irak a kakuyogna ti [[Iraki a Kurdistan|rehion ti Kurdistan]], Iran, Israel, Hordania, Lebanon, terteritorioti Palestina, Siria, ken Turkia'.<ref>{{Citation | url = http://stylemanual.ngs.org/home/M/middle-east-west-asia | contribution = Middle East, Near East | publisher = National Geographic | title = Style Guide}}.</ref>


Dagiti ateista ket maimatonan nga [[eskeptisismo|eskeptiko]] kadagiti panagtunton a [[datdatlag]], a nagdakamatda ti kinaawan ti [[Kaadda iti Dios#Nanipud ti panagpalpaliiw a panagsuppiat|panagpalpaliiw nga ebidensia]] para kadagiti kinadios. Ti managpanunot para iti saan mamatmati iti aniaman a dios ket mairaman ti [[problema iti diablo]], ti [[panagsuppiat manipud ti bangking a palgak]], ken ti [[panagsuppiat manipud ti saan a panakamatmati]]. Dagiti sabali pay a panagsuppiat para iti ateismo ket maisakup manipud ti pilosopiko aginggana ti sosial ken aginggana ti naipakasaritaan. Urayno adda dagiti ateista a nakaampon kadagiti [[sekularismo|sekular]] pilosopia,<ref name=honderich/><ref>{{cite book|last=Fales|first=Evan|chapter=Naturalismo ken Pisikalismo|postscript=,}} iti {{harvnb|Martin|2006|pp=122–131}}.
==Kitaen pay==
</ref> awan ti maysa nga ideolohia wenno agasmang dagiti ugali a kapponan dagiti ateista.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=3–4}}.</ref> Adu kadagiti ateista nga agtengtengngel a ti ateismo ket adadu a [[naagum]] a panakakita ti lubong ngen ti teismo, ken isu ngarud a daytoy ket ti [[Pilosopiko a dagsen iti paneknek|dagsen iti paneknek]] ket saan a maisanglad a mangipaneknek ti ateista ti kaadda iti Dios, ngem ti teista ti mangted ti nakem para iti teismo.<ref>{{harvnb|Stenger|2007|pp=17–18}}, nga agdakdakamat ti {{cite book|last=Parsons|first=Keith M.|title=Ti Dios ken ti Dagsen ti Paneknek: Plantinga, Swinburne, ken ti Panagusig a Panagsalaknib ti Teismo|year=1989|location=Amherst, New York|publisher=Prometheus Books|isbn=978-0-87975-551-5}}</ref>
* [[Mesopotamia]]
* [[Tengnga a Daya]]
* [[Akinlaud nga Asia]]


Ti ateismo ket maawawat kadagiti bassit nga uneg ti relihion ken naikararua a sistema ti pammati, a mairaman ti [[Hainismo]], [[Budismo]], [[Hinduismo]], [[Paganismo (dagiti kontemporario a relihion)|Neopagano]] a [[Tignay ti Baro a relihioso|tigtignay]]<ref name="Neopaganism">{{cite book|author=Carol S. Matthews|url=http://books.google.com/?id=RfGhUW8RdUIC&pg=PA194&dq=neopaganism+atheism#v=onepage&q&f=false|title=Baro a Sirmata Baro a Puso Napabaro a Panagtawag - Maikadua a tomo|publisher=Biblioteka ni William Carey|quote=Nupay dagiti Neo-Pagano ket makibinningayda ti panagitalek ti katutubo ken kararua adda dagiti naidumaduma a pammati ken panagkasanay. Adda dagiti ateista, dagiti dadduma ket politeista (adda dagiti nadumaduma a dios), dagiti dadduma ket panteista (amin ket Dios) ken dagiti dadduma pay ket panenteista (adda amain iti Dios).|date=19 Oktubre 2009|isbn=978-0-87808-364-0}}
==Dagiti nagibasaran==
</ref>
{{Reflist|2}}
a kas ti [[Wicca]],<ref name="Wicca">{{cite book|author=Carol S. Matthews|url=http://books.google.com/?id=stQQJlV9FT8C&pg=PA115&dq=neopaganism+atheism#v=onepage&q&f=false|title=Dagiti Baro a Relihion|publisher=Chelsea House Publishers|quote=Awan dagiti sangalubongan a panagsirmata a dagiti amin a tinengtengngel ti Neo-Pagano/Wiccan. Maysa nga online a nagtaudan ti pakaammo ket mangipakita a depende no kasano ti panagipalawag ti termino a ''Dios'', mabalin a dagiti Neo-Pagano a maidasig a kas dagiti monoteista, duoteista (dua adios), politeista, panteista, wenno ateista.|date=19 Oktubre 2009|isbn=978-0-7910-8096-2}}
</ref>
ken dagiti [[di-teistiko a relihion]]. Ti [[Hainismo]] ken dagiti dadduma a porma iti [[Dios iti Budismo|Budismo]] ket saanda a mangitakder ti pammati kadagiti dios,<ref>{{cite book |url=http://books.google.com.vc/books?id=Jb0rCQD9NcoC&printsec=frontcover#v=onepage&q=atheism&f=false |last=Kedar |first=Nath Tiwari |year=1997 |title=Komparatibo a Relihion |publisher=[[Motilal Banarsidass]] |isbn=81-208-0293-4 |page=50}}
</ref>
a ti [[Hinduismo]] ket agtengngengela ti ateismo ket umiso, ngem adda dagiti pagadalan a makakitkita ti dalan iti maysa nga ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua.<ref>{{Cite book | last = Chakravarti| first = Sitansu| title = Hinduismo, maya apamay-an ti biag| publisher = Motilal Banarsidass Publ.| year = 1991| page = 71| url = http://books.google.com/?id=J_-rASTgw8wC&pg=PA71| isbn = 978-81-208-0899-7|quote = Segun ti Hinduismo, ti dalan ti ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua, ngem daytoy ket maysa nga umiso. |accessdate=2011-04-09}}
</ref>


Gaputa dagiti konsepto ti ateismo ket nadumaduma, ti panagilasin ti kaadu dagiti ateista nga adda ti lubong tatta nga ladaw ket narigat.<ref name="Martin2007">{{cite book | last=Zuckerman | first=Phil| editor=Martin, Michael T | title=Ti Cambridge a Kumaduaan ti Ateísmo | year=2007 | publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan | location=Cambridge, England | isbn=978-0-521-60367-6 | ol = 22379448M | page=56 | url=http://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA56 | accessdate=2011-04-09}}</ref>
==Bibliograpia==
Segun ti maysa a karkulo, dagiti ateista ket buklen ti agarup a 2.3% iti populasion ti lubong, ken dagiti pay 11.9% ket [[Irrelihion|saan a relihioso]].<ref name=eb2005-demographics/> Segun ti sabali pay, dagiti gatad ti bukod a nagreporta ti ateismo ket kaaduan kadagiti Lumaud a pagiliana, a dagitoy ket adda dagati nadumaduma a degrado: ti Estados Unidos (4%), Italia (7%), Espania (11%), Gran Britania (17%), Alemania (20%), ken Pransia (32%). Segun ti maysa a reporta idi 2009 babaen ti Amerikano a Panagsukisok ti Reliohioso a Panakailasin, dagiti tattao nga agitunton a kumappon ti "awan ti relihion" ket mangbukel kadagiti 15% iti populasion ti Estados Unidos.<ref>{{cite web | date = 2009-04-27 | title = Dagiti Topiko ti Times: Ateismo | work = [[The New York Times]] | url = http://topics.nytimes.com/topics/reference/timestopics/subjects/a/atheism/index.html | accessdate = 2012-06-12 }}</ref>
{{Div col|small=yes}}
* {{cite book | ref=harv | first=David George | last=Hogarth | title=The Nearer East | series=Appletons' World Series: The Regions of the World | year=1902 | location=New York | publisher=D. Appleton and Company}}
* {{cite book |ref=harv | first=William | last=Miller | year=1898 | title=Travel and Politics in the Near East | location=London | publisher=T. Fisher Unwin}}
* {{cite journal |ref=harv | first=John | last=Telford | first2=Aquila | last2=Barber | title=Article I | journal=The London Review, April and July 1861| volume=XVI |date= | location=London | publisher=Hamilton, Adams and Co. | pages=1–33}}
* {{cite book | ref=harv | first=R.V. | last=Tooley | first2=Charles | last2=Bricker | title=Landmarks of Mapmaking: an Illustrated History of Maps and Mapmakers | location=England | publisher=Dorset Press (Marlboro Books Corporation) | year=1989}}
{{Div col end}}


==Dagiti silpo ti ruar==
==Dagiti panangilawlawag ken panangilasin==
[[Papeles:AtheismImplicitExplicit3.svg|thumb|Ti diagrama a mangipakita ti panakaikabagian a nagbaetan ti panangipalpalawag ti [[Nakapsot ken napigsa nga ateismo|nakapsot/napigsa]] ken [[Natalipupos ken nalawag nga ateismo|nalatipupos/nalawag]] ng ateismo. Natalipuspos napigsa/positibo/natangken nga ateista (iti {{Font color|purple|'''morado'''}} idiay '''kanawan''') a mangipataged a ti ''"maysa a dios ket adda"'' ket saan nga husto a panagisao. Nalawag nakapsot/negatibo/nalukneng nga ateista (iti {{Font color|blue|'''asul'''}} idiay '''kanawan''') likudanna wenno liklikanna ti pammati a ti aniaman a dios ket adda a saang a mangipatpatalged a ti ''"maysa a dios ket adda"'' ket saan nga husto a panagisao. Natalipuspos nakapsot/negatibo nga ateista (iti {{Font color|blue|'''asul'''}} idiay '''kanigid''') ket mangiraman dagiti tattao (a kas dagiti ubbing ken dagiti agnostiko) a saan a namatmati kadgiti dios, ngem saanda nga inpalplawag a linikudan ti kastoy a pammati. (Ti kadakkel ti diagrama ket saan a mangitudo ti relatibo a kadakkel ti uneg ti populasion.)]]
{{Div col|small=yes}}
* {{commonscat-inline|Near East|{{PAGENAME}}}}
* {{cite web | title=Department of Near Eastern and Judaic Studies (NEJS) |url=http://www.brandeis.edu/departments/nejs/about/index.html | publisher=Brandeis University | accessdate=29 Hunio 2011}}
* {{cite web | title=Department of Near Eastern Studies | url=http://neareastern.berkeley.edu/programs.html | publisher=University of California, Berkeley | accessdate=29 Hunio 2011}}
* {{cite web | title=Near Eastern Collection | url=http://www.library.yale.edu/neareast/ | publisher=Yale University Library | accessdate=29 Hunio 2011}}
* {{cite web | title=Near Eastern Studies at Cornell | url=http://neareasternstudies.cornell.edu/ | publisher=Cornell University Department of Near Eastern Studies | accessdate=30 Hunio 2011}}
* {{cite web | title=Netherlands Institute for the Near East | url=http://www.nino-leiden.nl/about.aspx | publisher=Leiden University| accessdate=29 Hunio 2011}}
* {{cite web|title=Program in Near Eastern Studies|url=http://www.princeton.edu/nep/|publisher=Princeton University|accessdate=29 Hunio 2011}}
{{Div col end}}


Dagiti mannurat ket saanda nga umanamong no kasano ti kasayaatan a panagipalawag ken panangidasig ti ''ateismo'',<ref name=eb1911-atheism/> a nagisupsuppiat no ania dagiti nalatak a masna nga entidad a pakaipakatan dagitoy, no dagitoy ket panagitalgedan a kabukodanna wenno gapu ti kaawanna, wenno makasapul ti siaammo, a nalawag a panaglikud. Ti ateismo ket naikapanunotan a maipadpada ti [[agnostisismo]],<ref name=agnosticism-compatible/><ref name=flint-agnostic-atheism/><ref name=encyc-unbelief-compatible/><ref name=martin-agnosticism-entails/><ref name=barker-agnostic-atheism/><ref name=besant-open-to-new-truth/><ref name=holyoake-question-of-probability/> ken naisupadi pay daytoy.<ref name=eb2011-atheism-critique/><ref name=eb2011concise-atheism/><ref name=eb1911-atheism-sceptical/> Ti nadumaduma a kita ti kategoria ket naus-usar a panagilasin kadagiti nadumaduma aporma ti ateismo.


===Sakup===
{{coord|32|48|N|35|36|E|region:IL/IQ/JO/LB/SA/SY/TR_type:country_source:dewiki|display=title}}
Adda dagiti saan a nalawag ken kontrobersia a maipanggep ti panagipalpalawagan ti ''ateismo'' ket taudan manipud ti karigat ti panakaabot ti konsenso para iti panagipalpalawag kadagiti balikas a kas ti ''kinadios'' ken ''dios'. Ti kinaad-adu ngem maysa a paggidgiddiatan [[dagiti panakapartuat ti Dios]] ken dagiti kinadios ket mangiturong kadagiti naidumaduma a kapanunotan a maipanggep ti panakaipakat ti ateismo. Dagiti taga-ugma a Romano ket pinabasolda dagiti Kristiano nga isuda ket ateista gapu ti saanda a panagraem kadagiti [[paganismo|pagano]] a kinadios. Nain-inot, a dagitoy a panagsirmata ket napaay ti pannakapaborna gapu ti ''teismo'' ket naawaawatan a kas mangbukel ti pammati kadagiti aniaman a kinasantuan.{{sfn|Martin|2006}}


No ti kapanggepan ti sakup iti datdatlag a linikudan, ti ateismo ket mabalin a mangsuppiat ti aniaman mmanipud ti kaadda ti kinadios, aginggana ti kaadda ti aniaman a [[espiritualidad|espiritual]], [[nalatak a masna]], wenno dagiti [[Trassendensia (relihion)|transsendental]] a konsepto, a kas kadagiti [[Budismo]], [[Hinduismo]], [[Hainismo]] ken[[Taoismo]].<ref name=eb2011-Rejection-of-all-religious-beliefs/>
==Dagiti nagibasaran==
{{reflist}}


===Natalipuspos nga isuppiat ti nalawag===
{{Dagiti rehion iti lubong}}
{{Nangruna|Natalipuspos ken nalawag nga ateismo}}
Ti panangipalpalawag ti ateismo ket agdumaduma pay iti degrado a konsiderasion ti panakaikabil ti kapanunotan kadagiti dios tapno matawagan ti maysa nga tao ket ateista. Ti ateismo ket sagpaminsan pay a naipalpalawag a ti nalaka a panakairaman ti kaawan ti pammati ti kaaada dagiti kinadios. Daytoy a nawatiwat a panangipalpalawag ket mangiraman kadagiti kayananak ken dagiti attao a saan pay a naisarsarak kadagiti teistiko a kapanumotan. Idi nabaybayag pay ngem idi 1772, ni [[Baron d'Holbach]] ket kinunana nga "Amin nga ubbing ket nayanak nga Ateista; awan ti kapanunotanda iti Dios."<ref>{{cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink=Baron d'Holbach |title=Nasayaat a Nakem |url=http://www.gutenberg.org/ebooks/7319 |year=1772 |accessdate=2011-04-07}}
</ref>
Ti kapada pay daytoy, ni [[George H. Smith]] (1979) ket nangisingasing a: "Ti tao nakaammo ti teismo ket maysa nga ateista gapu ta isu ket saan a namatmati ti dios. Dagyto y a kategoria ket mangiraman ti ubing nga adda ti konseptona a makaawat kadagiti banag a maipanggep, ngem isu ket saan pay a siaammo kadagittoy a panggep. Ti kinapudno a daytoy nga ubing ket saan a namatmati ti dios ket mangikari kaniana a kas maysa nga ateista."<ref>{{harvnb|Smith|1979|p=14}}.
</ref>
Ni Smith ket nangaramid ti termino a ''natalipuspos nga ateismo'' tapno mangitudo ti "kaawan ti teistiko a pammati nga awan ti siaammo a panaglikud ti daytoy" ken ''nalawag nga ateismo'' tapno mangitudo ti nasapsapasap a panagipalpalawag ti siaammo a saan a panakamatmati.
Ni [[Ernest Nagel]] ket suppiatenna ti panagilawlawag ni Smith iti ateismo a kas laeng ti "kaawan ti teismo", a nagawawat laeng ti nalawag nga ateismo a kas ti agpayso nga "ateismo".<ref name= Nagel1959>
{{Cite book
|title= Dagiti Kangrunaan a Pammati: Dagiti Relihioso a Pilosopia ti Nagtagitaoan |chapter=Dagiti Pilosopiko a Konsepto ti Ateismo
|first=Ernest |last=Nagel |authorlink=Ernest Nagel
|year=1959 |publisher=Sheridan House
|quote=Maawatakto babaen ti "ateismo" ti panagdillaw ken panaglikud kadagiti kangrunaan a panagtuntonkadagiti nadumaduma a kita ti teismo... ti ateismo ket nasken a saan a a mainaganan ti nasaragasag a saan apanakamatmati... Isu a, ti maysa nga ubing a saan pay a nakaawat ti relihioso a panagibagbagaan ken saan pay a nakangeg ti kapanggepan ti Dios, ket saan nga ateista – gaputa saanna a liklikudan ti anaiaman a teistiko a panagtunton. Timaipada pay ket ti kaso ti laklakay , no isu ket nagikkat manipud ti pammati ti amana nga awan ti panagpanunot wenno gapu ti nabatad a saan a panakamatmati ti aniaman kapanggepan ti teolihiko, ket saan nga ateista – gaputa ti kastoy a laklakay ket ssan a mangkarkarit ti teismo ken saan ng aagibagbaga ti aniaman a panunot iti dayta a suheto.}}
<br />reprinted in ''Critiques of God'', edited by Peter A. Angeles, Prometheus Books, 1997.
</ref>


===Positibo nga isuppiat ti negatibo===
[[Kategoria:Asideg a Daya| ]]
{{Nangruna|Negatibo ken positibo nga ateismo}}
[[Kategoria:Heograpia ti Akinlaud nga Asia]]
Dagiti pilosopo a kas ni [[Antony Flew]]<ref name="presumption">{{harvnb|Flew|1976|pp=14ff}}: “Iti daytoy nga interpretasion ti ateosmo ket agbalin a:ti saan a positibo nga agipatpatalged ti kaadda ti Dios; ngem ti sinoman a saan a teista. Palubosan dakami, para kadagiti sumakbay a sisasagana reperensia, a mangipangyuna dagit ietiketa ti ‘positibo nga ateista’ para iti dati ken ‘negatibo nga ateista’ para iti kinaudi.”</ref>
[[Kategoria:Heograpia ti Tengnga a Daya]]
ken ni [[Michael Martin (philosopo)|Michael Martin]]{{sfn|Martin|2006}}
[[Kategoria:Dagiti rehion ti Asia]]
ken adaanda ti sabsabali a positibo (napigsa/natangken) nga ateismo nga adda ti negatibo (nakapsot/nalukneng) nga ateismo. Ti positibo nga ateismo ket isu ti nalawag a panagpaneknek nga awan dagiti dios. Ti negatibo nga ateismo ket mangiraman kadagiti amin a porma ti saan a teismo. Segun ti daytoy a pannakaikategoria, ti sinoman a saan a teista ket negatibo wenno positibo nga ateista.
[[Kategoria:Akinlaud nga Asia]]
Dagiti termino a ''nakasot'' ken''napigsa'' ket kabarbaroda laeng, bayat a dagiti termino a ''negatibo'' ken ''positibo'' nga ateismo ket nadadaan ti nagtaudanda, a dagitoy ket naus-usar (kadagiti nadumaduma a pamay-an) iti pilosopiko a literatura<ref name="presumption"/> ken dagiti Katoliko nga apolohetiko.<ref>{{cite journal |url=http://www.nd.edu/Departments/Maritain/jm3303.htm |title=Iti Kayat a Saoen ti Kontemporario nga Ateismo|journal=Ti Panagrepaso dagiti Politika |first=Jacques |last=Maritain |year=1949 |month=July |volume=11 |issue=3 |pages=267–280 |doi=10.1017/S0034670500044168 |ref=harv}}
</ref>
Babaen ti daytoy a pannakisina ti ateismo, kaaduan kadagiti agnostiko ket maikarida a kas dagiti negatibo nga ateista.


Bayat a ni [[Michael Martin (pilosopo)|Martin]], kas pagarigan, ket mangipatpataged a ti agnostiko ket buklenna ti negatibo nga ateismo,<ref name=martin-agnosticism-entails/> kaaduan kadagiti agnostiko ket makakita kadagiti kapanunotanda a naisangsangayan manipud ti ateismo,{{cn|date=unio 2012}} a mabilinda a mangusig a saan a mangpaneknek ngem ti teismo wenno makasapul ti kapadpadana a pakinakem.<ref>{{cite book |first=Anthony |last=Kenny |authorlink=Anthony Kenny |title=Ti Ania a Pamatika |chapter=No Apay a Saanak nga Ateista |publisher=Continuum |isbn=0-8264-8971-0 |quote=Ti pudno a kasisigud ket saan a teismo wenno ateismo, ngem agnotisismo ... ti panagtunton ti pannakaamo ket nasken a mapasingkedan; ti panakanengnengan ket nasken laeng a maikompesar. |year=2006}}
{{heograpia-pungol}}
</ref>
Ti panagipatalgedan ti panakaala ti pannakaammo para iti weeno ti panagisuppiat ti kaadda ti dios ket sagpaminsan a nakitkita a daytoy ket mangitudo a ti ateismo ket makasapul ti [[leap of faith|nasken a pammati]].<ref>{{cite news |title=Adu kadagiti ateista nga amammok ket napudno nga addada idiay nangato a lugar idiay lanegit|url=http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html|last=O'Brien|first=Breda |authorlink=Breda O'Brien|publisher=Irish Times| accessdate=2011-04-09 |date=2009-07-07| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110520132651/http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html| archivedate= 20 Mayo 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}
</ref>
Ti sapasap a panagsungbat dagiti ateista ti daytoy a suppiatan ket mairaman ti saan pay a napasingkedan a ''[[pammati#Ti pammati kadagiti relihion ti lubong|relihioso]]'' a preposisio ket marembengan kadagiti kaaduan a saan a pannakamatmati a kas dagiti amin a ''sabsabali'' a saan pay a napasingkedan a preposision,<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=30–34}}. "A nakaro a mangitunton a saoenmi koma a 'Saanak a mamati wenno saan a pakamatmatian a ti Papa ketmaysa robot', wenno 'Wenno ti panaganko ti daytoy a tsokolate ket agpabalin kaniak nga elepante Siak ket kompleto ak nga agnostiko'. Iti kaawan kadagiti aniaman a nasayaat a rason ti pannakamatmati kadagitoy a nakadidillaw a panagitunton, adda ami kadagiti karbengan a saan a mamati kadagitoy, saan kami nga agiatatipa ti panagikeddeng."
</ref>
ket ti saan a pannakaipasingkedan ti kaadda ti dios ket saan nga agibagbaga ti kapadpadan a probabilidad ti aniaman kadagioy a posibilidad.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|p=22}}. "Ti kaawan ti panagpasingked ket saan a kapanggepan para iti panagatipa ti pammati. Daytoy ket gapu ti kaawan ti patingga a panagpasingked mabalinmi pay laeng ti naparmek nga ebidensia wenno panangipalpalawag a nasaysayaat ngem ti alternatibo."
</ref>
Ti Eskoses a pilosopo a ni [[J. J. C. Smart]] ketnagisuppiat pay a "sagpaminsan a ti maysa a tao ket ilanadna ti bagina, urayno nasgedan unay, a kas maysa nga agnostiko gapu ti di mataldedan a panagisapasap ti [[pilosopiko nga eskeptisismo]] a mangikkat kadatayo manipud ti panagibaga nga ammotayo amin ti uray ania, malaksid ngata dagiti kipapudno ti matematika ken pormal a lohiko."<ref name="stanford">{{cite web |url=http://plato.stanford.edu/entries/atheism-agnosticism/ |title=Ateismo ken Agnitisismo |first=J.C.C. |last=Smart |date=2004-03-09 |publisher=Stanford nga Ensikloedia ti Pilosopia | accessdate=2011-04-09}}
</ref>Gapu ti daytoy, adda dagiti mannurat nga ateista a kas ni [[Richard Dawkins]] ket kaykayatda ti panagilasin ti teista, agnostiko ken ateista ti pannakairaman ti maysa a [[espektro iti teistiko a probabilidad]]—ti pannakabalin a ti tunggal maysa ket mangibaga ti panagisao a ti "Dios ket adda".{{sfn|Dawkins|2006|p=50}}

===Panangilawlawag a kas di mabalin wenno di agnanayon===
Sakbay ti maika-18 a siglo, ti kaadda ti Dios ti sapasap nga inaw-awat idiay akinlaud a lubong a ti pannakabalin ti agpayso nga ateismo ket sinalsalusod. Daytoy ket tinawtawagan a kas ti ''teistiko [[innatismo]]''—ti pakinakem nga amin a tattao ket namatmati iti Dios manipud idi naipasngayda; iti uneg daytoy a kapanunotan ket ti pammati a dagiti ateista ket agliblibakda.<ref>{{cite book |last=Cudworth |first=Ralph |authorlink=Ralph Cudworth |title=Ti Agpayso nga Sirib ti Sistema iti Law-ang: ti umuna apaset, kadagiti amain a rason ken pilosopia ti ateismo ket sinuppiatan ken ti dipannakabalinna ket naipakita |year=1678}}
</ref>

Adda pay ti puesto a mangitunton a dagiti ateista ket napardasda a namatmati ti Dios ti oras dagiti didigra, a dagiti ateista ket makaar-aramid kadagiti [[deathbed conversion|insasao ti ipupusay]], wenno ti "awan dagiti [[ateista idiay trinsera]]."<ref>Kitaen ti, kas pagarigan, {{cite web|url=http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml|title=Dagiti ateista ket tumawtawag ti daulo ti simbaan a mangisubli ti insulto|date=1996-09-03| accessdate=2011-04-09| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110515175331/http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml| archivedate= 15 Mayo 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}
</ref>
Adda pay dagiti kas pagarigan a mangsuppiat kadagitoy, kadagitoy ket ti kas pagarigan ti literal a "ateista idiay trinsera."<ref>{{cite web |last=Lowder |first=Jeffery Jay |year=1997 |title=Ti ateismo ken kagimongan |url=http://www.infidels.org/library/modern/jeff_lowder/society.html | accessdate=2011-04-09| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110522025011/http://www.infidels.org/library/modern/jeff_lowder/society.html| archivedate= 22 May 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}
</ref>

Adda dagiti ateista ket nagdudua ti kammasapulan ti termono nga "ateismo". Idiay librona ''[[Letter to a Christian Nation|Surat para iti Kristiano a Pagilian]]'', ni [[Sam Harris (mannurat)|Sam Harris]] ket nagsurat ti:
<blockquote>Iti kinapudno, ti "ateismo" ket maysa a termino a nasken koma a saan a rimsua. Awan ti sinoman a manginagan kaniada a kas maysa a "saan nga astrologo" wenno a "saan nga alkimista." Awantayo kadagiti balikas para kadagiti tattao nga agdudua a ni Elvis ket sibibiag pay wenno dagiti ganganaet ket nagbaniagada ti ariwanas tapno ramesenda dagiti rantsero wenno dagiti bakada. Ti ateismo ket dagiti laeng uni nga aramid dagiti narasonan a tattao no adda dagiti saan a napasingkedan a relihioso a pammati.{{sfn|Harris|2006|p=[http://books.google.com/?id=ypyMZlkgHGIC&pg=PA51&dq=In+fact,+%22atheism%22+is+a+term+that+should+not+even+exist.+No+one+ever+needs+to+identify+himself+as+a+%22non-astrologer%22+or+a+%22non-alchemist.%22+We+do+not+have+words+for+people+who+doubt+that+Elvis+is+still+alive+or+that+aliens+have+traversed+the+galaxy+only+to#v=onepage&q=In%20fact%2C%20%22atheism%22%20is%20a%20term%20that%20should%20not%20even%20exist.%20No%20one%20ever%20needs%20to%20identify%20himself%20as%20a%20%22non-astrologer%22%20or%20a%20%22non-alchemist.%22%20We%20do%20not%20have%20words%20for%20people%20who%20doubt%20that%20Elvis%20is%20still%20alive%20or%20that%20aliens%20have%20traversed%20the%20galaxy%20only%20to&f=false 51]}}</blockquote>

== Paammo ==
{{Reflist|colwidth=30em
|refs=
<ref name=encyc-unbelief-def-issues>{{cite book|last=Harvey|first=Van A.|contribution=Agnostisismo ken Ateismo|postscript=,}} iti {{harvnb|Flynn|2007|p=35}}: “Dagiti termino nga ''ATEISMO'' ken ''AGNOSTISISMO'' ket mangipautang kaniada kadagiti dua a sabsabali a panagipalpalawag. Ti umuna ket nakaala ti negatibo nga ''a'' dagitoy dua ket sakbay ti Griego a ''theos'' (dibinidad) ken ''gnosis'' (ti panakaammo) a kayatna asaoen ket ti ateismo ket ti kaawan ti pammati kadagiti dios ken ti agnotisismo ket ti awan ti pannakaammo iti naisangsangayan a suheto ti banag. Ti maikadua apanagipalpalawag ket alaenna ti kayat a saoen ti ateismo a ti nalawag a panagsuppiat ti kaada dagiti dios ken ti agnotisismos a kas ti puesto ti maysa a tao, a gapu ti kaada ti maysa a dios ket saan a maammoan, atipaenna ti panagikeddeng kadagitoy... Ti immuna ket adadu a mangiraman ken makabigbig laeng kadagiti dua a pagpilian: No mamati kadagiti dios wenno saan. Iti kasta, isu ngarud a daytoy ket awan ti maikatlo a pagpilian, a kas dagiti tinunton dagiti tumawtawag kaniada nga agnostiko. A dagitoy ket awan pammati, dagitoy ket puno nga ateista. Ngem ti kaadu pay, gapu ti kaawan ti pammati ket isu ti kognitibo a puesto a panakaipasngay ti sinoman, ti dagsen ti panagpaneknek ket adda kadagiti agipakpatader ti relihioso a pammati. Dagitimangipakpatakder ti maikadua a panagipalpalawag, babaen ti paggiddiatan, ket nangibagbagada a ti immuna apanagipalpalawag ket nawatiwat unay gaputa mangiraman kadagiti awan ti pannakaammona nga ububbing a mairaman kadagiti agrsibo ken nalawagan nga ateista. Iti kasta, daytoy ket saan a mabalin nga amponen ti publiko.”</ref>

<ref name=eb2011-atheism>{{harvnb|Nielsen|2011}}: “Embes nga inagbaga a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a namatmati a saan nga agpaysao wenno mabalin a saan nga agpayso nga adda ti maysa a Dios, ti nasaysayaat a panakaidasig iti ateismo ket bullen ti narigrigat a pangitunton a ti maysa nga ateista ket ti sinoman nga aglikud ti pammati ti Dios kadagiti sumaganad a rason...: para iti maysa nga antropomorpiko a Dios, ti ateista ket likudanna ti pammati iti Dios gaputa saan nga agpayso wenno mabalin a saan nga agpayso nga add ti maysa a Dios; para iti maysa a di-antropomorpiko a Dios... gaputa ti maysa a konsepto iti kastoy Dios ket awan ti kayatna asaoen, saan amaawatan, maisuppiat, saan maipanunotan, wenno makaallilaw; para iti Dios a mailadladawan babaen dagiti moderno wenno kontemporario a teologo wenno pilosopo... gaputa ti konsepto iti Dios a maisalsalusod ket kasta laeng a maskaraanna ti maysa nga ateistiko a sustansia—a kas ti, "Dios" ket maysa laeng a nagan para iti ayate, wenno ... maysa a simboliko a termino para kadagiti moralidad a kaumnoan.”</ref>

<ref name=encyc-philosophy>{{harvnb|Edwards|2005}}: “Ti panagipapalawagmi, ti maysa nga ‘ateista’ ket ti maysa a tao a manglikud ti pammati iti Dios, urayno adda ti pammategan wenno saan a ti rason ti panaglikud ket ti matunton a ti ‘Dios ket adda’ ket mangiyebkas ti saan nga agpayso a preposison. Dagiti tattao ket sagpaminsanda nga agamampon iti panaglikud kadagiti puesto para iti rason ngem ti maysa a saan nga agpayso a preposision. Daytoy ket sapasap kadagiti kontemporario a pilosopo, ken dagitoy ket agpayso a sapasap kadagiti nasapsapa a sigsiglo, ti paglikud kadagiti puesto iti banag a daytoy ket awan ti kayatna asaoen. Sgpaminsay pay, a ti maysa ateoria ket maliklikudan kadagiti banag a kadagiti kabanagan a daytoy ket nadalus wen redundante wenno agpapaos, ken adu pay dagiti konsiderasion iti maysa anaisangsangayan a kontesto a sapasap nga umannurot a mangbukel ti nasayaat a nagbanagan para iti panaglikud a panagtalged.”</ref>

<ref name=RoweRoutledge>{{cite encyclopedia
|url=http://books.google.com/?id=lnuwFH_M5o0C&pg=PA530&lpg=PA530&dq=atheism+routledge#v=onepage&q=atheism%20routledge&f=false |first=William L. |last=Rowe |authorlink=William L. Rowe |encyclopedia=[[Routledge nga Ensiklopidia iti Pilosopia]] |title=Ateismo |year=1998 |editor=Edward Craig |isbn=978-0-415-07310-3 |publisher=Taylor & Francis
|quote=A kas sapasap a maawawatan, ti ateismo ket ti puesto a mangpatalged ti kaawan iti Dios. Isu ngarud a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a saan a namatmati iti Dios. Ti maysa pay a kayat a saoen ti "ateismo" ket ti awann apammati ti kaada iti Dios, ngem ti positibo a pammati iti kaawan ti Dios. ...ti maysa nga ateista, iti nalawlawa a kapanunotan iti daytoy a termino, ket ti sinoman a saan a namatmati kadagiti amina porma iti kinadios, a saan laeng nga iti Dios iti tinawtawid a teologo ti Lumaud.
|accessdate=2011-04-09
|ref=harv}}</ref>

<ref name=oxdicphil>
{{cite dictionary |editor=Simon Blackburn |encyclopedia=Ti Oxford Diksionario iti Pilosopia |title=atheism |url=http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t98.e278 |accessdate=2011-12-05 |edition=2008 |year=2008 |publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan |location=Oxford |quote= Ti adda wenno awan iti pammati nga adda ti maysa a dios, wenno ti pammati nga awan daytoy. Sagpaminsan a bukodna a naipanunotan n daytoy ket adadu a naipammatian ngen daytoy ket agnotisismo laeng, urayno dagiti ateista ket agisunbatda a ti sinoman ket maysa nga ateista kadagiti kaaduan a dios, isu nga agpasangoda iti maysa laeng nga agpang.}}
</ref>

<ref name=eb2005-demographics>{{cite web
|url=http://search.eb.com/eb/article-9432620
|title=Sangalubonagn a Namatmati dagiti Amina Relihion babaen ti Innem a Luglugar ti Kontinente, Tengnga ti-2005
|publisher=Encyclopædia Britannica
|year=2005
|accessdate=2007-04-15}}
* 2.3% dagiti Ateista: Dagiti tattao a magiyebebkas ti ateismo, eskeptisimo, dinamatmati, wenno irrelihion, a mairamraman dagiti militante a kontra relihioso (panagsuppiat ti amin a relihion).
* 11.9% Saan a relihioso: Dagiti tattao a magiyebebkas ti kaawan ti relihion, saan a namatmati, agnostiko, nawaya nga agpanpanunot, di-interesado, wenno dagiti saanen a namatmati a sekularista a di nangikaskaso kadagit amin arelihion ngen saan a militante.
</ref>

<ref name=honderich>
Honderich, Ted (Ed.) (1995). "Humanismo". ''Ti Oxford Kumaduaan ti Pilosopia''. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. p 376. ISBN 0-19-866132-0.
</ref>

<ref name=reldef>
{{cite web |url=http://www.as.ua.edu/rel/aboutreldefinitions.html |title=Dagiti panangipalpalawagan: Ateismo|publisher=Departamento dagiti Relihioso a Panagadadal, Unibersidad iti Alabama |accessdate=2011-04-09}}
</ref>

<ref name=eb1911-atheism>{{cite encyclopedia |year=1911 |url=http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |title=Ateismo |encyclopedia=Encyclopædia Britannica | accessdate=2011-04-09 | quote = Ti termino a kas sapasap nga inus-usar, nupay kasta, dayto ket saan unay a naipalpalawagan. Dagiti kayatna asaoen ket nadumaduma (a) segun kadagiti nadumduma akita ti panangipalpalawag ti kinadios, ken naipangpangruna ti (b) a segus ti kas daytoy (i.) inkarkaro nga inampon babaen ti maysa a nagpanpanunot a kas masa a deskripsion ti bukodna a puseto ti teolohiko, wenno (ii.) inpakat baben ti maysa nga agasmangdagiti agpanpanunot kadagiti kasuppiatda. A kas ti (a), masinunuo a ti ateismo manipud tipuesto ti Kristiano ketsabali a panakakonsepto no maipadad ti ateismo a kas naawatan babaen ti maysa Deista, timaysa a Positibista, ti maysa a sumursurot kenni Euhemerus wenno Herbert Spencer, wenno ti maysa a Budista.| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.1911encyclopedia.org/Atheism| archivedate= 12 Mayo 2011 | deadurl= no}}</ref>

<ref name=agnosticism-compatible>{{harvnb|Martin|1990|p=[http://books.google.com/books?id=MNZqCoor4eoC&pg=PA466&dq=%22compatible+with+negative+atheism%22 467-468]}}: "Iti nadayeg a kapanunotan ti maysa nga agnostiko ket ti saan a namatmati wennoawan pammatina nga adda ti Dios, bayat a ti ateista ket saan a namatmati nga adda ti Dios. Nupay kasta, daytoy sapasap a paggiddiatan ti agnostiko ken ateismo ket mabalin laeng no awan ti mangpagarup nga ti ateismo ket kayatna asaoen ket positibo nga ateismo. Iti nadayeg a kapanunotan, ti agnotisismo ket kapasdpadana ti negatibo nga ateismo. Gaputa ti negatibo nga ateismo babaen ti panangipalpalawag ket kayatna asaoen ket saan nga agtengtengngel ti konsepto ti Dios, daytoy ket maipada no namatmati wenno saan a namatmati ti Dios."</ref>

<ref name=flint-agnostic-atheism>{{harvnb|Flint|1903|pp=[http://books.google.com/books?id=DWMtAAAAYAAJ&pg=PA49&dq=%22The+atheist+may+however+be%22 49–51]}}: "Ti ateista nupay kasta ket mabalin a, ken saan a kankanayon a, maysa nga agnostiko. Adda dagiti agnostiko nga ateismo wenno ateistiko nga agnostiko wenno ateistiko nga agnotisismo, ken ti panagtiptipon ti ateismo iti agnotisismo a no mainaganan ket kadawyan daytoy."</ref>

<ref name=encyc-unbelief-compatible>{{cite book|last=Holland|first=Aaron|contribution=Agnosticism|postscript=,}} in {{harvnb|Flynn|2007|p=[http://books.google.com/books?ei=xvzhT-_WFIaQ8wSivd2GCA&id=YR4RAQAAIAAJ&dq=agnosticism+compatible+with+atheism&q=%22It+is+important+to+note+that+this+interpretation+of+agnosticism%22 34]}}: "Daytoy ket nagruna a maipalagip a daytoy a panakaipatarus ti agnotisismo ket maipada ti teismo wenno ateismo, gaputa naipakeddeng laeng daytoy a ti ''pannakaammo'' ti kaadda ti Dios ket saan a magun-od."</ref>

<ref name=martin-agnosticism-entails>{{harvnb|Martin|2006|p=2}}: "Ngem ti agnotisismo ket maipada ti negatibo nga ateismo gaputa ti agnotisismo ket ''buklenna'' ti negatibo nga ateismo. Gaputra ti agnotiko ket saan a namatmati iti Dios, isuda babaen ti panangipalpalawag ket negatibo nga ateista. Daytoy ket saan a mangibagbaga a ti negatibo nga ateismo ket buklenna ti agnotisismo.Ti negatibo nga ateista ket ''mabalin'' a saan anamatmati ti Dios ngem saan a nasken."</ref>

<ref name=barker-agnostic-atheism>{{harvnb|Barker|2008|p=[http://books.google.com/books?id=fAjPWYgIfCoC&pg=PA96&dq=%22both+an+atheist+and+an+agnostic%22 96]}}: "Dagiti tattao ket nagsidsiddaawda a makangeg no ibagak a siak ket maysa nga ateista ken maysa nga agnostiko, gaputa ipagarupda a daytoy ket mangpakapsot ti panagikeddengko. Kankanayo nga isungsungbatko ti ti maysa a saludsod a kas ti, "Garud ket, sika kadi ket Republikano wenno Amerikano?" Dagitoy dua a balikas ket agserbi kadagiti sabali a konsepto ken saanda nga agpadpada nga eksklusibo. Ti agnotisismo ket mangibagbaga ti pannakaammo; ti ateismo ket mangibagbaga ti pammati. Ti kuna ti agnostiko ket, "AWan ti pannakaammok nga adda ti Dios." Ti kuna ti ateista ket, "AWan ti pammatik anga adda ti Dios." Mabalinmo a ti maminsan a mangkuna dagitoy dua. Adda dagiti agnostiko ket ateistiko ken adda kadagitoy ket teistiko."</ref>

<ref name=besant-open-to-new-truth>{{cite book | chapter = Apay koma aMaparukma dagiti Ateista? | first = Annie | last = Besant | authorlink = Annie Wood Besant }} iti {{harvnb|Bradlaugh|1884|pp =[http://books.google.com/books?id=jh8HAAAAQAAJ&pg=PA185&dq=%22The+Atheist+waits+for+proof+of+God%22 185–186]}}: "Dagiti ateista ket agur-urayda para iti paneknek ti Dios. Aginggana ti isasangpet ti paneknek isu ket agbatbati, a kas ti imbagbaga ti naganna, nga awan ti Dios. Ti isipna ket nawaya kadagiti amain a baro a kinapudno, kalpasan ti panakalabasna ti agbanbantay ti Rason idiay ruangan."</ref>

<ref name=holyoake-question-of-probability>{{cite journal | title = Mr. Mackintosh's New God | first = George Jacob | last = Holyoake | authorlink = George Holyoake | magazine = [[w:The Oracle of Reason|Ti Orakulo iti Rason, Wenno, Naimulasan ti Pilosopia]] | volume = 1 | issue = 23 | year = 1842 | page = 186 | url = http://books.google.com/books?id=BFY9AAAAYAAJ&pg=PA186 | quote = Iti panakaisuppiat, Siak, a kas mays anga Ateista, nga agibagbaga a saanak a makakita ti umanay a rason a ''mamatmati'' nga adda ti maysa a dios. Saanak nga aginkukuna nga ''ammok'' nga adda ti dios. Ti napno a saludsod ti kaadda ti dios, ''pammati'' wenno ''saan a panakapammati'', ti saludsod ti probabilidad wenno ti improbabilidad,saan a tipannakaammo.}}</ref>

<ref name=eb2011-atheism-critique>{{harvnb|Nielsen|2011}}: "ateismo, iti sapasap, ti panagdillaw ken ti panaglukud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno espiritual a parsua. A kas ti, a kadawyan a mailaslasin manipud ti teismo, a mangipatalged ti kinaagpayso ti nailangitan ken kadawyan nga agsuksukisok a manipakita ti kaaddana. Ti ateismo ket mailaslasin pay manipud ti agnotisismo, a mangiukat ti saludsod no adda ti dios, a mangibagbaga a mangbirbiruk a ti saludsod ket saan a nasungbatan wenno saan a mabalin a masungbatan."</ref>

<ref name=eb2011concise-atheism>{{cite encyclopedia|title = Atheism | url=http://www.merriam-webster.com/concise/atheism?show=0&t=1323944845 |encyclopedia=Encyclopædia Britannica Concise |publisher=Merriam Webster |accessdate=2011-12-15 | quote = Panagdillaw ken panaglikud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno nailangitan a parsua. A saan a kapadpada ti agnotisismo, a mangilukat ti saludsod no adda ti maysa a Dios, ti ateismo ket maysa a positibo a panaglikud. Daytoy ket naramurtan kadagiti nadumaduma sistema ti pilosopia.}}</ref>

<ref name="eb2011-Rejection-of-all-religious-beliefs">{{cite encyclopedia |title=Atheism as rejection of religious beliefs |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |edition=15th |volume=1 |page=666 |year=2011 |id=0852294735 |ref=harv | accessdate=2011-04-09| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism| archivedate= 12 Maya 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>

<ref name=eb1911-atheism-sceptical>{{cite encyclopedia |year=1911 |url=http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |title=Atheism |encyclopedia=Encyclopædia Britannica | accessdate=2011-04-09 | quote = Ngem ti dogmatiko nga ateismo ket manmano laeng nomaipada ti eskeptikal a kita, a daytoy ket kapadpada ti agnotisismo gaputa daytoy ket likudanna ti kapasidad ti isip ti tao nga agporma manipud kadagiti aniaman a panagpartuat ti Dios, ngem daytoy ket maigiddiat manipud daytoy gaputa ti agnostiko ket agtengtengngel laeng ti naatipa a panagikeddeng, nupay, iti panakasanay, ti agnotisismo ket maitutop ti pagbanagan ti ugali para iti relihion a narigat a mailasin manipud ti maysa a pasibo wenno agresibo nga ateismo.| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.1911encyclopedia.org/Atheism| archivedate= 12 May 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>

}}

== Dagiti nagibasaran ==
{{refbegin|30em}}
* {{cite book
|last=Armstrong
|first=Karen
|authorlink=Karen Armstrong
|title=Pakasaritaan iti Dios
|year=1999
|location=Londres
|publisher=Vintage
|isbn=0-09-927367-5
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Baggini
|first=Julian
|authorlink=Julian Baggini
|title=Ateismo: Ti maysa nga Ababa a Pangyuna
|year=2003
|publisher=Oxford: Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan
|isbn=0-19-280424-3
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Barker
|first=Dan
|authorlink=Dan Barker
|title=Awanan ti Dios: No Apay a ti maysa a Ebanghelio anga aAgsersermon ket Nagbalin a Maysa kadagiti mangidaulo ti Ateista ti Amerika
|year=2008
|location=New York
|publisher=Ulysses a Pagmalditan
|isbn=9781569756775
|ol=24313839M
|ref=harv}}
* {{cite book
|last = Bradlaugh
|first = Charles
|authorlink = Charles Bradlaugh
|coauthors = et al.
|title = Ti Ateistiko nga Entablada
|year = 1884
|location = Londres
|publisher = Freethought Publishing
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Dawkins
|first=Richard
|authorlink=Richard Dawkins
|title=The God Delusion
|url=http://books.google.ca/books?id=yq1xDpicghkC&lpg=PP1&dq=The%20God%20Delusion&pg=PP1#v=onepage&q&f=true
|year=2006
|publisher=Bantam Press
|isbn=0-593-05548-9
|ref=harv}}
* {{cite encyclopedia
|last=Edwards
|first=Paul
|authorlink=Paul Edwards (pilosopo)
|title=Atheism
|publisher=MacMillan Reference USA (Gale)
|editor=Donald M. Borchert
|origyear=1967
|year=2005
|edition=2nd
|encyclopedia=[[Ensiklopedia iti Pilosopia|Ti Ensiklopedia iti Pilosopia]]
|volume=Tomo. 1
|page=359
|isbn=978-0-02-865780-6
|ref=harv}}<!--(panid 175 iti 1967 nga edidion)-->
* {{cite book
|last=Flew
|first=Antony
|authorlink=Antony Flew
|title=Ti Panagipagarup ti Teismo, ken dagiti dadduma pay a Pilosopiko a Salaysay iti Dios, Wayawaya, ken Immortalidad
|location=New York
|publisher=Barnes and Noble
|year=1976
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Flint
|first=Robert
|authorlink=Robert Flint
|title=Agnostisismo: Ti Croall a Lektura para iti 1887–88
|year=1903
|publisher=Ni William Blackwood ken dagiti Annakna a Lallaki
|ol=7193167M
|ref=harv}}
* {{cite encyclopedia
|encyclopedia=Ti Baro nga Ensiklopedia iti Di-namatmati
|editor-last=Flynn
|editor-first=Tom
|editor-link=Tom Flynn (mannurat)
|publisher=Prometheus Books
|date=2007-10-25
|isbn=9781591023913
|ol=8851140M
|url=http://books.google.com/books?id=YR4RAQAAIAAJ
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Harris
|first=Sam
|authorlink=Sam Harris (author)
|title=Ti Panakalpas iti Pammati: Reliiion, Aligaget, ken ti Sumakbayan iti Rason
|publisher=W. W. Norton & Company
|year=2005
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Harris
|first=Sam
|authorlink=Sam Harris (author)
|title=Ti Surat a Para iti Maysa a Kristiano a Pagilaian
|date=2006-09-19
|publisher=Knopf
|isbn=978-0-307-27877-7
|ol=25353925M
|url=http://books.google.com/books?id=RlZATs3xD0gC&lpg=PP1&pg=PP1
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Harris
|first=Sam
|authorlink=Sam Harris (mannurat)
|title=Ti Mitolohia iti Gulogulo a Sekular a Moralidad
|journal=Nawaya a Panagsukisok
|issn=0272-0701
|year=2006a
|month=Abril
|volume=26
|issue=3
|url=http://www.secularhumanism.org/index.php?section=library&page=sharris_26_3
| accessdate=2011-04-09
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Hitchens
|first=Christopher
|authorlink=Christopher Hitchens
|title=ti dios ket Saan a Nalatak: No Kasano a Makasabidong ti Relihion kadagiti Amin
|publisher=Random House
|year=2007
|url=http://books.google.com/books?id=sGgoYfGyqSMC&lpg=PP1&pg=PP1
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Hume
|first=David
|authorlink=David Hume
|title=[[wikisource:Dialogues Concerning Natural Religion|Dagiti panagsarsarita a Maipanggep ti Masna a Relihion]]
|year=1779
|ol=7145748M
|location=Londres
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Hume
|first=David
|authorlink=David Hume
|title=[[wikisource:An Enquiry Concerning Human Understanding|Ti Panagsukisok a Maipangnngep ti Panakaawat ti Nagtagitaoan]]
|year=1748
|location=Londres
|ref=harv}}
* {{cite news
|last=Landsberg
|first=Mitchell
|title=Dagiti ateista, dagiti agnostiko a kaaduan ti paanakaammo a maipanggep ti relihion, kinuna ti panagsukisok |url=http://articles.latimes.com/2010/sep/28/nation/la-na-religion-survey-20100928
|newspaper=[[Los Angeles Times]]
|date=2010-09-28
|accessdate=2011-04-08
| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110511180716/http://articles.latimes.com/2010/sep/28/nation/la-na-religion-survey-20100928
| archivedate= 11 Mayo 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Martin
|first=Michael
|authorlink=Michael Martin (pilosopo)
|title=Ateismo: Ti maysa a Pilosopiko a Panagikeddeng
|url=http://books.google.ca/books?id=MNZqCoor4eoC&lpg=PP1&dq=Atheism%3A%20A%20Philosophical%20Justification&pg=PP1#v=onepage&q&f=true
|location=Philadelphia
|publisher=Unibersidad ti Temple a Pagmalditan
|year=1990
|isbn=978-0-87722-642-0
|ol=8110936M
| accessdate=2011-04-09| archiveurl= http://web.archive.org/web/20110519174319/http://books.google.ca/books?id=MNZqCoor4eoC&lpg=PP1&dq=Atheism%3A%20A%20Philosophical%20Justification&pg=PP1| archivedate= 19 Mayo 2011 <!--DASHBot-->| deadurl= no
|ref=harv}}
* {{Cite book
|editor-last=Martin
|editor-first=Michael
|editor-link=Michael Martin (pilosopo)
|title=Ti Cambridge Kumaduaan ti Ateismo
|url=http://books.google.ca/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA8#v=onepage&q&f=true
|location=Cambridge
|publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan
|year=2006
|isbn=0-521-84270-0
|ol=22379448M
| accessdate=2011-04-09
|ref=harv}}
* {{cite encyclopedia
|last=Nielsen
|first=Kai
|authorlink=Kai Nielsen (pilosopo)
|title=Ateismo
|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]
|year=2011
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism
|accessdate=2011-12-06
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Rafford
|first=R. L.
|year=1987
|title=Ateopobia—ti maysa a pangyuna
|journal=Relihioso a Nagtagitaoan
|volume=21
|issue=1
|pages=32–37
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Russell
|first=Bertrand
|authorlink=Bertrand Russell
|title=No Apay a saanak a Maysa aKristiano, ken dagiti dadduma pay a salaysay a maipanggep ti relihion ket dagiti minaig a suheto
|publisher=Simon ken Schuster
|year=1957
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Sartre
|first=Jean-Paul
|author-link=Jean Paul Sartre
|origyear=1946
|contribution=Eksistentialismo ken Nagtagitaoan
|editor-last=Priest
|editor-first=Stephen
|title=Jean-Paul Sartre: Dagiti Kangrunaan a Sinursurat
|year=2001
|publisher=Routledge
|location=Londres
|page=45
|isbn=0-415-21367-3
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Sartre
|first=Jean-Paul
|author-link=Jean Paul Sartre
|origyear=1946
|contribution=Dagiti etiko ti maysa nga eksistentialista
|year=2004
|editor-last=Gensler
|editor-first=Harry J.
|editor2-last=Spurgin
|editor2-first=Earl W.
|editor3-last=Swindal
|editor3-first=James C.
|title=Dagiti etiko: Dagiti Kontemporario a Mabasbasa
|place=Londres
|publisher=Routledge
|page=127
|isbn=0-415-25680-1
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Shermer
|first=Michael
|authorlink=Michael Shermer
|coauthors=
|title=No Kasanotayo a Namatmati: Siensia, Eskeptisismo, ken ti panagbiruk para iti Dios
|publisher=William H Freeman
|year=1999
|location=New York
|url= |doi=
|isbn=0-7167-3561-X
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Smith
|first=George H.
|authorlink=George H. Smith
|title=Ateismo: Ti Kaso a Mangisuppiat ti Dios
|year=1979
|location = Buffalo, New York
|publisher=Prometheus Books
|isbn=0-87975-124-X
|lccn=79002726
|ol=4401616M
|ref=harv
}}
*{{cite book
|last=Stenger
|first=Victor J.
|authorlink=Victor J. Stenger
|title=Dios: Ti Napaay nga Hipotesis—No Kasano a ti Siensia ket Nagiparang nga Awan ti Dios
|year=2007
|publisher=Prometheus Books
|location=Amherst, New York
|isbn=978-1-59102-652-5
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Stenger
|first=Victor J.
|authorlink=Victor J. Stenger
|title=Ti Baro nga Ateismo: Ti Panangitakder ti Siensia ken Rason
|date=2009-09-22
|publisher=Prometheus
|isbn=1-59102-751-9
|url=http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/battle.html
|accessdate=2009-07-23
|ref=harv}}
* {{cite book
|editor-last=Zuckerman
|editor-first=Phil
|title=Ateismo ken sekularidad
|year=2010
|publisher=Praeger
|location=Santa Barbara, Calif. [u.a.]
|isbn=978-0-313-35183-9
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last= Zdybicka
|first= Zofia J.
|year=2005
|contribution = Ateismo
|url=http://ptta.pl/pef
|contribution-url=http://ptta.pl/pef/haslaen/a/atheism.pdf
|editor-first = Andrzej
|editor-last = Maryniarczyk
|title=Unibersal nga Ensiklopedia iti Pilosopia
|volume = 1
|publisher=Polish Thomas Aquinas Association
|ref= harv
|postscript= <!--None-->
| accessdate=2011-04-09}}
{{refend}}

[[Kategoria:Ateismo|*]]
[[Kategoria:Panagdillaw iti relihion]]
[[Kategoria:Nangruna nga artikulo (atiddog)]]

Rebision manipud idi 21:27, 20 Hulio 2015

Paset ti serie iti
Ateismo
Ti Griego a balikas nga "atheoi" ("[kadagiti] awanan ti Dios") a kas naiparang kadagiti nasapa a maika-3 a siglo a papiro 46
Dagiti konsepto
Pakasaritaan
Dagiti panagsuppiat para iti ateismo
Tattao
Dagiti mainaig a konsepto
  • Panagdillaw iti relihion
  • Nawaya a panunot
  • Wayawaya Manipud ti Pundasion a Relihion
  • Kontra-klerikalismo
  • Kontra relihion
  • Rabrabaken a relihion
  • Sumakbay a teismo
  • Pannakatagitaoan
  • Metapisiko
  • Metolohiko
  • Relihioso
  • Sekularidad
  • Sekular a nagitaoan
  • Dagiti sekularista nga organisasion

    • Ti ateismo , iti maysa a nawatiwat a kapanunotan, ket ti panaglikudan ti pammati iti kaada kadagti kinadios.[1][2] Iti naakakikid a kapanunotan, ti ateismo ket ti naisangsangayan a puesto nga awan dagiti kinadios.[3][4][5] A ti pannakairaman unay, ti ateismo ket ti kaawan ti pammati ti irurumsua kadagiti aniaman a kinadios.[4][5][6] Ti ateismo ket maigiddiat ti teismo,[7][8] nga iti sapasap a terminona ket ti pammati nga adda ti maysa adios.[8][9]

    Ti termino nga ateismo ket nagtaud manipud ti Griego a ἄθεος (atheos), a kayatna a sawen ket "awan ti dios (wenno awan dagiti dios)", nga inususar a kas ti panagdadael a termino a maipakat kadagiti maikapanunot a mangilikud kadagiti dios a karkararagan babaen dagiti dakdakkel a kagimongan. Ti adda a pannakaiwaran ti nawaya a panunot, eskeptiko a panagusig, ken dagiti simmarsaruno a panagadu ti panagdillaw iti relihion, ti panakaipakat iti daytoy a termino ket bimmassit ti kalawana. Dagiti immuna a tattao a nagilasin kaniada a nagus-usar ti balikas nga "ateista" ket nagnaed idi maika18 a siglo.[10]

    Dagiti ateista ket maimatonan nga eskeptiko kadagiti panagtunton a datdatlag, a nagdakamatda ti kinaawan ti panagpalpaliiw nga ebidensia para kadagiti kinadios. Ti managpanunot para iti saan mamatmati iti aniaman a dios ket mairaman ti problema iti diablo, ti panagsuppiat manipud ti bangking a palgak, ken ti panagsuppiat manipud ti saan a panakamatmati. Dagiti sabali pay a panagsuppiat para iti ateismo ket maisakup manipud ti pilosopiko aginggana ti sosial ken aginggana ti naipakasaritaan. Urayno adda dagiti ateista a nakaampon kadagiti sekular pilosopia,[11][12] awan ti maysa nga ideolohia wenno agasmang dagiti ugali a kapponan dagiti ateista.[13] Adu kadagiti ateista nga agtengtengngel a ti ateismo ket adadu a naagum a panakakita ti lubong ngen ti teismo, ken isu ngarud a daytoy ket ti dagsen iti paneknek ket saan a maisanglad a mangipaneknek ti ateista ti kaadda iti Dios, ngem ti teista ti mangted ti nakem para iti teismo.[14]

    Ti ateismo ket maawawat kadagiti bassit nga uneg ti relihion ken naikararua a sistema ti pammati, a mairaman ti Hainismo, Budismo, Hinduismo, Neopagano a tigtignay[15] a kas ti Wicca,[16] ken dagiti di-teistiko a relihion. Ti Hainismo ken dagiti dadduma a porma iti Budismo ket saanda a mangitakder ti pammati kadagiti dios,[17] a ti Hinduismo ket agtengngengela ti ateismo ket umiso, ngem adda dagiti pagadalan a makakitkita ti dalan iti maysa nga ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua.[18]

    Gaputa dagiti konsepto ti ateismo ket nadumaduma, ti panagilasin ti kaadu dagiti ateista nga adda ti lubong tatta nga ladaw ket narigat.[19] Segun ti maysa a karkulo, dagiti ateista ket buklen ti agarup a 2.3% iti populasion ti lubong, ken dagiti pay 11.9% ket saan a relihioso.[20] Segun ti sabali pay, dagiti gatad ti bukod a nagreporta ti ateismo ket kaaduan kadagiti Lumaud a pagiliana, a dagitoy ket adda dagati nadumaduma a degrado: ti Estados Unidos (4%), Italia (7%), Espania (11%), Gran Britania (17%), Alemania (20%), ken Pransia (32%). Segun ti maysa a reporta idi 2009 babaen ti Amerikano a Panagsukisok ti Reliohioso a Panakailasin, dagiti tattao nga agitunton a kumappon ti "awan ti relihion" ket mangbukel kadagiti 15% iti populasion ti Estados Unidos.[21]

    Dagiti panangilawlawag ken panangilasin

    Ti diagrama a mangipakita ti panakaikabagian a nagbaetan ti panangipalpalawag ti nakapsot/napigsa ken nalatipupos/nalawag ng ateismo. Natalipuspos napigsa/positibo/natangken nga ateista (iti morado idiay kanawan) a mangipataged a ti "maysa a dios ket adda" ket saan nga husto a panagisao. Nalawag nakapsot/negatibo/nalukneng nga ateista (iti asul idiay kanawan) likudanna wenno liklikanna ti pammati a ti aniaman a dios ket adda a saang a mangipatpatalged a ti "maysa a dios ket adda" ket saan nga husto a panagisao. Natalipuspos nakapsot/negatibo nga ateista (iti asul idiay kanigid) ket mangiraman dagiti tattao (a kas dagiti ubbing ken dagiti agnostiko) a saan a namatmati kadgiti dios, ngem saanda nga inpalplawag a linikudan ti kastoy a pammati. (Ti kadakkel ti diagrama ket saan a mangitudo ti relatibo a kadakkel ti uneg ti populasion.)

    Dagiti mannurat ket saanda nga umanamong no kasano ti kasayaatan a panagipalawag ken panangidasig ti ateismo,[22] a nagisupsuppiat no ania dagiti nalatak a masna nga entidad a pakaipakatan dagitoy, no dagitoy ket panagitalgedan a kabukodanna wenno gapu ti kaawanna, wenno makasapul ti siaammo, a nalawag a panaglikud. Ti ateismo ket naikapanunotan a maipadpada ti agnostisismo,[23][24][25][26][27][28][29] ken naisupadi pay daytoy.[30][31][32] Ti nadumaduma a kita ti kategoria ket naus-usar a panagilasin kadagiti nadumaduma aporma ti ateismo.

    Sakup

    Adda dagiti saan a nalawag ken kontrobersia a maipanggep ti panagipalpalawagan ti ateismo ket taudan manipud ti karigat ti panakaabot ti konsenso para iti panagipalpalawag kadagiti balikas a kas ti kinadios ken dios'. Ti kinaad-adu ngem maysa a paggidgiddiatan dagiti panakapartuat ti Dios ken dagiti kinadios ket mangiturong kadagiti naidumaduma a kapanunotan a maipanggep ti panakaipakat ti ateismo. Dagiti taga-ugma a Romano ket pinabasolda dagiti Kristiano nga isuda ket ateista gapu ti saanda a panagraem kadagiti pagano a kinadios. Nain-inot, a dagitoy a panagsirmata ket napaay ti pannakapaborna gapu ti teismo ket naawaawatan a kas mangbukel ti pammati kadagiti aniaman a kinasantuan.[33]

    No ti kapanggepan ti sakup iti datdatlag a linikudan, ti ateismo ket mabalin a mangsuppiat ti aniaman mmanipud ti kaadda ti kinadios, aginggana ti kaadda ti aniaman a espiritual, nalatak a masna, wenno dagiti transsendental a konsepto, a kas kadagiti Budismo, Hinduismo, Hainismo kenTaoismo.[34]

    Natalipuspos nga isuppiat ti nalawag

    Nangruna nga artikulo: Natalipuspos ken nalawag nga ateismo

    Ti panangipalpalawag ti ateismo ket agdumaduma pay iti degrado a konsiderasion ti panakaikabil ti kapanunotan kadagiti dios tapno matawagan ti maysa nga tao ket ateista. Ti ateismo ket sagpaminsan pay a naipalpalawag a ti nalaka a panakairaman ti kaawan ti pammati ti kaaada dagiti kinadios. Daytoy a nawatiwat a panangipalpalawag ket mangiraman kadagiti kayananak ken dagiti attao a saan pay a naisarsarak kadagiti teistiko a kapanumotan. Idi nabaybayag pay ngem idi 1772, ni Baron d'Holbach ket kinunana nga "Amin nga ubbing ket nayanak nga Ateista; awan ti kapanunotanda iti Dios."[35] Ti kapada pay daytoy, ni George H. Smith (1979) ket nangisingasing a: "Ti tao nakaammo ti teismo ket maysa nga ateista gapu ta isu ket saan a namatmati ti dios. Dagyto y a kategoria ket mangiraman ti ubing nga adda ti konseptona a makaawat kadagiti banag a maipanggep, ngem isu ket saan pay a siaammo kadagittoy a panggep. Ti kinapudno a daytoy nga ubing ket saan a namatmati ti dios ket mangikari kaniana a kas maysa nga ateista."[36] Ni Smith ket nangaramid ti termino a natalipuspos nga ateismo tapno mangitudo ti "kaawan ti teistiko a pammati nga awan ti siaammo a panaglikud ti daytoy" ken nalawag nga ateismo tapno mangitudo ti nasapsapasap a panagipalpalawag ti siaammo a saan a panakamatmati. Ni Ernest Nagel ket suppiatenna ti panagilawlawag ni Smith iti ateismo a kas laeng ti "kaawan ti teismo", a nagawawat laeng ti nalawag nga ateismo a kas ti agpayso nga "ateismo".[37]

    Positibo nga isuppiat ti negatibo

    Nangruna nga artikulo: Negatibo ken positibo nga ateismo

    Dagiti pilosopo a kas ni Antony Flew[38] ken ni Michael Martin[33] ken adaanda ti sabsabali a positibo (napigsa/natangken) nga ateismo nga adda ti negatibo (nakapsot/nalukneng) nga ateismo. Ti positibo nga ateismo ket isu ti nalawag a panagpaneknek nga awan dagiti dios. Ti negatibo nga ateismo ket mangiraman kadagiti amin a porma ti saan a teismo. Segun ti daytoy a pannakaikategoria, ti sinoman a saan a teista ket negatibo wenno positibo nga ateista. Dagiti termino a nakasot kennapigsa ket kabarbaroda laeng, bayat a dagiti termino a negatibo ken positibo nga ateismo ket nadadaan ti nagtaudanda, a dagitoy ket naus-usar (kadagiti nadumaduma a pamay-an) iti pilosopiko a literatura[38] ken dagiti Katoliko nga apolohetiko.[39] Babaen ti daytoy a pannakisina ti ateismo, kaaduan kadagiti agnostiko ket maikarida a kas dagiti negatibo nga ateista.

    Bayat a ni Martin, kas pagarigan, ket mangipatpataged a ti agnostiko ket buklenna ti negatibo nga ateismo,[26] kaaduan kadagiti agnostiko ket makakita kadagiti kapanunotanda a naisangsangayan manipud ti ateismo,[masapul a dakamaten] a mabilinda a mangusig a saan a mangpaneknek ngem ti teismo wenno makasapul ti kapadpadana a pakinakem.[40] Ti panagipatalgedan ti panakaala ti pannakaammo para iti weeno ti panagisuppiat ti kaadda ti dios ket sagpaminsan a nakitkita a daytoy ket mangitudo a ti ateismo ket makasapul ti nasken a pammati.[41] Ti sapasap a panagsungbat dagiti ateista ti daytoy a suppiatan ket mairaman ti saan pay a napasingkedan a relihioso a preposisio ket marembengan kadagiti kaaduan a saan a pannakamatmati a kas dagiti amin a sabsabali a saan pay a napasingkedan a preposision,[42] ket ti saan a pannakaipasingkedan ti kaadda ti dios ket saan nga agibagbaga ti kapadpadan a probabilidad ti aniaman kadagioy a posibilidad.[43] Ti Eskoses a pilosopo a ni J. J. C. Smart ketnagisuppiat pay a "sagpaminsan a ti maysa a tao ket ilanadna ti bagina, urayno nasgedan unay, a kas maysa nga agnostiko gapu ti di mataldedan a panagisapasap ti pilosopiko nga eskeptisismo a mangikkat kadatayo manipud ti panagibaga nga ammotayo amin ti uray ania, malaksid ngata dagiti kipapudno ti matematika ken pormal a lohiko."[44]Gapu ti daytoy, adda dagiti mannurat nga ateista a kas ni Richard Dawkins ket kaykayatda ti panagilasin ti teista, agnostiko ken ateista ti pannakairaman ti maysa a espektro iti teistiko a probabilidad—ti pannakabalin a ti tunggal maysa ket mangibaga ti panagisao a ti "Dios ket adda".[45]

    Panangilawlawag a kas di mabalin wenno di agnanayon

    Sakbay ti maika-18 a siglo, ti kaadda ti Dios ti sapasap nga inaw-awat idiay akinlaud a lubong a ti pannakabalin ti agpayso nga ateismo ket sinalsalusod. Daytoy ket tinawtawagan a kas ti teistiko innatismo—ti pakinakem nga amin a tattao ket namatmati iti Dios manipud idi naipasngayda; iti uneg daytoy a kapanunotan ket ti pammati a dagiti ateista ket agliblibakda.[46]

    Adda pay ti puesto a mangitunton a dagiti ateista ket napardasda a namatmati ti Dios ti oras dagiti didigra, a dagiti ateista ket makaar-aramid kadagiti insasao ti ipupusay, wenno ti "awan dagiti ateista idiay trinsera."[47] Adda pay dagiti kas pagarigan a mangsuppiat kadagitoy, kadagitoy ket ti kas pagarigan ti literal a "ateista idiay trinsera."[48]

    Adda dagiti ateista ket nagdudua ti kammasapulan ti termono nga "ateismo". Idiay librona Surat para iti Kristiano a Pagilian, ni Sam Harris ket nagsurat ti:

    Iti kinapudno, ti "ateismo" ket maysa a termino a nasken koma a saan a rimsua. Awan ti sinoman a manginagan kaniada a kas maysa a "saan nga astrologo" wenno a "saan nga alkimista." Awantayo kadagiti balikas para kadagiti tattao nga agdudua a ni Elvis ket sibibiag pay wenno dagiti ganganaet ket nagbaniagada ti ariwanas tapno ramesenda dagiti rantsero wenno dagiti bakada. Ti ateismo ket dagiti laeng uni nga aramid dagiti narasonan a tattao no adda dagiti saan a napasingkedan a relihioso a pammati.[49]

    Paammo

    1. ^ Nielsen 2011: “Embes nga inagbaga a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a namatmati a saan nga agpaysao wenno mabalin a saan nga agpayso nga adda ti maysa a Dios, ti nasaysayaat a panakaidasig iti ateismo ket bullen ti narigrigat a pangitunton a ti maysa nga ateista ket ti sinoman nga aglikud ti pammati ti Dios kadagiti sumaganad a rason...: para iti maysa nga antropomorpiko a Dios, ti ateista ket likudanna ti pammati iti Dios gaputa saan nga agpayso wenno mabalin a saan nga agpayso nga add ti maysa a Dios; para iti maysa a di-antropomorpiko a Dios... gaputa ti maysa a konsepto iti kastoy Dios ket awan ti kayatna asaoen, saan amaawatan, maisuppiat, saan maipanunotan, wenno makaallilaw; para iti Dios a mailadladawan babaen dagiti moderno wenno kontemporario a teologo wenno pilosopo... gaputa ti konsepto iti Dios a maisalsalusod ket kasta laeng a maskaraanna ti maysa nga ateistiko a sustansia—a kas ti, "Dios" ket maysa laeng a nagan para iti ayate, wenno ... maysa a simboliko a termino para kadagiti moralidad a kaumnoan.”
    2. ^ Edwards 2005: “Ti panagipapalawagmi, ti maysa nga ‘ateista’ ket ti maysa a tao a manglikud ti pammati iti Dios, urayno adda ti pammategan wenno saan a ti rason ti panaglikud ket ti matunton a ti ‘Dios ket adda’ ket mangiyebkas ti saan nga agpayso a preposison. Dagiti tattao ket sagpaminsanda nga agamampon iti panaglikud kadagiti puesto para iti rason ngem ti maysa a saan nga agpayso a preposision. Daytoy ket sapasap kadagiti kontemporario a pilosopo, ken dagitoy ket agpayso a sapasap kadagiti nasapsapa a sigsiglo, ti paglikud kadagiti puesto iti banag a daytoy ket awan ti kayatna asaoen. Sgpaminsay pay, a ti maysa ateoria ket maliklikudan kadagiti banag a kadagiti kabanagan a daytoy ket nadalus wen redundante wenno agpapaos, ken adu pay dagiti konsiderasion iti maysa anaisangsangayan a kontesto a sapasap nga umannurot a mangbukel ti nasayaat a nagbanagan para iti panaglikud a panagtalged.”
    3. ^ Rowe, William L. (1998). "Ateismo". Iti Edward Craig (ed.). Routledge nga Ensiklopidia iti Pilosopia. Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-07310-3. Naala idi 2011-04-09. A kas sapasap a maawawatan, ti ateismo ket ti puesto a mangpatalged ti kaawan iti Dios. Isu ngarud a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a saan a namatmati iti Dios. Ti maysa pay a kayat a saoen ti "ateismo" ket ti awann apammati ti kaada iti Dios, ngem ti positibo a pammati iti kaawan ti Dios. ...ti maysa nga ateista, iti nalawlawa a kapanunotan iti daytoy a termino, ket ti sinoman a saan a namatmati kadagiti amina porma iti kinadios, a saan laeng nga iti Dios iti tinawtawid a teologo ti Lumaud. {{cite encyclopedia}}: Imbalido a |ref=harv (tulong)
    4. ^ a b Harvey, Van A. "Agnostisismo ken Ateismo", {{cite book}}: Awan wenno awan linaon ti |title= (tulong) iti Flynn 2007, p. 35: “Dagiti termino nga ATEISMO ken AGNOSTISISMO ket mangipautang kaniada kadagiti dua a sabsabali a panagipalpalawag. Ti umuna ket nakaala ti negatibo nga a dagitoy dua ket sakbay ti Griego a theos (dibinidad) ken gnosis (ti panakaammo) a kayatna asaoen ket ti ateismo ket ti kaawan ti pammati kadagiti dios ken ti agnotisismo ket ti awan ti pannakaammo iti naisangsangayan a suheto ti banag. Ti maikadua apanagipalpalawag ket alaenna ti kayat a saoen ti ateismo a ti nalawag a panagsuppiat ti kaada dagiti dios ken ti agnotisismos a kas ti puesto ti maysa a tao, a gapu ti kaada ti maysa a dios ket saan a maammoan, atipaenna ti panagikeddeng kadagitoy... Ti immuna ket adadu a mangiraman ken makabigbig laeng kadagiti dua a pagpilian: No mamati kadagiti dios wenno saan. Iti kasta, isu ngarud a daytoy ket awan ti maikatlo a pagpilian, a kas dagiti tinunton dagiti tumawtawag kaniada nga agnostiko. A dagitoy ket awan pammati, dagitoy ket puno nga ateista. Ngem ti kaadu pay, gapu ti kaawan ti pammati ket isu ti kognitibo a puesto a panakaipasngay ti sinoman, ti dagsen ti panagpaneknek ket adda kadagiti agipakpatader ti relihioso a pammati. Dagitimangipakpatakder ti maikadua a panagipalpalawag, babaen ti paggiddiatan, ket nangibagbagada a ti immuna apanagipalpalawag ket nawatiwat unay gaputa mangiraman kadagiti awan ti pannakaammona nga ububbing a mairaman kadagiti agrsibo ken nalawagan nga ateista. Iti kasta, daytoy ket saan a mabalin nga amponen ti publiko.”
    5. ^ a b Simon Blackburn, ed. (2008). "atheism". Ti Oxford Diksionario iti Pilosopia (2008 nga ed.). Oxford: Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. Naala idi 2011-12-05. Ti adda wenno awan iti pammati nga adda ti maysa a dios, wenno ti pammati nga awan daytoy. Sagpaminsan a bukodna a naipanunotan n daytoy ket adadu a naipammatian ngen daytoy ket agnotisismo laeng, urayno dagiti ateista ket agisunbatda a ti sinoman ket maysa nga ateista kadagiti kaaduan a dios, isu nga agpasangoda iti maysa laeng nga agpang.
    6. ^ "atheism". Diksionario ti Oxford. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. Naala idi 2012-04-09.
    7. ^ "Dagiti panangipalpalawagan: Ateismo". Departamento dagiti Relihioso a Panagadadal, Unibersidad iti Alabama. Naala idi 2011-04-09.
    8. ^ a b Inggles a Diksionario ti Oxford (2nd nga ed.). 1989. Pammati ti maysa a dios, wenno kinadios, a kas maisuppiat ti ateísmo
    9. ^ "Merriam-Webster Online a Diksionario". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 14 Mayo 2011. Naala idi 2011-04-09. pammati ti kaada ti dios wenno dagiti dios {{cite web}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    10. ^ Armstrong 1999.
    11. ^ Honderich, Ted (Ed.) (1995). "Humanismo". Ti Oxford Kumaduaan ti Pilosopia. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. p 376. ISBN 0-19-866132-0.
    12. ^ Fales, Evan. "Naturalismo ken Pisikalismo", {{cite book}}: Awan wenno awan linaon ti |title= (tulong) iti Martin 2006, pp. 122–131.
    13. ^ Baggini 2003, pp. 3–4.
    14. ^ Stenger 2007, pp. 17–18, nga agdakdakamat ti Parsons, Keith M. (1989). Ti Dios ken ti Dagsen ti Paneknek: Plantinga, Swinburne, ken ti Panagusig a Panagsalaknib ti Teismo. Amherst, New York: Prometheus Books. ISBN 978-0-87975-551-5.
    15. ^ Carol S. Matthews (19 Oktubre 2009). Baro a Sirmata Baro a Puso Napabaro a Panagtawag - Maikadua a tomo. Biblioteka ni William Carey. ISBN 978-0-87808-364-0. Nupay dagiti Neo-Pagano ket makibinningayda ti panagitalek ti katutubo ken kararua adda dagiti naidumaduma a pammati ken panagkasanay. Adda dagiti ateista, dagiti dadduma ket politeista (adda dagiti nadumaduma a dios), dagiti dadduma ket panteista (amin ket Dios) ken dagiti dadduma pay ket panenteista (adda amain iti Dios).
    16. ^ Carol S. Matthews (19 Oktubre 2009). Dagiti Baro a Relihion. Chelsea House Publishers. ISBN 978-0-7910-8096-2. Awan dagiti sangalubongan a panagsirmata a dagiti amin a tinengtengngel ti Neo-Pagano/Wiccan. Maysa nga online a nagtaudan ti pakaammo ket mangipakita a depende no kasano ti panagipalawag ti termino a Dios, mabalin a dagiti Neo-Pagano a maidasig a kas dagiti monoteista, duoteista (dua adios), politeista, panteista, wenno ateista.
    17. ^ Kedar, Nath Tiwari (1997). Komparatibo a Relihion. Motilal Banarsidass. p. 50. ISBN 81-208-0293-4.
    18. ^ Chakravarti, Sitansu (1991). Hinduismo, maya apamay-an ti biag. Motilal Banarsidass Publ. p. 71. ISBN 978-81-208-0899-7. Naala idi 2011-04-09. Segun ti Hinduismo, ti dalan ti ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua, ngem daytoy ket maysa nga umiso.
    19. ^ Zuckerman, Phil (2007). Martin, Michael T (ed.). Ti Cambridge a Kumaduaan ti Ateísmo. Cambridge, England: Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan. p. 56. ISBN 978-0-521-60367-6. OL 22379448M. Naala idi 2011-04-09.
    20. ^ "Sangalubonagn a Namatmati dagiti Amina Relihion babaen ti Innem a Luglugar ti Kontinente, Tengnga ti-2005". Encyclopædia Britannica. 2005. Naala idi 2007-04-15.
      • 2.3% dagiti Ateista: Dagiti tattao a magiyebebkas ti ateismo, eskeptisimo, dinamatmati, wenno irrelihion, a mairamraman dagiti militante a kontra relihioso (panagsuppiat ti amin a relihion).
      • 11.9% Saan a relihioso: Dagiti tattao a magiyebebkas ti kaawan ti relihion, saan a namatmati, agnostiko, nawaya nga agpanpanunot, di-interesado, wenno dagiti saanen a namatmati a sekularista a di nangikaskaso kadagit amin arelihion ngen saan a militante.
    21. ^ "Dagiti Topiko ti Times: Ateismo". The New York Times. 2009-04-27. Naala idi 2012-06-12.
    22. ^ "Ateismo". Encyclopædia Britannica. 1911. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 12 Mayo 2011. Naala idi 2011-04-09. Ti termino a kas sapasap nga inus-usar, nupay kasta, dayto ket saan unay a naipalpalawagan. Dagiti kayatna asaoen ket nadumaduma (a) segun kadagiti nadumduma akita ti panangipalpalawag ti kinadios, ken naipangpangruna ti (b) a segus ti kas daytoy (i.) inkarkaro nga inampon babaen ti maysa a nagpanpanunot a kas masa a deskripsion ti bukodna a puseto ti teolohiko, wenno (ii.) inpakat baben ti maysa nga agasmangdagiti agpanpanunot kadagiti kasuppiatda. A kas ti (a), masinunuo a ti ateismo manipud tipuesto ti Kristiano ketsabali a panakakonsepto no maipadad ti ateismo a kas naawatan babaen ti maysa Deista, timaysa a Positibista, ti maysa a sumursurot kenni Euhemerus wenno Herbert Spencer, wenno ti maysa a Budista. {{cite encyclopedia}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    23. ^ Martin 1990, p. 467-468: "Iti nadayeg a kapanunotan ti maysa nga agnostiko ket ti saan a namatmati wennoawan pammatina nga adda ti Dios, bayat a ti ateista ket saan a namatmati nga adda ti Dios. Nupay kasta, daytoy sapasap a paggiddiatan ti agnostiko ken ateismo ket mabalin laeng no awan ti mangpagarup nga ti ateismo ket kayatna asaoen ket positibo nga ateismo. Iti nadayeg a kapanunotan, ti agnotisismo ket kapasdpadana ti negatibo nga ateismo. Gaputa ti negatibo nga ateismo babaen ti panangipalpalawag ket kayatna asaoen ket saan nga agtengtengngel ti konsepto ti Dios, daytoy ket maipada no namatmati wenno saan a namatmati ti Dios."
    24. ^ Flint 1903, pp. 49–51: "Ti ateista nupay kasta ket mabalin a, ken saan a kankanayon a, maysa nga agnostiko. Adda dagiti agnostiko nga ateismo wenno ateistiko nga agnostiko wenno ateistiko nga agnotisismo, ken ti panagtiptipon ti ateismo iti agnotisismo a no mainaganan ket kadawyan daytoy."
    25. ^ Holland, Aaron. "Agnosticism", {{cite book}}: Awan wenno awan linaon ti |title= (tulong) in Flynn 2007, p. 34: "Daytoy ket nagruna a maipalagip a daytoy a panakaipatarus ti agnotisismo ket maipada ti teismo wenno ateismo, gaputa naipakeddeng laeng daytoy a ti pannakaammo ti kaadda ti Dios ket saan a magun-od."
    26. ^ a b Martin 2006, p. 2: "Ngem ti agnotisismo ket maipada ti negatibo nga ateismo gaputa ti agnotisismo ket buklenna ti negatibo nga ateismo. Gaputra ti agnotiko ket saan a namatmati iti Dios, isuda babaen ti panangipalpalawag ket negatibo nga ateista. Daytoy ket saan a mangibagbaga a ti negatibo nga ateismo ket buklenna ti agnotisismo.Ti negatibo nga ateista ket mabalin a saan anamatmati ti Dios ngem saan a nasken."
    27. ^ Barker 2008, p. 96: "Dagiti tattao ket nagsidsiddaawda a makangeg no ibagak a siak ket maysa nga ateista ken maysa nga agnostiko, gaputa ipagarupda a daytoy ket mangpakapsot ti panagikeddengko. Kankanayo nga isungsungbatko ti ti maysa a saludsod a kas ti, "Garud ket, sika kadi ket Republikano wenno Amerikano?" Dagitoy dua a balikas ket agserbi kadagiti sabali a konsepto ken saanda nga agpadpada nga eksklusibo. Ti agnotisismo ket mangibagbaga ti pannakaammo; ti ateismo ket mangibagbaga ti pammati. Ti kuna ti agnostiko ket, "AWan ti pannakaammok nga adda ti Dios." Ti kuna ti ateista ket, "AWan ti pammatik anga adda ti Dios." Mabalinmo a ti maminsan a mangkuna dagitoy dua. Adda dagiti agnostiko ket ateistiko ken adda kadagitoy ket teistiko."
    28. ^ Besant, Annie. "Apay koma aMaparukma dagiti Ateista?". {{cite book}}: Awan wenno awan linaon ti |title= (tulong) iti Bradlaugh 1884, pp. 185–186: "Dagiti ateista ket agur-urayda para iti paneknek ti Dios. Aginggana ti isasangpet ti paneknek isu ket agbatbati, a kas ti imbagbaga ti naganna, nga awan ti Dios. Ti isipna ket nawaya kadagiti amain a baro a kinapudno, kalpasan ti panakalabasna ti agbanbantay ti Rason idiay ruangan."
    29. ^ Holyoake, George Jacob (1842). "Mr. Mackintosh's New God". Ti Orakulo iti Rason, Wenno, Naimulasan ti Pilosopia. 1 (23): 186. Iti panakaisuppiat, Siak, a kas mays anga Ateista, nga agibagbaga a saanak a makakita ti umanay a rason a mamatmati nga adda ti maysa a dios. Saanak nga aginkukuna nga ammok nga adda ti dios. Ti napno a saludsod ti kaadda ti dios, pammati wenno saan a panakapammati, ti saludsod ti probabilidad wenno ti improbabilidad,saan a tipannakaammo.
    30. ^ Nielsen 2011: "ateismo, iti sapasap, ti panagdillaw ken ti panaglukud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno espiritual a parsua. A kas ti, a kadawyan a mailaslasin manipud ti teismo, a mangipatalged ti kinaagpayso ti nailangitan ken kadawyan nga agsuksukisok a manipakita ti kaaddana. Ti ateismo ket mailaslasin pay manipud ti agnotisismo, a mangiukat ti saludsod no adda ti dios, a mangibagbaga a mangbirbiruk a ti saludsod ket saan a nasungbatan wenno saan a mabalin a masungbatan."
    31. ^ "Atheism". Encyclopædia Britannica Concise. Merriam Webster. Naala idi 2011-12-15. Panagdillaw ken panaglikud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno nailangitan a parsua. A saan a kapadpada ti agnotisismo, a mangilukat ti saludsod no adda ti maysa a Dios, ti ateismo ket maysa a positibo a panaglikud. Daytoy ket naramurtan kadagiti nadumaduma sistema ti pilosopia.
    32. ^ "Atheism". Encyclopædia Britannica. 1911. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 12 May 2011. Naala idi 2011-04-09. Ngem ti dogmatiko nga ateismo ket manmano laeng nomaipada ti eskeptikal a kita, a daytoy ket kapadpada ti agnotisismo gaputa daytoy ket likudanna ti kapasidad ti isip ti tao nga agporma manipud kadagiti aniaman a panagpartuat ti Dios, ngem daytoy ket maigiddiat manipud daytoy gaputa ti agnostiko ket agtengtengngel laeng ti naatipa a panagikeddeng, nupay, iti panakasanay, ti agnotisismo ket maitutop ti pagbanagan ti ugali para iti relihion a narigat a mailasin manipud ti maysa a pasibo wenno agresibo nga ateismo. {{cite encyclopedia}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    33. ^ a b Martin 2006.
    34. ^ "Atheism as rejection of religious beliefs". Encyclopædia Britannica. Vol. 1 (15th nga ed.). 2011. p. 666. 0852294735. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 12 Maya 2011. Naala idi 2011-04-09. {{cite encyclopedia}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong); Imbalido a |ref=harv (tulong); Kitaen dagiti pateg ti petsa iti: |archivedate= (tulong)
    35. ^ d'Holbach, P. H. T. (1772). Nasayaat a Nakem. Naala idi 2011-04-07.
    36. ^ Smith 1979, p. 14.
    37. ^ Nagel, Ernest (1959). "Dagiti Pilosopiko a Konsepto ti Ateismo". Dagiti Kangrunaan a Pammati: Dagiti Relihioso a Pilosopia ti Nagtagitaoan. Sheridan House. Maawatakto babaen ti "ateismo" ti panagdillaw ken panaglikud kadagiti kangrunaan a panagtuntonkadagiti nadumaduma a kita ti teismo... ti ateismo ket nasken a saan a a mainaganan ti nasaragasag a saan apanakamatmati... Isu a, ti maysa nga ubing a saan pay a nakaawat ti relihioso a panagibagbagaan ken saan pay a nakangeg ti kapanggepan ti Dios, ket saan nga ateista – gaputa saanna a liklikudan ti anaiaman a teistiko a panagtunton. Timaipada pay ket ti kaso ti laklakay , no isu ket nagikkat manipud ti pammati ti amana nga awan ti panagpanunot wenno gapu ti nabatad a saan a panakamatmati ti aniaman kapanggepan ti teolihiko, ket saan nga ateista – gaputa ti kastoy a laklakay ket ssan a mangkarkarit ti teismo ken saan ng aagibagbaga ti aniaman a panunot iti dayta a suheto.
      reprinted in Critiques of God, edited by Peter A. Angeles, Prometheus Books, 1997.
    38. ^ a b Flew 1976, pp. 14ff: “Iti daytoy nga interpretasion ti ateosmo ket agbalin a:ti saan a positibo nga agipatpatalged ti kaadda ti Dios; ngem ti sinoman a saan a teista. Palubosan dakami, para kadagiti sumakbay a sisasagana reperensia, a mangipangyuna dagit ietiketa ti ‘positibo nga ateista’ para iti dati ken ‘negatibo nga ateista’ para iti kinaudi.”
    39. ^ Maritain, Jacques (1949). "Iti Kayat a Saoen ti Kontemporario nga Ateismo". Ti Panagrepaso dagiti Politika. 11 (3): 267–280. doi:10.1017/S0034670500044168. {{cite journal}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |month= (tulong); Imbalido a |ref=harv (tulong)
    40. ^ Kenny, Anthony (2006). "No Apay a Saanak nga Ateista". Ti Ania a Pamatika. Continuum. ISBN 0-8264-8971-0. Ti pudno a kasisigud ket saan a teismo wenno ateismo, ngem agnotisismo ... ti panagtunton ti pannakaamo ket nasken a mapasingkedan; ti panakanengnengan ket nasken laeng a maikompesar.
    41. ^ O'Brien, Breda (2009-07-07). "Adu kadagiti ateista nga amammok ket napudno nga addada idiay nangato a lugar idiay lanegit". Irish Times. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 20 Mayo 2011. Naala idi 2011-04-09. {{cite news}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    42. ^ Baggini 2003, pp. 30–34. "A nakaro a mangitunton a saoenmi koma a 'Saanak a mamati wenno saan a pakamatmatian a ti Papa ketmaysa robot', wenno 'Wenno ti panaganko ti daytoy a tsokolate ket agpabalin kaniak nga elepante Siak ket kompleto ak nga agnostiko'. Iti kaawan kadagiti aniaman a nasayaat a rason ti pannakamatmati kadagitoy a nakadidillaw a panagitunton, adda ami kadagiti karbengan a saan a mamati kadagitoy, saan kami nga agiatatipa ti panagikeddeng."
    43. ^ Baggini 2003, p. 22. "Ti kaawan ti panagpasingked ket saan a kapanggepan para iti panagatipa ti pammati. Daytoy ket gapu ti kaawan ti patingga a panagpasingked mabalinmi pay laeng ti naparmek nga ebidensia wenno panangipalpalawag a nasaysayaat ngem ti alternatibo."
    44. ^ Smart, J.C.C. (2004-03-09). "Ateismo ken Agnitisismo". Stanford nga Ensikloedia ti Pilosopia. Naala idi 2011-04-09.
    45. ^ Dawkins 2006, p. 50.
    46. ^ Cudworth, Ralph (1678). Ti Agpayso nga Sirib ti Sistema iti Law-ang: ti umuna apaset, kadagiti amain a rason ken pilosopia ti ateismo ket sinuppiatan ken ti dipannakabalinna ket naipakita.
    47. ^ Kitaen ti, kas pagarigan, "Dagiti ateista ket tumawtawag ti daulo ti simbaan a mangisubli ti insulto". 1996-09-03. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 15 Mayo 2011. Naala idi 2011-04-09. {{cite web}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    48. ^ Lowder, Jeffery Jay (1997). "Ti ateismo ken kagimongan". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 22 May 2011. Naala idi 2011-04-09. {{cite web}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |deadurl=(maisingasing ti |url-status=) (tulong)
    49. ^ Harris 2006, p. 51.

    Dagiti nagibasaran

    Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ateismo&oldid=248944"