Karayan Agusan
| Karayan Agusan | |
|---|---|
Rio Grande de Agusan | |
 Ti Karayan Agusan manipud iti Siudad ti Butuan iti buyana manipud iti Rangtay Magsaysay. | |
 Labneng a pagayusan ti Karayan Agusan | |
.svg)  .svg) | |
| Lokasion | |
| Pagilian | Filipinas |
| Region | Caraga, Rehion ti Davao |
| Cities | Siudad ti Butuan, Siudad ti Bayugan |
| Pisikal a pakaidumdumaan | |
| Taudan | Bantay Tagubud, Pantukan, Davao de Oro |
| - lokasion | Davao del Norte |
| - kangato | 1,022 m (3,353 ft) |
| Sabangan | Luek Butuan |
- lokasion | Siudad ti Butuan |
- nagsasabtan | 8°57′0″N 125°31′58″E / 8.95000°N 125.53278°ENagsasabtan: 8°57′0″N 125°31′58″E / 8.95000°N 125.53278°E |
- kangato | 0 m (0 ft) |
| Kaatiddog | 390 km (240 mi)[1] |
| Kadakkel ti labneng | 11,937 km2 (4,609 sq mi)[2] |
| Langlanga ti labneng | |
| Dagiti tributario | |
| - kanigid | Karayan Umayam, Karayan Bansa, Karayan Ojot, Karayan Manat, Karayan Bugabos |
| - kanawan | Karayan Wawa, Karayan Andanan, Karayan Gibong, Karayan Choco idiay Compostela, Karayan Ulip |
Ti Karayan Agusan ket karayan a mabirukan idiay akindaya a paset ti isla ti Mindanao idiay Filipinas, a mangatian ti kaaduan ti Rehion ti Caraga ken dagiti paset ti probinsia ti Davao de Oro. Daytoy ti maikatlo a kadakkelan a labneng ti karayan idiay Filipinas nga adaan iti dagup a pagayusan a lugar iti 10,921 km² ken addaan iti nakarkulo a kaatiddog iti 350 kilometro manipud iti taudanna.[3][4] Dagiti taudan ti danum ti karayan ket mabirukan kadagiti bantay ti Davao de Oro, idiay asideg ti pagbeddengan ti Davao Oriental ken daya ti Siudad ti Tagum. Daytoy ket agayus idiay nalawa a ginget ti Karayan Agusan nga agrukod iti 177 kilometro (110 mi) manipud iti abagatan nga agpa-amianan ken agdumaduma manipud iti 32-48 kilometto (20–30 milia) iti kaakaba.[5] Daytoy ket kanungpalan nga agayus idiay Luek Butuan iti sabanganna idiay Siudad ti Butuan. Ti karayan ket isu pay ti maikatlo a kaatiddogan a karayan idiay Filipinas.
Maysa kadagiti prominente a langa ti labneng ti Karayan Agusan ket ti kaadda ti Kalugnakan ti Agusan a mangsakop iti dagup a kalawa iti of 19,197 hektaria. Ti kalugnakan ket agserbi a pagtalinaayan a labneng para iti Karayan Agusan, ken mangpabassit ti nangato a panagayus ti danum a taudan dagiti kellaat a layus kadagiti akin-baba a sakup ti karayan. Malaksid ti dayta, ti kalugnakan ket lugar pay dagiti naisangayan ken nasayaat a pagtubuan ti sago ken pagtaengan ti naisagmak ken endemiko a mulmula ken ay-ayup. Gapu ti daytoy, daytoy ket nairangarang baaen idi ti dati a Presidente Fidel V. Ramos a kas sanktuario ti kaatapan idi 1996.[4]
Heograpia
[urnosen | urnosen ti taudan]Taudan ti danum
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti labneng ti Karayan Agusan ket nabingbingay kadagiti tallo a sub-labneng iti batayan dagiti topograpiko a langa: akin-ngato a labneng ti Karayan Agusan, tengnga a labneng ti Karayan Agusan ken akin-baba a labneng ti Karayan Agusan. Ti akin-ngato a labneng ti Karayan Agusan ket isu ti paset nga yan dagiti taudan ti danum iti kabanbantayan ti probinsia ti Davao de Oro aginggana idiay Santa Josefa, Agusan del Sur ken Veruela, Agusan del Sur, ti tengnga alabneng ti Karayan Agusan ket isu ti paset ti karayan manipud iti Sta. Josefa aginggana idiay Amparo, Agusan del Sur bayat a ti akin-baba a labneng ti Karayan Agusan ken manipud idiay Amparo aginggana ti sabanganna idiay Siudad ti Butuan, Agusan del Norte
Kitaen pay
[urnosen | urnosen ti taudan]Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ "Agusan River – River, Philippines". www.britannica.com. Encyclopedia Britannica. Hulio 20, 1998. Naala idi 10 Abril 2017.
- ^ Vicente B. Tuddao Jr. (Septiembre 21, 2011). "Water Quality Management in the Context of Basin Management: Water Quality, River Basin Management and Governance Dynamics in the Philippines" (PDF). www.wepa-db.net. Department of Environment and Natural Resources. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2016-08-29. Naala idi Abril 10, 2017.
- ^ Kundel, Jim (Hunio 7, 2007). "Bariweswes ti Danum ti Filipinas". Ensiklopedia ti Daga. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-09-21. Naala idi 2008-09-30.
- ^ a b "Teknikal a Tulong iti Republika ti Filipinas Para iti Master Plano Para iti Labneng ti Karayan Agusan" (PDF). Banko ti Panagrang-ay ti Asia. Disiembre 2004. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2007-07-13. Naala idi 2008-08-09.
- ^ Dagiti tanap ti Mindanao