Kitaen ti taudan para iti Ateismo

{{Ateismo igid a baras}}
Ti '''ateismo''', iti maysa a nawatiwat a kapanunotan, ket ti panaglikudan ti [[pammati]] iti [[Kaadda iti Dios|kaada kadagti kinadios]].<ref name=eb2011-atheism /><ref name=encyc-philosophy /> Iti naak-akikid a kapanunotan, ti ateismo ket ti naisangsangayan a puesto nga awan dagiti [[kinadios]].<ref name=RoweRoutledge /><ref name=encyc-unbelief-def-issues /><ref name=oxdicphil /> A ti pannakairaman unay, ti ateismo ket ti kaawan ti pammati ti irurumsua kadagiti ania man a kinadios.<ref name=encyc-unbelief-def-issues /><ref name=oxdicphil /><ref>{{cite encyclopedia |url=http://oxforddictionaries.com/definition/atheism |encyclopedia=Diksionario ti Oxford |title=atheism |publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan |accessdate=2012-04-09 |archive-date=2019-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190121124816/https://en.oxforddictionaries.com/definition/atheism |url-status=dead }}</ref>
Ti ateismo ket maigiddiat ti [[teismo]],<ref name=reldef /><ref name=OED-theism /> nga iti sapasap a terminona ket ti pammati nga adda ti maysa a dios.<ref name=OED-theism>{{cite book |title=Ingles a Diksionario ti Oxford |edition=2nd |year=1989 |quote=Pammati ti maysa a dios, wenno kinadios, a kas maisuppiat ti ateismo}}</ref><ref>{{cite web| url= http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism| title= Merriam-Webster Online a Diksionario| quote= pammati ti kaada ti dios wenno dagiti dios| accessdate= 2011-04-09| archiveurl= https://web.archive.org/web/20110514194441/http://www.merriam-webster.com/dictionary/theism| archivedate= 2011-05-14| url-status= live}}</ref>

Ti termino nga ''ateismo'' ket nagtaud manipud iti Griego a {{lang|grc|[[:wiktionary:ἄθεος|ἄθεος]]}} (''atheos''), a kayatna a sawen ket "awan ti dios (wenno awan dagiti dios)", nga inus-usar a kas ti panagdadael a termino a maipakat kadagiti maikapanunot a mangilikud kadagiti [[dios]] a karkararagan babaen dagiti dakdakkel a kagimongan. Ti adda a pannakaiwaran ti [[nawaya a panunot]], [[eskeptiko a panagusig]], ken dagiti simmarsaruno a panagadu ti [[panagdillaw iti relihion]], ti panakaipakat iti daytoy a termino ket bimmassit ti kalawana. Dagiti immuna a tattao a nagilasin kaniada a nagus-usar ti balikas nga "ateista" ket nagnaed idi maika18 a siglo.{{sfn|Armstrong|1999}}

Dagiti ateista ket maimatonan nga [[eskeptisismo|eskeptiko]] kadagiti panagtunton a [[datdatlag]], a nagdakamatda ti kinaawan ti [[Kaadda iti Dios#Nanipud ti panagpalpaliiw a panagsuppiat|panagpalpaliiw nga ebidensia]] para kadagiti kinadios. Ti managpanunot para iti saan mamatmati iti ania man a dios ket mairaman ti [[problema iti diablo]], ti [[panagsuppiat manipud iti bangking a palgak]], ken ti [[panagsuppiat manipud iti saan a panakamatmati]]. Dagiti sabali pay a panagsuppiat para iti ateismo ket maisakup manipud iti pilosopiko aginggana ti sosial ken aginggana ti naipakasaritaan. Urayno adda dagiti ateista a nakaampon kadagiti [[sekularismo|sekular]] pilosopia,<ref name=honderich /><ref>{{cite book|last=Fales|first=Evan|title=Naturalism and Physicalism|postscript=,}} iti {{harvnb|Martin|2006|pp=122–131}}.</ref> awan ti maysa nga ideolohia wenno agasmang dagiti ugali a kapponan dagiti ateista.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=3–4}}.</ref> Adu kadagiti ateista nga agtengtengngel a ti ateismo ket ad-adu a [[naagum]] a panakakita ti lubong ngen ti teismo, ken isu ngarud a daytoy ket ti [[Pilosopiko a dagsen iti paneknek|dagsen iti paneknek]] ket saan a maisanglad a mangipaneknek ti ateista ti kaadda iti Dios, ngem ti teista ti mangted ti nakem para iti teismo.<ref>{{harvnb|Stenger|2007|pp=17–18}}, nga agdakdakamat ti {{cite book|last=Parsons|first=Keith M.|title=Ti Dios ken ti Dagsen ti Paneknek: Plantinga, Swinburne, ken ti Panagusig a Panagsalaknib ti Teismo|year=1989|location=Amherst, New York|publisher=Prometheus Books|isbn=978-0-87975-551-5}}</ref>

Ti ateismo ket maawawat kadagiti bassit nga uneg ti relihion ken naikararua a sistema ti pammati, a mairaman ti [[Hainismo]], [[Budismo]], [[Hinduismo]], [[Paganismo (dagiti kontemporario a relihion)|Neopagano]] a [[Tignay ti Baro a relihioso|tigtignay]]<ref name="Neopaganism">{{cite book|author=Carol S. Matthews|url=http://books.google.com/?id=RfGhUW8RdUIC&pg=PA194&dq=neopaganism+atheism#v=onepage&q&f=false|title=Baro a Sirmata Baro a Puso Napabaro a Panagtawag – Maikadua a tomo|publisher=Biblioteka ni William Carey|quote=Nupay dagiti Neo-Pagano ket makibinningayda ti panagitalek ti katutubo ken kararua adda dagiti naidumaduma a pammati ken panagkasanay. Adda dagiti ateista, dagiti dadduma ket politeista (adda dagiti nadumaduma a dios), dagiti dadduma ket panteista (amin ket Dios) ken dagiti dadduma pay ket panenteista (adda amain iti Dios).|date=19 Oktubre 2009|isbn=978-0-87808-364-0}}</ref>
a kas ti [[Wicca]],<ref name="Wicca">{{cite book|author=Carol S. Matthews|url=http://books.google.com/?id=stQQJlV9FT8C&pg=PA115&dq=neopaganism+atheism#v=onepage&q&f=false|title=Dagiti Baro a Relihion|publisher=Chelsea House Publishers|quote=Awan dagiti sangalubongan a panagsirmata a dagiti amin a tinengtengngel ti Neo-Pagano/Wiccan. Maysa nga online a nagtaudan ti pakaammo ket mangipakita a depende no kasano ti panagipalawag ti termino a  ''Dios'', mabalin a dagiti Neo-Pagano a maidasig a kas dagiti monoteista, duoteista (dua adios), politeista, panteista, wenno ateista.|date=19 Oktubre 2009|isbn=978-0-7910-8096-2}}</ref>
ken dagiti [[di-teistiko a relihion]]. Ti [[Hainismo]] ken dagiti dadduma a porma iti [[Dios iti Budismo|Budismo]] ket saanda a mangitakder ti pammati kadagiti dios,<ref>{{cite book |url=http://books.google.com.vc/books?id=Jb0rCQD9NcoC&printsec=frontcover#v=onepage&q=atheism&f=false |last=Kedar |first=Nath Tiwari |year=1997 |title=Komparatibo a Relihion |publisher=Motilal Banarsidass |isbn=81-208-0293-4 |page=50}}</ref>
a ti [[Hinduismo]] ket agtengngengela ti ateismo ket umiso, ngem adda dagiti pagadalan a makakitkita ti dalan iti maysa nga ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua.<ref>{{Cite book | last = Chakravarti| first = Sitansu| title = Hinduismo, maya apamay-an ti biag| publisher = Motilal Banarsidass Publ.| year = 1991| page = 71| url = http://books.google.com/?id=J_-rASTgw8wC&pg=PA71| isbn = 978-81-208-0899-7|quote = Segun ti Hinduismo, ti dalan ti ateista ket narigat a masurotan kadagiti banag ti panakakararua, ngem daytoy ket maysa nga umiso. |accessdate=2011-04-09}}</ref>

Gapu ta dagiti konsepto ti ateismo ket nadumaduma, ti panagilasin ti kaadu dagiti ateista nga adda ti lubong tatta nga ladaw ket narigat.<ref name="Martin2007">{{cite book | last=Zuckerman | first=Phil| editor=Martin, Michael T | title=Ti Cambridge a Kumaduaan ti Ateísmo | year=2007 | publisher=Unibersidad ti Cambridge a Pagmalditan | location=Cambridge, England | isbn=978-0-521-60367-6 | ol = 22379448M | page=56 | url=http://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA56 | accessdate=2011-04-09}}</ref>
Segun ti maysa a karkulo, dagiti ateista ket buklen ti agarup a 2.3% iti populasion ti lubong, ken dagiti pay 11.9% ket [[Irrelihion|saan a relihioso]].<ref name=eb2005-demographics /> Segun ti sabali pay, dagiti gatad ti bukod a nagreporta ti ateismo ket kaaduan kadagiti Lumaud a pagiliana, a dagitoy ket adda dagati nadumaduma a degrado: ti Estados Unidos (4%), Italia (7%), Espania (11%), Gran Britania (17%), Alemania (20%), ken Pransia (32%). Segun ti maysa a reporta idi 2009 babaen ti Amerikano a Panagsukisok ti Reliohioso a Panakailasin, dagiti tattao nga agitunton a kumappon ti "awan ti relihion" ket mangbukel kadagiti 15% iti populasion ti Estados Unidos.<ref>{{cite web | date = 2009-04-27 | title = Dagiti Topiko ti Times: Ateismo | work = The New York Times | url = http://topics.nytimes.com/topics/reference/timestopics/subjects/a/atheism/index.html | accessdate = 2012-06-12 }}</ref>

== Dagiti panangilawlawag ken panangilasin ==
[[Papeles:AtheismImplicitExplicit3.svg|thumb|Ti diagrama a mangipakita ti panakaikabagian a nagbaetan ti panangipalpalawag ti [[Nakapsot ken napigsa nga ateismo|nakapsot/napigsa]] ken [[Natalipupos ken nalawag nga ateismo|nalatipupos/nalawag]] ng ateismo. Natalipuspos napigsa/positibo/natangken nga ateista (iti {{Font color|purple|'''morado'''}} idiay '''kanawan''') a mangipataged a ti ''"maysa a dios ket adda"'' ket saan nga husto a panagisao. Nalawag nakapsot/negatibo/nalukneng nga ateista (iti {{Font color|blue|'''asul'''}} idiay '''kanawan''') likudanna wenno liklikanna ti pammati a ti ania man a dios ket adda a saang a mangipatpatalged a ti ''"maysa a dios ket adda"'' ket saan nga husto a panagisao. Natalipuspos nakapsot/negatibo nga ateista (iti {{Font color|blue|'''asul'''}} idiay '''kanigid''') ket mangiraman dagiti tattao (a kas dagiti ubbing ken dagiti agnostiko) a saan a namatmati kadgiti dios, ngem saanda nga inpalpalawag a linikudan ti kastoy a pammati. (Ti kadakkel ti diagrama ket saan a mangitudo ti relatibo a kadakkel ti uneg ti populasion.)]]

Dagiti mannurat ket saanda nga umanamong no kasano ti kasayaatan a panagipalawag ken panangidasig ti ''ateismo'',<ref name=eb1911-atheism /> a nagisupsuppiat no ania dagiti nalatak a masna nga entidad a pakaipakatan dagitoy, no dagitoy ket panagitalgedan a kabukodanna wenno gapu ti kaawanna, wenno makasapul ti siaammo, a nalawag a panaglikud. Ti ateismo ket naikapanunotan a maipadpada ti [[agnostisismo]],<ref name=agnosticism-compatible /><ref name=flint-agnostic-atheism /><ref name=encyc-unbelief-compatible /><ref name=martin-agnosticism-entails /><ref name=barker-agnostic-atheism /><ref name=besant-open-to-new-truth /><ref name=holyoake-question-of-probability /> ken naisupadi pay daytoy.<ref name=eb2011-atheism-critique /><ref name=eb2011concise-atheism /><ref name=eb1911-atheism-sceptical /> Ti nadumaduma a kita ti kategoria ket naus-usar a panagilasin kadagiti nadumaduma aporma ti ateismo.

=== Sakup ===
Adda dagiti saan a nalawag ken kontrobersia a maipanggep ti panagipalpalawagan ti ''ateismo'' ket taudan manipud iti karigat ti panakaabot ti konsenso para iti panagipalpalawag kadagiti balikas a kas ti ''kinadios'' ken ''dios''. Ti kinaad-adu ngem maysa a paggidgiddiatan [[dagiti panakapartuat ti Dios]] ken dagiti kinadios ket mangiturong kadagiti naidumaduma a kapanunotan a maipanggep ti panakaipakat ti ateismo. Dagiti taga-ugma a Romano ket pinabasolda dagiti Kristiano nga isuda ket ateista gapu ti saanda a panagraem kadagiti [[paganismo|pagano]] a kinadios. Nain-inot, a dagitoy a panagsirmata ket napaay ti pannakapaborna gapu ti ''teismo'' ket naawaawatan a kas mangbukel ti pammati kadagiti ania man a kinasantuan.{{sfn|Martin|2006}}

No ti kapanggepan ti sakup iti datdatlag a linikudan, ti ateismo ket mabalin a mangsuppiat ti ania man mmanipud iti kaadda ti kinadios, aginggana ti kaadda ti ania man a [[espiritualidad|espiritual]], [[nalatak a masna]], wenno dagiti [[Trassendensia (relihion)|transsendental]] a konsepto, a kas kadagiti [[Budismo]], [[Hinduismo]], [[Hainismo]] ken [[Taoismo]].<ref name=eb2011-Rejection-of-all-religious-beliefs />

=== Natalipuspos nga isuppiat ti nalawag ===
{{Nangruna|Natalipuspos ken nalawag nga ateismo}}
Ti panangipalpalawag ti ateismo ket agdumaduma pay iti grado a konsiderasion ti panakaikabil ti kapanunotan kadagiti dios tapno matawagan ti maysa nga tao ket ateista. Ti ateismo ket sagpaminsan pay a naipalpalawag a ti nalaka a panakairaman ti kaawan ti pammati ti kaaada dagiti kinadios. Daytoy a nawatiwat a panangipalpalawag ket mangiraman kadagiti kayananak ken dagiti attao a saan pay a naisarsarak kadagiti teistiko a kapanumotan. Idi nabaybayag pay ngem idi 1772, ni [[Baron d'Holbach]] ket kinunana nga "Amin nga ubbing ket nayanak nga Ateista; awan ti kapanunotanda iti Dios."<ref>{{cite book |last=d'Holbach |first=P. H. T. |authorlink = |title=Nasayaat a Nakem |url=http://www.gutenberg.org/ebooks/7319 |year=1772 |accessdate=2011-04-07}}</ref>
Ti kapada pay daytoy, ni [[George H. Smith]] (1979) ket nangisingasing a: "Ti tao nakaammo ti teismo ket maysa nga ateista gapu ta isu ket saan a namatmati ti dios. Dagyto y a kategoria ket mangiraman ti ubing nga adda ti konseptona a makaawat kadagiti banag a maipanggep, ngem isu ket saan pay a siaammo kadagittoy a panggep. Ti kinapudno a daytoy nga ubing ket saan a namatmati ti dios ket mangikari kaniana a kas maysa nga ateista."<ref>{{harvnb|Smith|1979|p=14}}.</ref>
Ni Smith ket nangaramid ti termino a ''natalipuspos nga ateismo'' tapno mangitudo ti "kaawan ti teistiko a pammati nga awan ti siaammo a panaglikud ti daytoy" ken ''nalawag nga ateismo'' tapno mangitudo ti nasapsapasap a panagipalpalawag ti siaammo a saan a panakamatmati.
Ni [[Ernest Nagel]] ket suppiatenna ti panagilawlawag ni Smith iti ateismo a kas laeng ti "kaawan ti teismo", a nagawawat laeng ti nalawag nga ateismo a kas ti agpayso nga "ateismo".<ref name= Nagel1959>{{Cite book
|title= Dagiti Kangrunaan a Pammati: Dagiti Relihioso a Pilosopia ti Nagtagitaoan |chapter=Dagiti Pilosopiko a Konsepto ti Ateismo
|first=Ernest |last=Nagel |authorlink=
|year=1959 |publisher=Sheridan House
|quote=Maawatakto babaen ti "ateismo" ti panagdillaw ken panaglikud kadagiti kangrunaan a panagtunton kadagiti nadumaduma a kita ti teismo... ti ateismo ket nasken a saan a a mainaganan ti nasaragasag a saan a panakamatmati... Isu a, ti maysa nga ubing a saan pay a nakaawat ti relihioso a panagibagbagaan ken saan pay a nakangeg ti kapanggepan ti Dios, ket saan nga ateista – gapu ta saanna a liklikudan ti ania man a teistiko a panagtunton. Ti maipada pay ket ti kaso ti laklakay , no isu ket nagikkat manipud iti pammati ti amana nga awan ti panagpanunot wenno gapu ti nabatad a saan a panakamatmati ti ania man kapanggepan ti teolihiko, ket saan nga ateista – gapu ta ti kastoy a laklakay ket saan a mangkarkarit ti teismo ken saan nga agibagbaga ti ania man a panunot iti dayta a suheto.}}
<br />reprinted in ''Critiques of God'', edited by Peter A. Angeles, Prometheus Books, 1997.</ref>

=== Positibo nga isuppiat ti negatibo ===
{{Nangruna|Negatibo ken positibo nga ateismo}}
Dagiti pilosopo a kas ni [[Antony Flew]]<ref name="presumption">{{harvnb|Flew|1976|pp=14ff}}: “Iti daytoy nga interpretasion ti ateosmo ket agbalin a:ti saan a positibo nga agipatpatalged ti kaadda ti Dios; ngem ti sinoman a saan a teista. Palubosan dakami, para kadagiti sumakbay a sisasagana reperensia, a mangipangyuna dagiti etiketa ti ‘positibo nga ateista’ para iti dati ken ‘negatibo nga ateista’ para iti kinaudi.”</ref>
ken ni [[Michael Martin (philosopo)|Michael Martin]]{{sfn|Martin|2006}}
ken adaanda ti sabsabali a positibo (napigsa/natangken) nga ateismo nga adda ti negatibo (nakapsot/nalukneng) nga ateismo. Ti positibo nga ateismo ket isu ti nalawag a panagpaneknek nga awan dagiti dios. Ti negatibo nga ateismo ket mangiraman kadagiti amin a porma ti saan a teismo. Segun ti daytoy a pannakaikategoria, ti sinoman a saan a teista ket negatibo wenno positibo nga ateista.
Dagiti termino a ''nakasot'' ken''napigsa'' ket kabarbaroda laeng, bayat a dagiti termino a ''negatibo'' ken ''positibo'' nga ateismo ket nadadaan ti nagtaudanda, a dagitoy ket naus-usar (kadagiti nadumaduma a pamay-an) iti pilosopiko a literatura<ref name="presumption" /> ken dagiti Katoliko nga apolohetiko.<ref>{{cite journal |url=http://www.nd.edu/Departments/Maritain/jm3303.htm |title=Iti Kayat a Sawen ti Kontemporario nga Ateismo|journal=Ti Panagrepaso dagiti Politika |first=Jacques |last=Maritain |date=Hulio 1949 |volume=11 |issue=3 |pages=267–280 |doi=10.1017/S0034670500044168 }}</ref>
Babaen ti daytoy a pannakisina ti ateismo, kaaduan kadagiti agnostiko ket maikarida a kas dagiti negatibo nga ateista.

Bayat a ni [[Michael Martin (pilosopo)|Martin]], kas pagarigan, ket mangipatpataged a ti agnostiko ket buklenna ti negatibo nga ateismo,<ref name=martin-agnosticism-entails /> kaaduan kadagiti agnostiko ket makakita kadagiti kapanunotanda a naisangsangayan manipud iti ateismo,{{cn|date=unio 2012}} a mabilinda a mangusig a saan a mangpaneknek ngem ti teismo wenno makasapul ti kapadpadana a pakinakem.<ref>{{cite book |first=Anthony |last=Kenny |authorlink= |title=Ti Ania a Pamatika |chapter=No Apay a Saanak nga Ateista |publisher=Continuum |isbn=0-8264-8971-0 |quote=Ti pudno a kasisigud ket saan a teismo wenno ateismo, ngem agnotisismo … ti panagtunton ti pannakaamo ket nasken a mapasingkedan; ti panakanengnengan ket nasken laeng a maikompesar. |year=2006}}</ref>
Ti panagipatalgedan ti panakaala ti pannakaammo para iti weeno ti panagisuppiat ti kaadda ti dios ket sagpaminsan a nakitkita a daytoy ket mangitudo a ti ateismo ket makasapul ti [[leap of faith|nasken a pammati]].<ref>{{cite news|title=Adu kadagiti ateista nga amammok ket napudno nga addada idiay nangato a lugar idiay lanegit|url=http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html|last=O'Brien|first=Breda|authorlink=|publisher=Irish Times|accessdate=2011-04-09|date=2009-07-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110520132651/http://www.irishtimes.com/newspaper/opinion/2009/0725/1224251303564.html|archivedate=2011-05-20|url-status=live}}</ref>
Ti sapasap a panagsungbat dagiti ateista ti daytoy a suppiatan ket mairaman ti saan pay a napasingkedan a ''[[pammati#Ti pammati kadagiti relihion ti lubong|relihioso]]'' a preposisio ket marembengan kadagiti kaaduan a saan a pannakamatmati a kas dagiti amin a ''sabsabali'' a saan pay a napasingkedan a preposision,<ref>{{harvnb|Baggini|2003|pp=30–34}}. "A nakaro a mangitunton a sawenmi koma a 'Saanak a mamati wenno saan a pakamatmatian a ti Papa ketmaysa robot', wenno 'Wenno ti panaganko ti daytoy a tsokolate ket agpabalin kaniak nga elepante Siak ket kompleto ak nga agnostiko'. Iti kaawan kadagiti ania man a nasayaat a rason ti pannakamatmati kadagitoy a nakadidillaw a panagitunton, adda ami kadagiti karbengan a saan a mamati kadagitoy, saan kami nga agiat-atipa ti panagikeddeng."</ref>
ket ti saan a pannakaipasingkedan ti kaadda ti dios ket saan nga agibagbaga ti kapadpadan a probabilidad ti ania man kadagioy a posibilidad.<ref>{{harvnb|Baggini|2003|p=22}}. "Ti kaawan ti panagpasingked ket saan a kapanggepan para iti panagatipa ti pammati. Daytoy ket gapu ti kaawan ti patingga a panagpasingked mabalinmi pay laeng ti naparmek nga ebidensia wenno panangipalpalawag a nasaysayaat ngem ti alternatibo."</ref>
Ti Eskoses a pilosopo a ni [[J. J. C. Smart]] ket nagisuppiat pay a "sagpaminsan a ti maysa a tao ket ilanadna ti bagina, urayno nasgedan unay, a kas maysa nga agnostiko gapu ti di mataldedan a panagisapasap ti [[pilosopiko nga eskeptisismo]] a mangikkat kadatayo manipud iti panangibaga nga ammotayo amin ti uray ania, malaksid ngata dagiti kipapudno ti matematika ken pormal a lohiko."<ref name="stanford">{{cite web |url=http://plato.stanford.edu/entries/atheism-agnosticism/ |title=Ateismo ken Agnitisismo |first=J.C.C. |last=Smart |date=2004-03-09 |publisher=Stanford nga Ensikloedia ti Pilosopia | accessdate=2011-04-09}}</ref>Gapu ti daytoy, adda dagiti mannurat nga ateista a kas ni [[Richard Dawkins]] ket kaykayatda ti panagilasin ti teista, agnostiko ken ateista ti pannakairaman ti maysa a [[espektro iti teistiko a probabilidad]]—ti pannakabalin a ti tunggal maysa ket mangibaga ti panagisao a ti "Dios ket adda".{{sfn|Dawkins|2006|p=50}}

=== Panangilawlawag a kas di mabalin wenno di agnanayon ===
Sakbay ti maika-18 a siglo, ti kaadda ti Dios ti sapasap nga inaw-awat idiay akinlaud a lubong a ti pannakabalin ti agpayso nga ateismo ket sinalsalusod. Daytoy ket tinawtawagan a kas ti ''teistiko [[innatismo]]''—ti pakinakem nga amin a tattao ket namatmati iti Dios manipud idi naipasngayda; iti uneg daytoy a kapanunotan ket ti pammati a dagiti ateista ket agliblibakda.<ref>{{cite book |last=Cudworth |first=Ralph |authorlink= |title=Ti Agpayso nga Sirib ti Sistema iti Law-ang: ti umuna apaset, kadagiti amain a rason ken pilosopia ti ateismo ket sinuppiatan ken ti dipannakabalinna ket naipakita |year=1678}}</ref>

Adda pay ti puesto a mangitunton a dagiti ateista ket napardasda a namatmati ti Dios ti oras dagiti didigra, a dagiti ateista ket makaar-aramid kadagiti [[deathbed conversion|insasao ti ipupusay]], wenno ti "awan dagiti [[ateista idiay trinsera]]."<ref>Kitaen ti, kas pagarigan, {{cite web|url=http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml|title=Dagiti ateista ket tumawtawag ti daulo ti simbaan a mangisubli ti insulto|date=1996-09-03|accessdate=2011-04-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110515175331/http://www.lds-mormon.com/atheist.shtml|archivedate=2011-05-15|url-status=live}}</ref>
Adda pay dagiti kas pagarigan a mangsuppiat kadagitoy, kadagitoy ket ti kas pagarigan ti literal a "ateista idiay trinsera."<ref>{{cite web |last=Lowder |first=Jeffery Jay |year=1997 |title=Ti ateismo ken kagimongan |url=http://www.infidels.org/library/modern/jeff_lowder/society.html |accessdate=2011-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110522025011/http://www.infidels.org/library/modern/jeff_lowder/society.html |archivedate=2011-05-22 |url-status=live }}</ref>

Adda dagiti ateista ket nagdudua ti kammasapulan ti termono nga "ateismo". Idiay librona ''[[Letter to a Christian Nation|Surat para iti Kristiano a Pagilian]]'', ni [[Sam Harris (mannurat)|Sam Harris]] ket nagsurat ti:
<blockquote>Iti kinapudno, ti "ateismo" ket maysa a termino a nasken koma a saan a rimsua. Awan ti sinoman a manginagan kaniada a kas maysa a "saan nga astrologo" wenno a "saan nga alkimista." Awantayo kadagiti balikas para kadagiti tattao nga agdudua a ni Elvis ket sibibiag pay wenno dagiti gangganaet ket nagbaniagada ti ariwanas tapno ramesenda dagiti rantsero wenno dagiti bakada. Ti ateismo ket dagiti laeng uni nga aramid dagiti narasonan a tattao no adda dagiti saan a napasingkedan a relihioso a pammati.{{sfn|Harris|2006|p=[http://books.google.com/?id=ypyMZlkgHGIC&pg=PA51&dq=In+fact,+%22atheism%22+is+a+term+that+should+not+even+exist.+No+one+ever+needs+to+identify+himself+as+a+%22non-astrologer%22+or+a+%22non-alchemist.%22+We+do+not+have+words+for+people+who+doubt+that+Elvis+is+still+alive+or+that+aliens+have+traversed+the+galaxy+only+to#v=onepage&q=In%20fact%2C%20%22atheism%22%20is%20a%20term%20that%20should%20not%20even%20exist.%20No%20one%20ever%20needs%20to%20identify%20himself%20as%20a%20%22non-astrologer%22%20or%20a%20%22non-alchemist.%22%20We%20do%20not%20have%20words%20for%20people%20who%20doubt%20that%20Elvis%20is%20still%20alive%20or%20that%20aliens%20have%20traversed%20the%20galaxy%20only%20to&f=false 51]}}</blockquote>

== Paammo ==
{{Reflist|refs=
<ref name=encyc-unbelief-def-issues>{{cite book|last=Harvey|first=Van A.|title=Agnosticism and Atheism |postscript=,}} iti {{harvnb|Flynn|2007|p=35}}: “Dagiti termino nga ''ATEISMO'' ken ''AGNOSTISISMO'' ket mangipautang kaniada kadagiti dua a sabsabali a panagipalpalawag. Ti umuna ket nakaala ti negatibo nga  ''a'' dagitoy dua ket sakbay ti Griego a ''theos'' (dibinidad) ken ''gnosis'' (ti panakaammo) a kayatna asawen ket ti ateismo ket ti kaawan ti pammati kadagiti dios ken ti agnotisismo ket ti awan ti pannakaammo iti naisangsangayan a suheto ti banag. Ti maikadua a panagipalpalawag ket alaenna ti kayat a sawen ti ateismo a ti nalawag a panagsuppiat ti kaada dagiti dios ken ti agnotisismos a kas ti puesto ti maysa a tao, a gapu ti kaadda ti maysa a dios ket saan a maammoan, atipaenna ti panagikeddeng kadagitoy... Ti immuna ket ad-adu a mangiraman ken makabigbig laeng kadagiti dua a pagpilian: No mamati kadagiti dios wenno saan. Iti kasta, isu ngarud a daytoy ket awan ti maikatlo a pagpilian, a kas dagiti tinunton dagiti tumawtawag kaniada nga agnostiko. A dagitoy ket awan pammati, dagitoy ket puno nga ateista. Ngem ti kaadu pay, gapu ti kaawan ti pammati ket isu ti kognitibo a puesto a pannakaipasngay ti sinoman, ti dagsen ti panagpaneknek ket adda kadagiti agipakpatader ti relihioso a pammati. Dagiti mangipakpatakder ti maikadua a panagipalpalawag, babaen ti paggiddiatan, ket nangibagbagada a ti immuna a panagipalpalawag ket nawatiwat unay gapu ta mangiraman kadagiti awan ti pannakaammona nga ub-ubbing a mairaman kadagiti agrsibo ken nalawagan nga ateista. Iti kasta, daytoy ket saan a mabalin nga amponen ti publiko.”</ref>

<ref name=eb2011-atheism>{{harvnb|Nielsen|2011}}: “Imbes nga inagbaga a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a namatmati a saan nga agpaysao wenno mabalin a saan nga agpayso nga adda ti maysa a Dios, ti nasaysayaat a panakaidasig iti ateismo ket bullen ti narigrigat a pangitunton a ti maysa nga ateista ket ti sinoman nga aglikud ti pammati ti Dios kadagiti sumaganad a rason...: para iti maysa nga antropomorpiko a Dios, ti ateista ket likudanna ti pammati iti Dios gapu ta saan nga agpayso wenno mabalin a saan nga agpayso nga add ti maysa a Dios; para iti maysa a di-antropomorpiko a Dios... gapu ta ti maysa a konsepto iti kastoy Dios ket awan ti kayatna a sawen, saan a maawatan, maisuppiat, saan maipanunotan, wenno makaallilaw; para iti Dios a mailadladawan babaen dagiti moderno wenno kontemporario a teologo wenno pilosopo... gapu ta ti konsepto iti Dios a maisalsalusod ket kasta laeng a maskaraanna ti maysa nga ateistiko a sustansia—a kas ti, "Dios" ket maysa laeng a nagan para iti ayate, wenno … maysa a simboliko a termino para kadagiti moralidad a kaumnuan.”</ref>

<ref name=encyc-philosophy>{{harvnb|Edwards|2005}}: “Ti panagipapalawagmi, ti maysa nga ‘ateista’ ket ti maysa a tao a manglikud ti pammati iti Dios, urayno adda ti pammategan wenno saan a ti rason ti panaglikud ket ti matunton a ti ‘Dios ket adda’ ket mangiyebkas ti saan nga agpayso a preposison. Dagiti tattao ket sagpaminsanda nga agamampon iti panaglikud kadagiti puesto para iti rason ngem ti maysa a saan nga agpayso a preposision. Daytoy ket sapasap kadagiti kontemporario a pilosopo, ken dagitoy ket agpayso a sapasap kadagiti nasapsapa a sigsiglo, ti paglikud kadagiti puesto iti banag a daytoy ket awan ti kayatna a sawen. Sgpaminsay pay, a ti maysa a teoria ket maliklikudan kadagiti banag a kadagiti kabanagan a daytoy ket nadalus wen redundante wenno agpapaos, ken adu pay dagiti konsiderasion iti maysa a naisangsangayan a konteksto a sapasap nga umannurot a mangbukel ti nasayaat a nagbanagan para iti panaglikud a panagtalged.”</ref>

<ref name=RoweRoutledge>{{cite encyclopedia
|url=http://books.google.com/?id=lnuwFH_M5o0C&pg=PA530&lpg=PA530&dq=atheism+routledge#v=onepage&q=atheism%20routledge&f=false |first=William L. |last=Rowe |authorlink= |encyclopedia=Ensiklopidia ti Pilosopia ti Routledge |title=Ateismo |year=1998 |editor=Edward Craig |isbn=978-0-415-07310-3 |publisher=Taylor & Francis
|quote=A kas sapasap a maawawatan, ti ateismo ket ti puesto a mangpatalged ti kaawan iti Dios. Isu ngarud a ti maysa nga ateista ket ti sinoman a saan a namatmati iti Dios. Ti maysa pay a kayat a sawen ti "ateismo" ket ti awan a pammati ti kaada iti Dios, ngem ti positibo a pammati iti kaawan ti Dios. ...ti maysa nga ateista, iti nalawlawa a kapanunotan iti daytoy a termino, ket ti sinoman a saan a namatmati kadagiti amin a porma iti kinadios, a saan laeng nga iti Dios iti tinawtawid a teologo ti Akinlaud.
|accessdate=2011-04-09
}}</ref>

<ref name=oxdicphil>{{cite dictionary |editor=Simon Blackburn |encyclopedia=Ti Oxford Diksionario iti Pilosopia |title=atheism |url=http://www.oxfordreference.com/views/ENTRY.html?subview=Main&entry=t98.e278 |accessdate=2011-12-05 |edition=2008 |year=2008 |publisher=Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan |location=Oxford |quote= Ti adda wenno awan iti pammati nga adda ti maysa a dios, wenno ti pammati nga awan daytoy. Sagpaminsan a bukodna a naipanunotan n daytoy ket ad-adu a naipammatian ngem daytoy ket agnotisismo laeng, urayno dagiti ateista ket agisunbatda a ti sinoman ket maysa nga ateista kadagiti kaaduan a dios, isu nga agpasangoda iti maysa laeng nga agpang.}}</ref>

<ref name=eb2005-demographics>{{cite web
|url=http://search.eb.com/eb/article-9432620
|title=Sangalubonagn a Namatmati dagiti Amina Relihion babaen ti Innem a Luglugar ti Kontinente, Tengnga ti-2005
|publisher=Encyclopædia Britannica
|year=2005
|accessdate=2007-04-15}}
* 2.3% dagiti Ateista: Dagiti tattao a magiyebebkas ti ateismo, eskeptisimo, din amatmati, wenno irrelihion, a mairamraman dagiti militante a kontra relihioso (panagsuppiat iti amin a relihion).
* 11.9% Saan a relihioso: Dagiti tattao a magiyebebkas ti kaawan ti relihion, saan a namatmati, agnostiko, nawaya nga agpanpanunot, di-interesado, wenno dagiti saanen a namatmati a sekularista a di nangikaskaso kadagiti amin a relihion ngem saan a militante.</ref>

<ref name=honderich>Honderich, Ted (Ed.) (1995). "Humanismo". ''Ti Oxford Kumaduaan ti Pilosopia''. Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. p 376. {{ISBN|0-19-866132-0}}.</ref>

<ref name=reldef>{{cite web |url=http://www.as.ua.edu/rel/aboutreldefinitions.html |title=Dagiti panangipalpalawagan: Ateismo|publisher=Departamento dagiti Relihioso a Panagadadal, Unibersidad ti Alabama |accessdate=2011-04-09}}</ref>

<ref name=eb1911-atheism>{{cite encyclopedia |year=1911 |url=http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |title=Ateismo |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=2011-04-09 |quote=Ti termino a kas sapasap nga inus-usar, nupay kasta, dayto ket saan unay a naipalpalawagan. Dagiti kayatna a sawen ket nadumaduma (a) segun kadagiti nadumduma a kita ti panangipalpalawag ti kinadios, ken naipangpangruna ti (b) a segus ti kas daytoy (i.) inkarkaro nga inampon babaen ti maysa a nagpanpanunot a kas masa a deskripsion ti bukodna a puesto ti teolohiko, wenno (ii.) inpakat baben ti maysa nga agasmang dagiti agpanpanunot kadagiti kasuppiatda. A kas ti (a), masinunuo a ti ateismo manipud iti puesto ti Kristiano ket sabali a panakakonsepto no maipadad ti ateismo a kas naawatan babaen ti maysa Deista, ti maysa a Positibista, ti maysa a sumursurot ken ni Euhemerus wenno Herbert Spencer, wenno ti maysa a Budista. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |archivedate=2011-05-12 |url-status=live }}</ref>

<ref name=agnosticism-compatible>{{harvnb|Martin|1990|p=[http://books.google.com/books?id=MNZqCoor4eoC&pg=PA466&dq=%22compatible+with+negative+atheism%22 467-468]}}: "Iti nadayeg a kapanunotan ti maysa nga agnostiko ket  ti saan a namatmati wenno awan pammatina nga adda ti Dios, bayat a ti ateista ket saan a namatmati nga adda ti Dios. Nupay kasta, daytoy sapasap a paggiddiatan ti agnostiko ken ateismo ket mabalin laeng no awan ti mangpagarup nga ti ateismo ket kayatna a sawen ket positibo nga ateismo. Iti nadayeg a kapanunotan, ti agnotisismo ket kapadpadana ti negatibo nga ateismo. Gapu ta ti negatibo nga ateismo babaen ti panangipalpalawag ket kayatna a sawen ket saan nga agtengtengngel ti konsepto ti Dios, daytoy ket maipada no namatmati wenno saan a namatmati ti Dios."</ref>

<ref name=flint-agnostic-atheism>{{harvnb|Flint|1903|pp=[http://books.google.com/books?id=DWMtAAAAYAAJ&pg=PA49&dq=%22The+atheist+may+however+be%22 49–51]}}: "Ti ateista nupay kasta ket mabalin a, ken saan a kankanayon a, maysa nga agnostiko. Adda dagiti agnostiko nga ateismo wenno ateistiko nga agnostiko wenno ateistiko nga agnotisismo, ken ti panagtiptipon ti ateismo iti agnotisismo a no mainaganan ket kadawyan daytoy."</ref>

<ref name=encyc-unbelief-compatible>{{cite book|last=Holland|first=Aaron|title=Agnosticism|postscript=,}} iti {{harvnb|Flynn|2007|p=[http://books.google.com/books?ei=xvzhT-_WFIaQ8wSivd2GCA&id=YR4RAQAAIAAJ&dq=agnosticism+compatible+with+atheism&q=%22It+is+important+to+note+that+this+interpretation+of+agnosticism%22 34]}}: "Daytoy ket nangruna a maipalagip a daytoy a pannakaipatarus ti agnotisismo ket maipada ti teismo wenno ateismo, gapu ta naipakeddeng laeng daytoy a ti ''pannakaammo'' ti kaadda ti Dios ket saan a magun-od."</ref>

<ref name=martin-agnosticism-entails>{{harvnb|Martin|2006|p=2}}: "Ngem ti agnotisismo ket maipada ti negatibo nga ateismo gapu ta ti agnotisismo ket ''buklenna'' ti negatibo nga ateismo. Gaputra ti agnotiko ket saan a namatmati iti Dios, isuda babaen ti panangipalpalawag ket negatibo nga ateista. Daytoy ket saan a mangibagbaga a ti negatibo nga ateismo ket buklenna ti agnotisismo. Ti negatibo nga ateista ket ''mabalin'' a saan a namatmati ti Dios ngem saan a nasken."</ref>

<ref name=barker-agnostic-atheism>{{harvnb|Barker|2008|p=[http://books.google.com/books?id=fAjPWYgIfCoC&pg=PA96&dq=%22both+an+atheist+and+an+agnostic%22 96]}}: "Dagiti tattao ket nagsidsiddaawda a makangeg no ibagak a siak ket maysa nga ateista ken maysa nga agnostiko, gapu ta ipagarupda a daytoy ket mangpakapsot ti panagikeddengko. Kankanayon nga isungsungbatko ti ti maysa a saludsod a kas ti, "Ngarud ket, sika kadi ket Republikano wenno Amerikano?" Dagitoy dua a balikas ket agserbi kadagiti sabali a konsepto ken saanda nga agpadpada nga eksklusibo. Ti agnotisismo ket mangibagbaga ti pannakaammo; ti ateismo ket mangibagbaga ti pammati. Ti kuna ti agnostiko ket, "AWan ti pannakaammok nga adda ti Dios." Ti kuna ti ateista ket, "AWan ti pammatik nga adda ti Dios." Mabalinmo a ti maminsan a mangkuna dagitoy dua. Adda dagiti agnostiko ket ateistiko ken adda kadagitoy ket teistiko."</ref>

<ref name=besant-open-to-new-truth>{{cite book | title=Why Should Atheists Be Persecuted?| first = Annie | last = Besant | authorlink = }} iti {{harvnb|Bradlaugh|1884|pp =[http://books.google.com/books?id=jh8HAAAAQAAJ&pg=PA185&dq=%22The+Atheist+waits+for+proof+of+God%22 185–186]}}: "Dagiti ateista ket agur-urayda para iti paneknek ti Dios. Aginggana ti isasangpet ti paneknek isu ket agbatbati, a kas ti imbagbaga ti naganna, nga awan ti Dios. Ti isipna ket nawaya kadagiti amin a baro a kinapudno, kalpasan ti pannakalabasna ti agbanbantay ti Rason idiay ruangan."</ref>

<ref name=holyoake-question-of-probability>{{cite journal | title = Mr. Mackintosh's New God | first = George Jacob | last = Holyoake | authorlink =  | magazine = [[w:The Oracle of Reason|Ti Orakulo iti Rason, Wenno, Naimulasan ti Pilosopia]] | volume = 1 | issue = 23 | year = 1842 | page = 186 | url = http://books.google.com/books?id=BFY9AAAAYAAJ&pg=PA186 | quote = Iti panakaisuppiat, Siak, a kas maysa nga Ateista, nga agibagbaga a saanak a makakita ti umanay a rason a ''mamatmati'' nga adda ti maysa a dios. Saanak nga aginkukuna nga ''ammok'' nga adda ti dios. Ti napno a saludsod ti kaadda ti dios, ''pammati'' wenno ''saan a panakapammati'', ti saludsod ti probabilidad wenno ti improbabilidad, saan a ti pannakaammo.}}</ref>

<ref name=eb2011-atheism-critique>{{harvnb|Nielsen|2011}}: "ateismo, iti sapasap, ti panagdillaw ken ti panaglukud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno espiritual a parsua. A kas ti, a kadawyan a mailaslasin manipud iti teismo, a mangipatalged ti kinaagpayso ti nailangitan ken kadawyan nga agsuksukisok a mangipakita ti kaaddana. Ti ateismo ket mailaslasin pay manipud iti agnotisismo, a mangilukat ti saludsod no adda ti dios, a mangibagbaga a mangbirbiruk a ti saludsod ket saan a nasungbatan wenno saan a mabalin a masungbatan."</ref>

<ref name=eb2011concise-atheism>{{cite encyclopedia|title = Atheism | url=http://www.merriam-webster.com/concise/atheism?show=0&t=1323944845 |encyclopedia=Encyclopædia Britannica Concise |publisher=Merriam Webster |accessdate=2011-12-15 | quote = Panagdillaw ken panaglikud ti metapisikal a pammati iti Dios wenno nailangitan a parsua. A saan a kapadpada ti agnotisismo, a mangilukat ti saludsod no adda ti maysa a Dios, ti ateismo ket maysa a positibo a panaglikud. Daytoy ket naramutan kadagiti nadumaduma sistema ti pilosopia.}}</ref>

<ref name="eb2011-Rejection-of-all-religious-beliefs">{{cite encyclopedia |title=Atheism as rejection of religious beliefs |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |edition=Maika-15 |volume=1 |page=666 |year=2011 |id=0852294735 |accessdate=2011-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |archivedate=2011-05-12 |url-status=live }}</ref>

<ref name=eb1911-atheism-sceptical>{{cite encyclopedia |year=1911 |url=http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |title=Atheism |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=2011-04-09 |quote=Ngem ti dogmatiko nga ateismo ket manmano laeng no maipada ti eskeptikal a kita, a daytoy ket kapadpada ti agnotisismo gapu ta daytoy ket likudanna ti kapasidad ti isip ti tao nga agporma manipud kadagiti ania man a panagpartuat ti Dios, ngem daytoy ket maigiddiat manipud daytoy gapu ta ti agnostiko ket agtengtengngel laeng ti naatipa a panagikeddeng, nupay, iti pannakasanay, ti agnotisismo ket maitutop ti pagbanagan ti ugali para iti relihion a narigat a mailasin manipud iti maysa a pasibo wenno agresibo nga ateismo. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110512015453/http://www.1911encyclopedia.org/Atheism |archivedate=2011-05-12 |url-status=live }}</ref>

}}

== Dagiti nagibasaran ==
{{refbegin|30em}}
* {{cite book |last=Armstrong |first=Karen |authorlink=|title=A History of God |year=1999 |location=Londres |publisher=Vintage |isbn=0-09-927367-5 }}
* {{cite book |last=Baggini |first=Julian |authorlink= |title=Atheism: A Very Short Introduction |year=2003 |publisher=Oxford: Oxford University Press |isbn=0-19-280424-3 }}
* {{cite book |last=Barker |first=Dan |authorlink= |title=Godless: How an Evangelical Preacher Became One of America's Leading Atheists |year=2008 |location=New York |publisher=Ulysses Press |isbn=978-1-56975-677-5 |ol=24313839M }}
* {{cite book |last1=Bradlaugh |first1=Charles |authorlink= |last2=Besant |first2=Annie |last3=Bradlaugh |first3=Alice |last4=Moss |first4=A. B. |last5=Cattell |first5=C. C. |last6=Standring |first6=G. |last7=Aveling |first7=E. |title=The Atheistic Platform |year=1884 |location=Londres |publisher=Freethought Publishing }}
* {{cite book |last=Dawkins |first=Richard |authorlink= |title=The God Delusion |url=https://books.google.com/books?id=yq1xDpicghkC&lpg=PP1&dq=The%20God%20Delusion&pg=PP1#v=onepage&q&f=true |year=2006 |publisher=Bantam Press |isbn=0-593-05548-9 }}
* {{cite encyclopedia |last=Edwards |first=Paul |authorlink= |title=Atheism |publisher=MacMillan Reference USA (Gale) |editor=Donald M. Borchert |origyear=1967 |year=2005 |edition=Maika-2 |encyclopedia=The Encyclopedia of Philosophy |volume= 1 |page=359 |isbn=978-0-02-865780-6 }}<!-- (page 175 in 1967 edition) -->
* {{cite book |last=Flew |first=Antony |authorlink=|title=The Presumption of Atheism, and other Philosophical Essays on God, Freedom, and Immortality |location=New York |publisher=Barnes and Noble |year=1976 }}
* {{cite book |last=Flint |first=Robert |authorlink= |title=Agnosticism: The Croall Lecture for 1887–88 |year=1903 |publisher=William Blackwood and Sons |ol=7193167M }}
* {{cite encyclopedia|encyclopedia=The New Encyclopedia of Unbelief|editor-last=Flynn|editor-first=Tom|editor-link=|publisher=Prometheus Books|date=25 Oktubre 2007|isbn=978-1-59102-391-3|ol=8851140M|url=https://books.google.com/books?id=YR4RAQAAIAAJ|title=The new encyclopedia of unbelief}}
* {{cite book |last=Harris |first=Sam |authorlink= |title=The End of Faith: Religion, Terror, and the Future of Reason |publisher=W. W. Norton & Company |year=2005 }}
* {{cite book |last=Harris |first=Sam |authorlink= |title=Letter to a Christian Nation |date=19 Septiembre 2006 |publisher=Knopf |isbn=978-0-307-27877-7 |ol=25353925M |url=https://books.google.com/books?id=RlZATs3xD0gC&lpg=PP1&pg=PP1 }}
* {{cite journal |last=Harris |first=Sam |authorlink= |title=The Myth of Secular Moral Chaos |journal=Free Inquiry |issn=0272-0701 |date=Abril 2006 |volume=26 |issue=3 |url=https://www.secularhumanism.org/index.php/articles/2863 <!--- requires subscription --> |accessdate=2013-11-21 |ref={{harvid |Harris |2006a}} }} [http://www.samharris.org/site/full_text/the-myth-of-secular-moral-chaos alternate URL] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150224084447/http://www.samharris.org/site/full_text/the-myth-of-secular-moral-chaos/ |date=2015-02-24 }}
* {{cite book |last=Hitchens |first=Christopher |authorlink= |title=god Is Not Great: How Religion Poisons Everything |publisher=Random House |year=2007 |url=https://books.google.com/books?id=sGgoYfGyqSMC&lpg=PP1&pg=PP1 |isbn=978-0-7710-4143-3 }}
* {{cite book |last=Hume |first=David |authorlink=|title=[[:wikisource:Dialogues Concerning Natural Religion|Dialogues Concerning Natural Religion]] |year=1779 |ol=7145748M |location=Londres }}
* {{cite book |last=Hume |first=David |authorlink= |title=[[:wikisource:An Enquiry Concerning Human Understanding|An Enquiry Concerning Human Understanding]] |year=1748 |location=Londres }}
* {{cite news |last=Landsberg |first=Mitchell |title=Atheists, agnostics most knowledgeable about religion, survey says |url=http://articles.latimes.com/2010/sep/28/nation/la-na-religion-survey-20100928 |newspaper=Los Angeles Times |date=28 Septiembre 2010 |accessdate=2011-04-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511180716/http://articles.latimes.com/2010/sep/28/nation/la-na-religion-survey-20100928 |archivedate=2011-05-11 <!--DASHBot--> |url-status=live }}
* {{cite book |last=Martin |first=Michael |authorlink= |title=Atheism: A Philosophical Justification |url=https://books.google.com/books?id=MNZqCoor4eoC&lpg=PP1&dq=Atheism%3A%20A%20Philosophical%20Justification&pg=PP1#v=onepage&q&f=true |location=Philadelphia |publisher=Temple University Press |year=1990 |isbn=978-0-87722-642-0 |ol=8110936M |accessdate=2011-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110519174319/https://books.google.com/books?id=MNZqCoor4eoC&lpg=PP1&dq=Atheism%3A%20A%20Philosophical%20Justification&pg=PP1 |archivedate=2011-05-19 <!--DASHBot--> |url-status=live }}
* {{cite book|editor-last=Martin|editor-first=Michael|editor-link=|title=The Cambridge Companion to Atheism|url=https://books.google.com/books?id=tAeFipOVx4MC&pg=PA8#v=onepage&q&f=true|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|year=2006|isbn=0-521-84270-0|ol=22379448M|accessdate=2013-11-25}}
* {{cite encyclopedia |last=Nielsen |first=Kai |authorlink= |title=Atheism |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |year=2013 |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/40634/atheism |accessdate=2013-11-25 }}
* {{cite encyclopedia |url=https://books.google.com/?id=lnuwFH_M5o0C&pg=PA530 |first=William L. |last=Rowe |authorlink= |encyclopedia=Routledge Encyclopedia of Philosophy |title=Atheism |year=1998 |editor=Edward Craig |isbn=978-0-415-07310-3 |publisher=Taylor & Francis |accessdate=2011-04-09 }}
* {{cite book |last=Russell |first=Bertrand |authorlink= |title=Why I am not a Christian, and other essays on religion and related subjects |publisher=Simon and Schuster |year=1957 }}
* {{cite book |last=Sartre |first=Jean-Paul |author-link=Jean-Paul Sartre |origyear=1946 |contribution=Existentialism and Humanism |editor-last=Priest |editor-first=Stephen |title=Jean-Paul Sartre: Basic Writings |year=2001 |publisher=Routledge |location=Londres |page=45 |isbn=0-415-21367-3 }}
* {{cite book |last=Sartre |first=Jean-Paul |author-link=Jean-Paul Sartre |origyear=1946 |contribution=An existentialist ethics |year=2004 |editor-last=Gensler |editor-first=Harry J. |editor2-last=Spurgin |editor2-first=Earl W. |editor3-last=Swindal |editor3-first=James C. |title=Ethics: Contemporary Readings |place=London |publisher=Routledge |page=127 |isbn=0-415-25680-1 }}
* {{cite book |last=Smith |first=George H. |authorlink= |title=Atheism: The Case Against God |year=1979 |location=Buffalo, New York |publisher=Prometheus Books |isbn=0-87975-124-X |lccn=79002726 |ol=4401616M  }}
* {{cite book |last=Stenger |first=Victor J. |authorlink= |title=God: The Failed Hypothesis—How Science Shows That God Does Not Exist |year=2007 |publisher=Prometheus Books |location=Amherst, New York |isbn=978-1-59102-652-5 }}
* {{cite book |last=Stenger |first=Victor J. |authorlink= |title=The New Atheism: Taking a Stand for Science and Reason |date=22 Septiembre 2009 |publisher=Prometheus |isbn=1-59102-751-9 |url=http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/battle.html |accessdate=2009-07-23 |archive-date=2012-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121011014538/http://www.colorado.edu/philosophy/vstenger/battle.html |url-status=dead }}
* {{cite book |last=Zdybicka |first=Zofia J. |year=2005 |contribution=Atheism |url=http://ptta.pl/pef |contribution-url=http://ptta.pl/pef/haslaen/a/atheism.pdf |editor-first=Andrzej |editor-last=Maryniarczyk |title=Universal Encyclopedia of Philosophy |volume=1 |publisher=Polish Thomas Aquinas Association |postscript=<!--None--> |accessdate=2011-04-09 }}
{{refend}}

[[Kategoria:Ateismo|*]]
[[Kategoria:Panagdillaw iti relihion]]
[[Kategoria:Nangruna nga artikulo (atiddog)]]