Karayan Mindanao
| Rio Grande de Mindanao | |
|---|---|
Karayan Mindanao Karayan Tamontaka, Karayan Cotabato, Karayan Pulangi | |
.jpg) Ti Rio Grande de Mindanao ti kaatiddogan a karayan idiay Mindanao ken ti maikadua a kadakkelan idiay Filipinas | |
 Mapa ti pagayusan ti Karayan Mindanao | |
.svg)  .svg) | |
| Lokasion | |
| Pagilian | Filipinas |
| Rehion | Amianan a Mindanao, SOCCSKSARGEN, BARMM |
| Dagiti siudad | Siudad ti Malaybalay, Siudad ti Valencia, Siudad ti Kidapawan, Siudad ti Koronadal, Siudad ti Cotabato |
| Pisikal a pakaidumdumaan | |
| Taudan | Kabambantayan ti Kitanglad |
| - lokasion | Brgy. Kalabugao, Impasug-Ong, Bukidnon, Amianan a Mindanao |
| - nagsasabtan | 8°27′15″N 125°09′46″E / 8.45417°N 125.16278°E |
| Sabangan | Luek Illana |
- lokasion | Siudad ti Cotabato, SOCCSKSARGEN |
- nagsasabtan | 7°13′25″N 124°14′47″E / 7.22361°N 124.24639°ENagsasabtan: 7°13′25″N 124°14′47″E / 7.22361°N 124.24639°E |
- kangato | 0 m (0 ft) |
| Kaatiddog | 320 km (200 mi) |
| Kadakkel ti labneng | 23,169 km2 (8,946 sq mi)[1] |
| Langlanga ti labneng | |
| Dagiti tributario | |
| - kanigid | Karayan Allah, Karayan Buluan |
| - kanawan | Karayan Pulangi, Karayan M'lang , Karayan Simuay |
Ti Karayan Mindanao, naamammuan pay a kas ti Rio Grande de Mindanao, ket isu ti maikadua a kadakkelan a sistema ti karayan idiay Filipinas, kalpasan ti Karayan Cagayan ti Luzon.[2] Daytoy ti kadakkelan a karayan iti akin-abagatan nga isla ti Mindanao nga ddaan ti pagayusan a kalawa iti 23,169 km2 (8,946 sq mi) ken kaaduan nga agayus idiat tengnga ken akin-daya a paset ti isla. Daytoy ket maikadua pay a kaatiddogan a karayan iti pagilian nga addaan iti kaatiddog iti agarup a 373 km (232 mi).[3] Daytoy ket nangruna a dalan ti transportasion iti isla, a kangrunaan nga inus-usar a pagiluganan kadagiti produkto ti agrikultura ken, ti dati nga industria ti tarikayo.
Ti taudan ti danumna ket idiay banbantay ti Impasug-ong, Bukidnon, ti abagatan ti Siudad ti Gingoog idiay Misamis Oriental, nga idiay ket tinawtawagan ti Karayan Pulangi. Daytoy ket tumiptipon iti Karayan Kabacan, daytoy ket agbalin nga iti Karayan Mindanao. Daytoy ket agay-ayus manipud iti kabanbantayan, daytoy ket mangporma ti sentro ti nawatiwat ken nalames a tanap idiay abagatan -tengnga a paset ti isla. Sakbay ti sabanganna idiay Golpo Moro, daytoy ket magudua ti dua nga agbatog a paspaset, ti Cotabato ken ti Tamentaka, ken insina babaen ti 180 m (600 a kadapan) a turod.
Dagiti sentro ti populasion iti igid ti karayan ket mairaman ti Siudad ti Cotabato, Datu Piang, ken Midsayap.
Dalan[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti Karayan Mindanao ket agtaud ti danumna idiay Kabanbanatayan ti Tengnga a akin-amianan nga aplaya ti isla, a naisangsangayn idiay amianan a daya a paset ti probinsia ti Bukidnon, nga idiay ket naamammuan iti Karayan Pulangi. Agayusto daytoyen nga agpa-abagatan iti ballasiw ti Banak Bukidnon, ken pinakpakan dagiti tributariona ken rummuar kadagiti tanap ti Cotabato, ket agdeposito kadagiti nalames alan-ak intono lumawa ken umarko nga agpa-laud babaen ti 1,000-kuadrado-milia (2,600 km2) ti Labneng ti Karayan ti Cotabato. Daytoy ket kanungpalan a maatianan idiay Luek Illana iti sabanganna idiay Siudad ti Cotabato.
Dagiti tributario[urnosen | urnosen ti taudan]
Delata ti karayan[urnosen | urnosen ti taudan]
Iti panagsabat ti Karayan Mindanao ti Luek Illana, daytoy ket agsina kadagiti dua a distributario, ti Cotabato iti amianan ken ti Tamontaka iti abagatan idiay Siudad ti Cotabato.
Eichhornia crassipes[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti karayan ket nabiit pay a napunno kadagiti Eichhornia crassipes, ken gapuanan ti panaglippiasna kalpasan dagiti aldaw ti nakaro a panagtudtudo. Dagiti danum ti layus ket inrennebna dagiti aganay a 37 va purok idiay Siudad ti Cotabato ken inyallatiwna dagiti agarup a 6,000 a pamilia.
Ni Presidente Benigno Aquino III ken inbilinna dagiti agob-obra ti publiko ken dagiti personel ti miltar tapno dalusanda ti karayan kadagiti aganay a 20 hektaria a mulmula ti Eichhornia crassipes.[4]
Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]
- ^ Vicente B. Tuddao Jr. (Septiembre 21, 2011). "Water Quality Management in the Context of Basin Management: Water Quality, River Basin Management and Governance Dynamics in the Philippines" (PDF). www.wepa-db.net. Department of Environment and Natural Resources. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 29 August 2016. Naala idi 5 April 2017.
- ^ Kundel, Jim (Hunio 7, 2007). "Bariweswes ti Danum ti Filipinas". Ensiklopedia ti Daga. Naala idi 2008-09-30.
- ^ "Dagiti Nagruna a Labneng ti Karayan iti Filipinas", Inpablaak babaen ti Opisina ti Nailian a Rekurso ti Danum, Oktubre 1976 (p. 12)
- ^ "Aquino leads 'war vs water hyacinths'". Philippine Daily Inquirer. Hunio 23, 2011. Naala idi 2011-06-22.