Pouteria
| Pouteria | |
|---|---|
| |
| Canistel (P. campechiana) | |
Taksonomia 
| |
| Pagarian: | Plantae |
| Klado: | Tracheophytes |
| Klado: | Angiospermae |
| Klado: | Eudicotidae |
| Klado: | Asterids |
| Urnos: | Ericales |
| Pamilia: | Sapotaceae |
| Subpamilia: | Chrysophylloideae |
| Henero: | Pouteria Aubl.[1] |
| Dagiti sebbangan | |
|
Adu, kitaen ti teksto | |
| Kapada a nagan | |
|
Adu, kitaen ti teksto | |
Ti Pouteria ket ti henero dagiti agsabsabong a kayo iti pamilia ti gutta-percha iti Sapotaceae. Ti henero ket adu a maiwarwaras kadagiti amin a paset ti tropikal a rehion iti lubong. Daytoy ket mairaman ti canistel (P. campechiana), ti Mamey sapote (P. sapota), ken ti lucuma (P. lucuma). Iti kadawyan, daytoy a henero ket ammo iti Ingles a kas ti pouteria trees, wenno iti dadduma a kaso, eggfruits.
Ti Pouteria ket maikabagian iti Manilkara, ti sabali pay a henero nga agpataud kadagiti natangken ken nadagsen a kayo (kas ti balatá, M. bidentata) a kaaduan a maus-usar iti nadagsen wenno konstruksion iti ruar, ken ti pay makan a bunga (kas ti sapodilla, M. zapota).
Dagiti usar
[urnosen | urnosen ti taudan]
Adu dagiti sebbangan, kas ti Pouteria maclayana[2] ket addaan kadagiti makan a bunga ken nangrunada a makan. Sumagmamano ket komersial a naur-urnong ken nailaklako kadagiti lokal a paglakuan wenno ipakahe kadagiti lata.
Ti sebbangan ti Pouteria ket addaan kadagiti natangken, nadagsen, naandur a kayo a maus-usar a kas sungrod ken tabla, ngem naipangpangruna iti konstruksion iti ruar ket marina, a kas ti adigi ti sangladan, dagiti datar ti barko, kdpy. Adda met dagiti sebbangan, a kas ti abiu (P. caimito), a naikeddeng a makaandur iti shipworm; nupay kasta, depende daytoy iti linaon a silica, a mabalin nga agdumaduma manipud iti 0.0-0.9%. Ti dagsen babaen ti tomo (iti 12% iti linaon a dam-eg) ti kayo ti Pouteria ket mabalin nga agsurok iti 1140 kg/m3 (71 lb/ft3; isu a, ti kayo ket lumned iti danum. Ti kayo ti sebbangan ti Pouteria ket makasanay iti nakaro a panaggunay ken panagkillo no mamagaan, ngem iti kangrunaan nga usarna, iti konstruksion ti marina, daytoy ket saan a problema, gapu ta saan met a mamagaan ti kayo.
Sistematika ken taksonomia
[urnosen | urnosen ti taudan]Ti Pouteria ket makunkuna iti Ingles a kas "wastebasket taxon", ken ti kadakkelan ket agtultuloy a maipadpadakkel wenno maipabpabassit. Ti segregado a Labatia, nga impalawag babaen ni Olof Swartz idi 1788 ken naipanagan iti Pranses a botaniko a ni Jean-Baptiste Labat, ket nataripato idi a kas naiduma nga entidad aginggana kadagiti tawen ti 1930, idi daytoy ket naisinonimo iti Pouteria. Kaaduan kadagiti naisegregado a henero ket kanungpalan a naitipon manen iti Pouteria ket intakder idi babaen da Henri Ernest Baillon ken Jean Baptiste Louis Pierre.[1]
Dagiti napili a sebbangan
[urnosen | urnosen ti taudan]Dati a naikabil ditoy
[urnosen | urnosen ti taudan]- Englerophytum magalismontanum (kas P. magalismontana)
- Synsepalum dulcificum (Miracle Fruit, kas P. dulcifica)
Dagiti sinonimo
[urnosen | urnosen ti taudan]Gapu ti di masigurado a maipanggep iti pudno a linaon, ti bilang dagiti sinonimo ti Pouteria ket dakkel unay – no ti henero ket maipalawag iti naipadakkel a kapanunotan:[1]
|
|
Iti pay maipatinayon, dagiti sumaganad a henero ket sagpaminsan a mairaman pay iti Pouteria:[1]
- "Beccariella" Pierre (saan a Cesati: preokupado)
- Boerlagella Cogn.
- Planchonella Pierre
- Sersalisia R.Br.
- Van-royena Aubrév.
Dagiti nagibasaran
[urnosen | urnosen ti taudan]- ^ a b c d USDA (2009)
- ^ "Paper from the Research School of Pacific and Asian Studies" (PDF). Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2008-07-31. Naala idi 2019-08-29.
- ^ Little Jr., Elbert L.; Roger G. Skolmen (1989). "ʻĀlaʻa" (PDF). United States Forest Service.
{{cite journal}}: Makasapul ti dakamat journal iti|journal=(tulong)[permanente a natay a silpo]
Dagiti akinruar a silpo
[urnosen | urnosen ti taudan]
Dagiti midia a mainaig iti Pouteria iti Wikimedia Commons
- United States Department of Agriculture (USDA) (1996): Germplasm Resources Information Network – Pouteria Naiyarkibo 2012-09-23 iti Wayback Machine. Version of 2009-Mar-31. Retrieved 2009-Nov-15.