Kitaen ti taudan para iti Abraham Lincoln

{{Infobox nagtakem
|name          = Abraham Lincoln
|image         = Abraham Lincoln November 1863.jpg
|alt           = Ikonoko a nangisit ken puraw a ladawan ni Lincoln a agipakpakita ti ulona ken abaga.
|caption       = Ni Abraham Lincoln idi agtawen iti 54, 1863
|office        = [[Listaan dagiti Presidente iti Estados Unidos|Maika-16 a Presidente iti Estados Unidos]]
|vicepresident = [[Hannibal Hamlin]]<br />[[Andrew Johnson]]
|term_start    = Marso 4, 1861
|term_end      = Abril 15, 1865
|predecessor   = [[James Buchanan]]
|successor     = [[Andrew Johnson]]
|state2        = [[Illinois]]
|district2     = [[Maik-7 a kongresional a distrito ti Illinois|Maika-7]]
|term_start2   = Marso 4, 1847
|term_end2     = Marso 3, 1849
|predecessor2  = [[John Henry (representatibo)|John Henry]]
|successor2    = [[Thomas L. Harris|Thomas Harris]]
|state_house3 = Illinois
|birth_date    = {{Petsa ti pannakaipasngay|1809|2|12}}
|birth_place   = [[Hodgenville, Kentucky]], E.U.
|death_date    = {{Petsa ti ipupusay ken tawen|1865|4|15|1809|2|12}}
|death_place   = [[Petersen House (Washington, D.C.)|Balay Petersen]], [[Washington, D.C.]], E.U.
|party         = [[Partido Republikano (EStados Unidos)|Republikano]] <small>(1854–1865)</small><br />[[Partido ti Nailian a Kappon (Estados Unidos)|Nailian a Kappon]] <small>(1864–1865)</small>
|otherparty    = [[Partido a Whig (Estados Unidos)|Whig]] <small>(Sakbay idi 1854)</small>
|spouse        = [[Mary Todd Lincoln|Mary Todd]]
|children      = [[Robert Todd Lincoln|Robert]]<br />[[Edward Baker Lincoln|Edward]]<br />[[William Wallace Lincoln|William]]<br />[[Tad Lincoln|Tad]]
|profession    = Abogado
|signature     = Abraham Lincoln 1862 signature.svg
|signature_alt = Cursive signature in ink
|branch        = Milisia ti Illinois
|serviceyears  = 1832
|battles       = [[Gubat ti Black Hawk]]
}}
Ni '''Abraham Lincoln''' {{IPAc-en|audio=Lincoln.ogg|ˈ|eɪ|b|r|ə|h|æ|m|_|ˈ|l|I|ŋ|k|ən}} (Pebrero 12, 1809 – Abril 15, 1865) ket isu idi ti [[Listaan dagiti Presidente iti Estados Unidos|maika-16 a Presidente iti Estados Unidos]], a nagserbi manipud idi Marso 1861 aginggana ti [[Pinakapatay ni Abraham Lincoln|pinakapatay na idi Abril 1865]]. Isuna ket nagballigi a nangimaton ti pagilianna ti panaglasat ti nalatak a maipapan ti batay-linteg, milisia, ken kinamoralidad a didigra – ti [[Sibil a Gubat ti Amerikano]] – naitagoyonan na ti Kappon, bayat a pinasardengna ti pannakaadipen, ken nagiragpat ti  panakapabaro ti ekonomiko ken panagbusbos. Isuna ket nataraudi iti napanglaw a pamilia idiay lumaud a prontera, ni Lincoln ket pinagadalanna idi ti bukodna a bagi. Nagbalin nga abogado ti away, maysa a [[Kamara dagiti Panakabagi ti Illinois|lehislatura ti estado ti Illinois]], ken maysa a naminsan a nagturay a kameng iti [[Kamara dagiti Panakabagi iti Estados Unidos]], ngen napaay isuna kadagiti dua a panagpadas na a mabutosan iti [[Senado iti Estados Unidos]].

Kalpasan ti panagsuppiat na ti panakipalawa iti [[pannakaadipen idiay Estados Unidos]] kadagiti rupir ti kampania ken bitbitla na,<ref>Goodwin, p. 91; Holzer, p. 232.</ref> ni Lincoln ket naipatalgedan na ti nominasion a Republikano ken [[Panagbutos ti presidente iti Estados Unidos, 1860|nabutosan a presidente idi 1860]]. Sakbay a nagtakem ni Lincoln idi Marso, pito kadagiti [[Akin-abagatan nga Estados Unidos|akin-abagatan nga adipen nga estado]] ket naiparangarang da iti [[Isisina idiay Estados Unidos|isisina]] ken nagpormada ti Konpederasion. Idi nangrugi ti gubat nga ti Konpederado a panagraut idiay Kota Sumter idi Abril 12, 1861, ni Lincoln ket nagurnong kadagiti milisia ken polikal a rukrukod iti dayta a gubat, a ti panggepanna ket ti panagtungpal ti panagtitipon ti pagilian. Isu ket nabileg a nagaramid kadagiti kabilegan ti gubat, a mairaman ti panagibalud ken pannakataktak nga awan ti tribunal kadagiti ginasut a nasuspetsa ti isisina. Isu ti nagipawil kadagiti Britaniko ti pammigbig iti [[Konpederado dagiti Estado|Konpederasion]] babaen ti kalaing na ti panagtengngel ti [[Trent a Pagbiangan|''Trent'' a pagbiangan]] idi kinaudian ti 1861. Isu ti nagsayasay ti [[Waragawag ti Panakawayawayaan]] idi 1863 ken nagipatalged ti pankairuar ti [[Maikasangapulo ket tallo nga enmienda ti Batay-linteg iti Estados Unidos|Maikasangapulo  ket tallo nga enmienda]] ti Batay-linteg iti Estados Unidos, daytoy ket isu ti panakaikkat ti pannakaadipen.

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}

== Dagiti akinruar a silpo ==
{{commons-nailinia|Abraham Lincoln}}

{{Dagiti Presidente iti Estados Unidos}}

{{Kontrol ti autoridad}}
{{pungol-nangruna}}

{{DEFAULTSORT:Lincoln, Abraham}}
[[Kategoria:Dagiti presidente ti Estados Unidos|Lincoln]]
[[Kategoria:1809 a pannakaipasngay]]
[[Kategoria:1865 nga ipupusay]]