Golpo Leyte

Golpo Leyte
Golpo Leyte
	Ti golpo iti Hinunangan, a mairaman dagiti Isla ti San Pedro ken San Pablo iti adayo
	Golpo Leyte Lokasion iti kaunegan ti Visayas Golpo Leyte Golpo Leyte (Filipinas)
Lokasion	Akindaya a Visayas
Nagsasabtan	10°50′00″N 125°25′00″E / 10.8333°N 125.4167°ENagsasabtan: 10°50′00″N 125°25′00″E / 10.8333°N 125.4167°E
Kita	golpo
Etimolohia	Leyte
Parte ti	Baybay Filipinas
Dagiti pagtaengan	Abuyog; Balangiga; Basey; Dulag; Giporlos; Guiuan; Hinunangan; Hinundayan; Javier; Lawaan; MacArthur; Marabut; Mayorga; Mercedes; Palo; Quinapondan; Salcedo; Silago; Tacloban; Tanauan; Tolosa;

Ti Golpo Leyte ket ti maysa a golpo iti rehion ti Akindaya a Visayas iti Filipinas. Ti luek ket parte ti Baybay Filipinas iti Taaw Pasipiko, ken beddengan babaen dagiti dua nga isla; ti Samar iti amianan ken ti Leyte iti laud. Iti abagatan ti luek ket ti Isla ti Mindanao, a naisina manipud iti Leyte babaen ti Lingsat Surigao.^[1]^[2] Ti Isla Dinagat ket sangkapaset a mangrikep iti golpo iti abagatan a daya, ken ti bassit nga Isla Homonhon ken Isla Suluan, ket mangsakkaw iti akindaya a sumrekan ti Golpo. Daytoy ket agarup a 130 km (80 mi) iti amianan-abagatan, ken 60 km (40 mi) iti daya-laud.^[2]

Adda dagiti nadumaduma nga ili a mabirukan iti aplaya ti golpo: ti Balangiga, Giporlos, Guiuan, Lawaan, Mercedes, Quinapondan ken Salcedo. Adda pay dagiti sangapulo ket maysa a reserba ti baybay iti rehion ti golpo.^[3]

Ti Golpo Leyte ket isu pay idi ti lugar ti Gubat ti Golpo Leyte , a gumay-at iti Lingsat Surigao idi las-ud ti Gubat ti Lingsat Surigao, ti kadakkelan a gubat iti marina iti Sangalubongan a Gubat II ken nangrugian titi panagpatingga ti Panangsakup ti Hapon iti Filipinas.

Idi 2013, ti Bagio Haiyan ket nagpataud iti anud ti danum idiay Golpo Leyte, ken nagresultaan daytoy iti adu a pannakapukaw iti biag, daga ti agrikultura ken tagikua iti igid ti aplaya ti Leyte.^[4]

Panagkalap

Ti Golpo Leyte ket inaganan babaen ti Estado nga Unibersidad ti Leyte a kas maysa kadagiti kangrunaan a pagkalapan a lugar iti Leyte ken Samar.^[5] Kas met dagiti sabali a nabaknang a lugar ti pagkalapan a kas ti Luek Maqueda ken Luek Carigara, ti golpo ket ammo para kadagiti adu a makalap a munamon, baramban, pasayan ken dagiti kappi.^[6] Maysa pay daytoy idi kadagiti kabaknangan a rekurso dagiti kappi ti pitak idi 1985.^[7] Bumasbassiten dagiti makalap nga ikan iti golpo gapu ti panagusar iti panagkalap iti dinamita.^[8] Dinadael ti bagio Haiyan ti natangken a kalub ti korales iti kaunegan ti lugar ti golpo, ken nakaro pay daytoy a mangpabassit iti makalap nga ikan.^[9]

Dagiti nota

^ Merriam-Webster's Geographic Dictionary, Third Edition, p. 647.
^ ^a ^b Woodward, C. Vann; Evan Thomas (1997). The Battle for Leyte Gulf: The Incredible Story of World War II's Largest Naval Battle. Skyhorse Publishing Inc. pp. 3–7. ISBN 1-60239-194-7.
^ KÜHLMANN, K U (4 Abril 2002). "Evaluations of marine reserves as basis to develop alternative livelihoods in coastal areas of the Philippines". Aquaculture International. 10 (6): 527–549. doi:10.1023/A:1023955626357. S2CID 34771759.
^ Mori, Nobuhito; Kato, Masaya; Kim, Sooyoul; Mase, Hajime; Shibutani, Yoko; Takemi, Tetsuya; Tsuboki, Kazuhisa; Yasuda, Tomohiro (28 Hulio 2014). "Local amplification of storm surge by Super Typhoon Haiyan in Leyte Gulf". Geophysical Research Letters. 41 (14): 5106–5113. Bibcode:2014GeoRL..41.5106M. doi:10.1002/2014gl060689. PMC 4373162. PMID 25821268.
^ dela Cruz, Rita (2003). "Commercially important seafoods in Samar and Leyte identified". Bureau of Agricultural Research. Bureau of Agricultural Research. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 23 Abril 2015. Naala idi 23 Abril 2015.
^ Wernstedt, Frederick L.; Spencer, Joseph Earle (1967). The Philippine Island World: A Physical, Cultural, and Regional Geography. University of California Press. p. 466. ISBN 9780520035133. Naala idi 23 Abril 2015.
^ Lee, Christopher. "A Brief Overview of the Ecology and Fisheries of the Mud Crab, Scylla serrata, IN QUEENSLAND" (PDF). Naala idi 23 Abril 2015. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong)^{[permanente a natay a silpo]}
^ "Leyte Gulf attacked by dynamite fishers". www.aseanaffairs.com. Asean Affairs. 26 Oktubre 2010. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-03-05. Naala idi 23 Abril 2015.
^ Pinili, Liberty A (6 Disiembre 2014). "Typhoon damaged reef, mangroves". Sun Star Cebu. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2017-04-23. Naala idi 23 Abril 2015.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Golpo Leyte iti Wikimedia Commons

[1] Merriam-Webster's Geographic Dictionary, Third Edition, p. 647.

[geography-2] Woodward, C. Vann; Evan Thomas (1997). The Battle for Leyte Gulf: The Incredible Story of World War II's Largest Naval Battle. Skyhorse Publishing Inc. pp. 3–7. ISBN 1-60239-194-7.

[3] KÜHLMANN, K U (4 Abril 2002). "Evaluations of marine reserves as basis to develop alternative livelihoods in coastal areas of the Philippines". Aquaculture International. 10 (6): 527–549. doi:10.1023/A:1023955626357. S2CID 34771759.

[4] Mori, Nobuhito; Kato, Masaya; Kim, Sooyoul; Mase, Hajime; Shibutani, Yoko; Takemi, Tetsuya; Tsuboki, Kazuhisa; Yasuda, Tomohiro (28 Hulio 2014). "Local amplification of storm surge by Super Typhoon Haiyan in Leyte Gulf". Geophysical Research Letters. 41 (14): 5106–5113. Bibcode:2014GeoRL..41.5106M. doi:10.1002/2014gl060689. PMC 4373162. PMID 25821268.

[5] Cruz, Rita (2003). "Commercially important seafoods in Samar and Leyte identified". Bureau of Agricultural Research. Bureau of Agricultural Research. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 23 Abril 2015. Naala idi 23 Abril 2015.

[6] Wernstedt, Frederick L.; Spencer, Joseph Earle (1967). The Philippine Island World: A Physical, Cultural, and Regional Geography. University of California Press. p. 466. ISBN 9780520035133. Naala idi 23 Abril 2015.

[7] Lee, Christopher. "A Brief Overview of the Ecology and Fisheries of the Mud Crab, Scylla serrata, IN QUEENSLAND" (PDF). Naala idi 23 Abril 2015. {{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti |journal= (tulong)^{[permanente a natay a silpo]}

[8] "Leyte Gulf attacked by dynamite fishers". www.aseanaffairs.com. Asean Affairs. 26 Oktubre 2010. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-03-05. Naala idi 23 Abril 2015.

[9] Pinili, Liberty A (6 Disiembre 2014). "Typhoon damaged reef, mangroves". Sun Star Cebu. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2017-04-23. Naala idi 23 Abril 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]