Baybay Barents

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Baybay Barents
Lokasion ti Baybay Barents
LokasionTaaw Artiko
Nagsasabtan75°N 40°E / 75°N 40°E / 75; 40 (Baybay Barents)Nagsasabtan: 75°N 40°E / 75°N 40°E / 75; 40 (Baybay Barents)
KitaBaybay
Kangrunaan a sumrekanBaybay Norwego, Taaw Artiko
Pagpagilian ti labnengNorwega ken Rusia
Kalawa ti rabaw1,400,000 km2 (540,000 sq mi)
Agpakatengnga a kaadalem230 m (750 ft)
Dagiti nagibasaranInstituto ti Panagsukisok ti Baybay, Norwega

Ti Baybay Barents (Ruso: Баренцево море, Barentsevo More Norwego: Barentshavet) ket ti pingir a baybay ti Taaw Artiko,[1] a mabirukan idiay akin-amianan nga aplaya ti Norwega ken Rusia nga iti kaaduan ket mabirukan kadagiti teritorial a danum ti Rusia.[2] Ammo iti Tengnga a Panpanawen a kas ti Baybay Murman, nakaala ti baybay iti agdama a naganna manipud ni Olandes a nabigador Willem Barentsz. Daytoy ket ababaw ti samang a baybay, nga addaan iti pagtengngaan a kaadalem iti 230 metro (750 ft), ken maysa a nangruna a lugar para iti panagkalap ken eksplorasion iti hidrokarbon.[3] Ti Baybay Barents ket nabeddengan babaen ti Peninsula Kola iti abagatan, ti igid ti samang ket agturong iti Baybay Norwego iti laud, ken dagiti purpuro ti Svalbard iti amianan a laud, ti Daga Franz iti amianan ken ti Novaya Zemlya iti daya. Ti Novaya Zemlya, ti maysa a pagpatiddog ti akin-amianan a parte ti Banbantay Ural ket mangisina ti Baybay Barents manipud iti Baybay Kara.

Heograpia[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti aplaya ti Baybay Barents (Murman). Manipud ti "Tabula Russiae", Joan Blaeu's, Amsterdam, 1614.

Ti akin-abagatan a gudua ti Baybay Barents, a mairaman dagiti puerto ti Murmansk (Rusia) ken Vardø (Norwega) ket agtultuloy nga awan iti yelo iti amin a paset ti tawen gapu ti napudot a Yabayab ti Amianan nga Atlantiko. Iti Septiembre, ti intero a Baybay Barents ket sumurok kumurang a kompleto nga awan yelona. Aginggana idi Gubat ti Panaglalam-ek (1939–40), ti teritorio ti Pinlandia ket naabotanna pay ti Baybay Barents, ken ti pagsangladan ket adda idiay Petsamo ken isu laeng ti awan yelona iti panaglalam-ek a pagsangladan ti Pinlandia.

Adda dagiti tallo a kita ti masa ti danum idiay Baybay Barents: Ti nabara, naapgad nga Atlantiko a danum (temperatura >3 °C, ti apgad >35) manipud iti Yabayab ti Amianan nga Atlantiko, ti nalamiis a danum ti (temperatura <0 °C, apgad <35) manipud iti amianan, ken ti nabara, ngem saan unay a naapgad nga aplaya a danum (temperatura >3 °C, apgad <34.7). Iti pagbaetan dagiti danum ti Atlantiko ken Polar, maporma ti sanguanan a makunkuna a Sanguanan a Polar. Kadagiti akinlaud a parte ti baybay (asideg iti Isla Uso), daytoy a sanguanan ket ikeddeng babaen ti sirok a topograpia ken isu a daytoy ket relatibo a natadem ken natalinaay kadagiti masakbayan a tawen, bayat nga idiay daya (idiay Novaya Zemlya), daytoy ket mabalin a maisaknap ken ti puestona ket mabalin nga agdumaduma kadagiti pagbabaetan ti tawen.

Dagiti daga ti Novaya Zemlya ket kaaduan a nakagun-od iti nasapa a Holoseno a pannakatunaw ti glasier ti aplaya idi agarup a 10,000 tawtawen sakbay iti agdama.[4]

Sakup[urnosen | urnosen ti taudan]

Ti Internasional a Gunglo ti Hidrograpiko ket mangipalawag kadagiti patingga ti "Bayaby Barents" a kas ti sumaganad:[5]

Iti laud: Ti amianan a daya a patinga ti Baybay Norwego [Ti llinia a tumipon iti akin-abagatan unay a punto ti Laud a Spitzbergen aginggana ti Rawis Amianan ti Isla Uso, babaen ti daytoy nga isla aginggana idiay Rawis Bull ken kalpasanna idiay Rawis Amianan idiay Norwega (27°45'D)].
Iti amianan a laud: Ti akindaya nga aplaya iti Laud a Spitzbergen, ti Lingsat Henlopen aginggana idiay 80° latitud amianan; dagiti abagatan ken daya nga aplaya ti Amianan-Daya a Daga [isla ti Nordaustlandet] aginggana idiay Rawis Leigh Smith (80°05′N 28°00′E / 80.083°N 28.000°E / 80.083; 28.000).
iti amianan: Ti Rawis Leigh Smith iti ballasiw ti Is-isla Bolshoy Ostrov (Nalatak nga Isla) [Storøya], Gilles [Kvitøya] ken Victoria; Rawis Mary Harmsworth (abagatan a laud unay ti Daga Alexandra) iti igid dagiti akin-amianan nga aplaya ti Daga Franz-Josef ken iti ad-adu pay a kas idiay Rawis Kohlsaat (81°14′N 65°10′E / 81.233°N 65.167°E / 81.233; 65.167).
Iti daya: Ti Rawis Kohlsaat aginggana idiay Rawis Zhelaniya (Desire); ti laud ken abagatan a laud nga aplaya ti Novaya Zemlya aginggana idiay RawisKussov Noss ken kalpasanna idiay akinlaud a sumrekan ti Rawis, ti Luek Dolgaya (70°15′N 58°25′E / 70.250°N 58.417°E / 70.250; 58.417) idiay Isla Vaigach. Babaen ti Isla Vaigach aginggana idiay Rawis Greben; kalpasanna idiay Rawis Belyi Noss iti nangruna a daga.
Iti abagatan: Ti akin-amianan a patingga ti Baybay Puraw [Ti linia a mangisilpo ti Svyatoi Nos (Aplaya ti Murmansk, 39°47'E) ken Rawis Kanin].

Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ John Wright (30 Nobiembre 2001). The New York Times Almanac 2002. Psychology Press. p. 459. ISBN 978-1-57958-348-4. Naala idi 29 Nobiembre 2010.
  2. ^ World Wildlife Fund, 2008.
  3. ^ O. G. Austvik, 2006.
  4. ^ J. Zeeberg, 2001.
  5. ^ "Limits of Oceans and Seas, 3rd edition" (PDF). International Hydrographic Organization. 1953. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2010-10-15. Naala idi 6 Pebrero 2010.

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti akinruar a silpo[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig iti Baybay Barents iti Wikimedia Commons